Wat te Weten
Een koord is een lange flexibele snaar of touw, vaak gemaakt van dunnere stukken die samen geweven zijn. Een akkoord daarentegen is “drie of meer muzikale tonen die samen worden gespeeld.”
In 1948 bedacht de schrijver Paul Jennings een woord, resistentialisme, dat kan worden gedefinieerd als “het schijnbaar agressieve gedrag van de kant van levenloze voorwerpen,” of, in Jennings’ eigen woorden: “de dingen zijn tegen ons.” Dit woord, dat humoristisch bedoeld is, is zo weinig gebruikt dat het niet in veel woordenboeken voorkomt (de Oxford English Dictionary nam het voor het eerst op in 2010). Het mag dan obscuur zijn, maar als je erover nadenkt hoe vaak blijkt dat de dingen inderdaad tegen ons zijn, wordt het duidelijk dat resistentialisme een uiterst nuttig woord is.
Je autosleutels die op mysterieuze wijze verdwijnen? Resistentialisme.
De spijker die altijd uit de vloer steekt en aan je teen blijft haken? Resistentialisme.
De Engelse taal? Resistentialisme.
Het ‘koord’ dat ‘snaar’ betekent, komt van het Latijnse woord ‘chorda’. Het ‘akkoord’ dat ‘een verzameling noten’ betekent, is een wijziging van het Middel-Engelse woord ‘cord’. Dit is misschien niet handig om te onthouden welke spelling met welke betekenis overeenkomt.
Voor het bewijs van het antagonisme van onze taal tegenover haar sprekers, hoeven we niet verder te kijken dan de woorden cord (“lang, dun materiaal dat gewoonlijk dikker is dan een snaar maar dunner dan een touw”) en chord (“drie of meer muzikale tonen die gelijktijdig klinken”).
Deze homofonen worden af en toe door mensen verward, omdat homofonen verwarrende dingen zijn (een homofoon is “een van twee of meer woorden die hetzelfde worden uitgesproken maar verschillend zijn in betekenis of afleiding of spelling”). Vaak blijkt dat hoe eenvoudiger de homofonen zijn, hoe moeilijker het is om ze uit elkaar te houden; we lijken nog steeds geen collectieve greep te hebben op twee, te, en te, en deze vormen zijn al geruime tijd tamelijk statisch.
Origins of Cord and Chord
Een nuttige manier om onderscheid te maken tussen twee gelijksoortige woorden is zich een aspect van hun oorsprong te herinneren. Zullen we dat eens proberen met koord en akkoord?
Koord (de snaar) kan worden herleid tot het Latijnse woord chorda (wat “kattepens” betekent). En akkoord (de verzameling noten) is een wijziging van het Middel-Engelse woord cord. Dit is iets dat, op het eerste gezicht, in de categorie van “nutteloze etymologie” lijkt te vallen. Het feit dat cord van chorda komt en chord van cord is echter wel degelijk logisch, als we wat dieper graven.
Het Middel-Engelse cord dat ons het muzikale akkoord gaf is een verkorting van het woord accord (“overeenstemming; zoals in mening, wil of handeling”). Er zij op gewezen dat er ook een andere betekenis van akkoord bestaat, die oorspronkelijk verwees naar een snaar op een muziekinstrument (en dit is het akkoord waarnaar wij verwijzen wanneer wij zeggen dat iets “een snaar raakte bij het publiek”). Dit akkoord komt van het Latijnse woord voor “catgut.” Ja, hetzelfde woord dat ons koord gaf (het stuk touw).
Is dit nuttig? We hopen van wel, maar erkennen dat de uitleg de zaken kan vertroebelen voor hen die moeite hebben om deze twee woorden van elkaar te onderscheiden. In dat geval kunt u, in plaats van u op de etymologie te verlaten, het volgende geheugensteuntje gebruiken: een snaar is een enkel stuk snaar, terwijl een akkoord een groep noten is – daarom is het woord met de meeste letters het woord voor de verzameling noten. Eenvoudiger kunnen we het niet maken, en wees blij dat we geen cored in de zaak hebben geïntroduceerd.
