Dwarrelende wolken aan de hemel.
Veel van mijn sessies met cliënten die worstelen met angst beginnen op dezelfde manier: Een variatie van “Ik wil gewoon stoppen me zo te voelen” of “Hoe kan ik ervoor zorgen dat mijn angst weggaat?”
Voor de eerste paar jaar van mijn carrière als therapeut, richtte ik me op tips, technieken en trucs om angst af te leiden, te beargumenteren of te ontkrachten. Soms werkten ze, zij het tijdelijk. Maar ik realiseerde me niet dat ik op subtiele wijze de boodschap uitzond dat angst een probleem was dat moest worden opgelost in plaats van een emotie die moest worden geaccepteerd.
Toen ik een seminar volgde in Acceptance and Commitment Therapy (ACT), een op bewijs gebaseerde behandeling, zag ik mijn relatie met mijn eigen angst (en andere gedachten en gevoelens, wat dat betreft) drastisch veranderen.
Ik heb veel nuttige anekdotes, kaders en theoretische oriëntaties van ACT geleerd, maar de ene takeaway die de boventoon voert in mijn praktijk (en in de manier waarop ik mezelf behandel) is de acceptatie van angst en negatieve gedachten als een normaal onderdeel van de menselijke conditie.
Yup, ik zei het – als je angstig wordt, doe je het goed.
Het probleem is niet onze angst per se, maar onze relatie met onze angst. Negeren we het volledig, waardoor het geen andere keuze dan op te bouwen in de tijd en komen terug swingen? Worden we boos en straffen we onszelf omdat we ons angstig voelen, waardoor het kwaad nog erger wordt? Gaan we volledig op in onze emoties en laten we alle logica en rede varen? Of accepteren en erkennen we onze gevoelens als voorbijgaande, vergankelijke ervaringen die ons dagelijks leven niet hoeven te verstoren? Zoals Russ Harris zegt in zijn therapieboek ACT Made Simple:
“Zelfs als je ervaring op dit moment moeilijk, pijnlijk of onaangenaam is, kun je ervoor openstaan en er nieuwsgierig naar zijn in plaats van ervoor weg te lopen of ermee te vechten.”
Maar het kan moeilijk zijn om nieuwsgierig te zijn naar een ervaring die van oudsher erg pijnlijk voor ons is. Dat is waar metaforen om de hoek komen kijken.
Killick, Curry en Myles verwoorden het perfect in hun artikel uit 2016 “The mighty metaphor: a collection of therapists’ favorite metaphors and analogies”, gepubliceerd in The Cognitive Behavior Therapist:
“Metaforen helpen onze geest…nieuwe inzichten te vinden door iets dat vertrouwd is te koppelen aan iets dat vergelijkbaar maar niet identiek is. … Bovendien zijn we actief in het leggen van deze verbindingen en hoe meer betekenis we vinden in deze verbindingen, hoe groter de kans dat we erdoor beïnvloed worden.”
Het artikel gaat verder met het beschrijven van metaforen als “essentiële hulpmiddelen in het therapeutische proces; het bieden van de therapeut met een middel om potentieel complexe psychologische concepten en theorie aan cliënten over te brengen.”
Metaforen zijn een krachtige manier om onszelf enigszins te verwijderen van onze gevoelens en gedachten. In plaats van ondergedompeld te blijven in onze emoties, zijn we in staat om ze te observeren.