De prostaat
De prostaat is een klier die alleen bij mannen voorkomt, dus prostaatkanker treft alleen mannen.
De prostaat zit net onder de blaas (het holle orgaan waarin de urine wordt bewaard) en voor het rectum (het laatste deel van de darmen). De buis die de urine transporteert, loopt door de prostaat (het heet de urethra). De prostaat produceert een deel van de vloeistof die helpt het sperma levend en gezond te houden.
Er zijn vele soorten prostaatkanker. Sommige zijn zeer zeldzaam. De meeste prostaatkankers zijn van het type adenocarcinoom. Deze kanker ontstaat in de kliercellen. Uw arts kan u meer informatie geven over het soort kanker dat u heeft.
Vragen aan uw arts
- Waaruit heeft u geconcludeerd dat ik kanker heb
- Is er een kans dat het geen kanker is?
- Kunt u opschrijven wat voor soort kanker u precies denkt te hebben?
- Wat gaat er nu gebeuren?
Hoe weet de dokter dat ik prostaatkanker heb?
Prostaatkanker groeit meestal langzaam over een periode van vele jaren. De meeste mannen met prostaatkanker hebben geen veranderingen die ze kunnen opmerken. Vaker treden tekenen van prostaatkanker pas later op, als de kanker zich ontwikkelt.
Enkele tekenen van prostaatkanker zijn problemen met plassen, bloed in de urine, moeite met het krijgen van een erectie, en pijn in de rug, heupen, ribben of andere botten.
Als de tekenen erop wijzen dat het prostaatkanker kan zijn, zullen er meer onderzoeken worden gedaan. De meeste mannen zullen niet alle tests nodig hebben, maar dit zijn enkele van de tests die u nodig kunt hebben:
Bloed PSA-test: prostaat-specifiek antigeen (PSA) is een eiwit dat door de prostaatklier wordt geproduceerd en in het bloed kan worden gevonden. Prostaatkanker kan de hoeveelheid PSA in het bloed doen stijgen. Er wordt bloedonderzoek gedaan om uw PSA-gehalte te bepalen en te zien hoe dit in de loop van de tijd verandert.
Transrectale echografie: bij dit onderzoek wordt een klein staafje in het rectum geplaatst om geluidsgolven uit te zenden en de echo’s op te vangen die door de prostaatklier worden teruggekaatst. De echo’s worden weergegeven in een beeld dat op een monitor wordt getoond.
Magnetische resonantie beeldvorming: Bij dit onderzoek (bekend als MRI) worden radiogolven en krachtige magneten gebruikt om gedetailleerde beelden van het lichaam te maken. MRI’s kunnen worden gebruikt om de prostaat te onderzoeken en kunnen aantonen of de kanker buiten de prostaat en naar nabijgelegen organen is uitgezaaid.
Prostaatbiopsie: bij een prostaatbiopsie gebruikt de arts een lange, holle naald om kleine stukjes van de prostaat weg te nemen waar de kanker zich zou kunnen bevinden. Dit gebeurt vaak tijdens het gebruik van TRUS of MRI (of een fusie van de twee) om de prostaat te onderzoeken. De prostaatmonsters worden dan onderzocht op kankercellen. Vraag uw arts welk type biopsie voor uw geval nodig is en hoe deze zal worden uitgevoerd.
Lymfeklierbiopsie: Lymfeklieren zijn kleine, boonvormige onderdelen van het immuunsysteem. Er kan een lymfeklierbiopsie worden gedaan als de arts denkt dat de kanker vanuit de prostaat is uitgezaaid naar nabijgelegen lymfeklieren.
Computatietomografiescan: deze wordt soms een CAT-scan genoemd. Een CT-scan maakt gebruik van röntgenstralen om gedetailleerde beelden van het lichaam te maken. Het kan aantonen of de kanker buiten de prostaat is uitgezaaid.
Botscan: deze test kan worden gedaan om na te gaan of de kanker naar uw botten is uitgezaaid. Om deze test uit te voeren, wordt een kleine hoeveelheid van een laag radioactieve stof in uw bloed geïnjecteerd, die zich zal afzetten op de botgebieden die in uw lichaam zijn beschadigd. Een speciale camera zoekt naar deze radioactiviteit en genereert een beeld van de botten.
Positronemissietomografie: deze test, die “PET” wordt genoemd, kan worden uitgevoerd als de kanker is uitgezaaid. Daartoe wordt een stof met radioactieve eigenschappen in lage concentraties geïnjecteerd. Deze stof hecht zich aan de kankercellen in het lichaam. Een speciale videocamera detecteert de ingespoten stof om te onthullen waar in het lichaam de radioactieve stof zich bevindt, wat de aanwezigheid van kanker op die plaatsen aangeeft. Soms kan deze test worden gedaan in combinatie met een MRI (PET-MRI), of in combinatie met een CT-scan (PET-CT).
Vragen voor de arts
- Welke tests heb ik nodig?
- Wie zal deze tests doen?
- Waar zullen ze worden gedaan?
- Wie kan mij de resultaten uitleggen?
- Hoe en wanneer krijg ik de uitslag?
- Wie legt mij de uitslag uit?
- Wat moet ik nu doen?
Hoe erg is mijn kanker?
Als u prostaatkanker heeft, wil uw arts weten hoe ver de kanker is uitgezaaid, dit wordt het stadium (stadium) van de kanker genoemd. Misschien hebt u andere mensen horen zeggen dat de kanker “stadium 1” of “stadium 2” was. Uw arts zal het stadium van uw kanker willen achterhalen om te helpen beslissen welke behandeling voor u het beste zou kunnen zijn.
Het stadium is gebaseerd op de mate waarin de kanker in de prostaat is gegroeid of uitgezaaid en of de kanker naar andere delen van het lichaam is uitgezaaid. Het omvat ook het gehalte aan prostaat-specifiek antigeen in het bloed en de graad van de kanker. Prostaatkankercellen worden geclassificeerd op basis van hun uiterlijk onder een microscoop. Cellen die er heel anders uitzien dan normale cellen worden hoger ingeschaald en groeien sneller. De graad van de kanker kan worden toegekend in de vorm van een Gleason-score (variërend van 6 tot 10) of in een graadgroep (variërend van 1 tot 5). Vraag uw arts om uitleg over de graad van uw kanker. Het cijfer kan ook helpen beslissen welke behandeling het beste voor u is.
Uw kanker kan worden ingedeeld in stadium 1, 2, 3 of 4. Hoe lager het cijfer, hoe minder de kanker is uitgezaaid. Een hoger getal, zoals stadium 4, betekent een ernstiger vorm van kanker die zich buiten de prostaat heeft uitgezaaid.
Als de kanker zich niet naar andere delen van het lichaam heeft uitgezaaid, kan u ook een risicogroep worden gegeven. De risicogroep is gebaseerd op de mate van kanker in de prostaat, uw PSA-niveau en de resultaten van uw prostaatbiopsie. De risicogroep kan helpen aangeven of andere tests moeten worden gedaan, en wat de beste behandelingsopties zouden kunnen zijn.
Vraag uw arts zeker naar het stadium, de graad en de risicogroep van uw kanker, en wat dit voor u zou kunnen betekenen.
Vragen voor de arts
- Weet u het stadium en de risicogroep van uw kanker?
- Als u het niet weet, hoe en wanneer weet u het dan wel?
- Kunt u mij uitleggen wat het stadium en de risicogroep voor mij betekenen?
- Wat gaat er nu gebeuren?
Welke behandeling heb ik nodig?
Er zijn veel manieren om prostaatkanker te behandelen. De belangrijkste vormen van behandeling zijn observatie, actieve bewaking, chirurgie, radiotherapie, hormoontherapie en chemotherapie. Soms wordt meer dan één soort behandeling gebruikt.
De behandeling die het beste voor u is, hangt af van:
- Uw leeftijd
- Alle andere gezondheidsproblemen die u zou kunnen hebben
- Het stadium en de graad van de kanker
- Uw mening (en die van uw arts) over de noodzaak om de kanker te behandelen
- De waarschijnlijkheid dat de behandeling zal effectief zal zijn in het genezen van de kanker of enig voordeel zal hebben
- Uw gevoelens over de bijwerkingen die kunnen optreden bij elke behandeling
Note
Omdat prostaatkanker vaak zeer langzaam groeit, sommige mannen, vooral die van gevorderde leeftijd en met andere gezondheidsproblemen) hebben misschien nooit een behandeling nodig. De arts kan ervoor kiezen de kanker onder toezicht te houden zonder behandeling, observatie genoemd. Dit plan kan worden uitgevoerd als uw kanker klein is, geen problemen veroorzaakt en zeer langzaam lijkt te groeien.
Actieve bewaking
Bij sommige jongere mannen die gezond zijn en een kleine, langzaam groeiende kanker hebben, kan actieve bewaking worden overwogen, waarbij de kanker nauwlettender in het oog wordt gehouden en vervolgens wordt behandeld als hij symptomen begint te veroorzaken.
Protaatkankeroperatie
Er zijn vele soorten prostaatkankeroperaties. Sommige operaties worden uitgevoerd om te proberen de kanker te genezen, terwijl andere worden uitgevoerd om de kanker onder controle te krijgen of de symptomen te verbeteren. Praat met uw arts over het soort operatie dat is gepland en wat u kunt verwachten.
Bijwerkingen van een operatie
Er kunnen risico’s en bijwerkingen zijn bij elke soort operatie. Vraag uw arts wat u kunt verwachten. Als u problemen hebt, vertel het uw artsen zodat zij u kunnen helpen.
Bestralingstherapie
Bestraling maakt gebruik van hoogenergetische stralen (zoals röntgenstralen) om kankercellen te doden. Er zijn verschillende manieren om bestraling te gebruiken als behandeling voor prostaatkanker. Bestraling van de prostaatklier kan worden toegediend door een machine buiten het lichaam. Of in sommige gevallen worden kleine radioactieve korreltjes of zaadjes (ter grootte van een rijstkorrel) gebruikt die rechtstreeks in de prostaat kunnen worden geplaatst.
Bijwerkingen van bestralingsbehandelingen
Als uw arts bestralingstherapie als behandeling voorstelt, vraag dan naar de bijwerkingen die kunnen optreden. De bijwerkingen zijn afhankelijk van het soort bestraling dat wordt gebruikt. De meest voorkomende bijwerkingen van bestraling van de prostaat zijn diarree, lekkende ontlasting of bloed in de ontlasting; veel moeten plassen, urine lekken, branderig gevoel bij het plassen of bloed in de urine; erectieproblemen; zich moe voelen (vermoeidheid); en vochtophoping in de benen.
De meeste bijwerkingen nemen af na afloop van de bestraling. Sommige kunnen echter langer duren. Praat met uw arts over wat u kunt verwachten.
Hormoonbehandeling
Deze behandeling verlaagt het niveau van uw mannelijke hormonen, bekend als androgenen, of zorgt ervoor dat ze niet meer werken. Hierdoor krimpt prostaatkanker vaak in omvang of groeit langzamer. Hormoontherapie geneest prostaatkanker echter niet. Als u een hormoonbehandeling gaat ondergaan, vraag uw arts dan uit te leggen welk effect u daarvan kunt verwachten.
Bijwerkingen van hormoonbehandeling
Het veranderen van uw hormoonspiegels kan bijwerkingen veroorzaken, zoals minder zin in seks, moeite met het krijgen van een erectie, opvliegers, dunner worden van de botten en gewichtstoename. Praat met uw arts over de bijwerkingen die u van uw hormoonbehandeling kunt verwachten.
Chemotherapie
Chemotherapie is het gebruik van geneesmiddelen om kanker te bestrijden. De geneesmiddelen kunnen in een ader worden geïnjecteerd of als pillen worden ingenomen. Deze medicijnen komen in het bloed en verspreiden zich door het lichaam. Chemotherapie wordt gegeven in cycli of behandelingsreeksen. Elke behandelingsreeks wordt gevolgd door een rustperiode.
Chemotherapie kan worden toegepast wanneer de kanker buiten de prostaatklier is uitgezaaid. Deze behandeling wordt niet gegeven aan mannen met beginnende prostaatkanker.
Bijwerkingen van chemotherapie
Chemotherapie kan ertoe leiden dat u zich erg moe voelt, dat uw maag van streek raakt, of dat uw haar uitvalt. Maar deze bijwerkingen verdwijnen nadat de chemotherapie is afgelopen.
Er zijn manieren om de meeste bijwerkingen van chemotherapie te behandelen. Als u bijwerkingen heeft, ga dan naar uw arts zodat hij/zij u kan helpen.
Medicijnen om de uitzaaiing van kanker naar de botten te behandelen
Als prostaatkanker uitzaait naar andere delen van het lichaam, gaat het bijna altijd eerst naar de botten. Deze gebieden waar de kanker is uitgezaaid, kunnen pijn en zwakke botten veroorzaken die kunnen breken. Medicijnen die kunnen helpen de botten te versterken en de kans op fracturen te verminderen, zijn onder meer bisfosfonaten en denosumab. Soms worden bestraling, radiofarmaca of pijnstillers gegeven voor pijnbestrijding.
Bijwerkingen van botmedicijnen
Een bijwerking van bisfosfonaten en denosumab is schade aan de kaak, bekend als osteonecrose van de kaak (ONJ). De meeste mensen zullen toestemming van hun tandarts moeten krijgen voordat ze met een van deze medicijnen beginnen.
Klinische studies
Klinische studies zijn onderzoeken om nieuwe medicijnen of behandelingen bij mensen te testen. Deze studies vergelijken gewoonlijk conventionele behandelingen met andere die mogelijk beter zijn.
Als u geïnteresseerd bent in meer informatie over welke klinische proeven voor u geschikt zouden kunnen zijn, begin dan met uw arts te vragen of de kliniek of het ziekenhuis waar hij of zij werkt klinische proeven uitvoert. Zie Klinische proeven voor meer informatie.
Klinische proeven zijn een manier om de nieuwste kankerbehandelingen te ontvangen. Ze zijn de beste manier voor dokters om betere manieren te vinden om kanker te behandelen. Als uw arts een klinische proef kan vinden voor het type kanker dat u heeft, is het aan u om te beslissen of u wilt deelnemen. Als u bent ingeschreven voor een klinische proef, hebt u altijd de mogelijkheid om op elk moment te stoppen met uw deelname.
Wat moet ik weten over andere behandelingen waarover ik heb gehoord?
U kunt te weten komen over andere manieren om kanker of de symptomen ervan te behandelen. Dit hoeven niet altijd conventionele medische behandelingen te zijn. Deze behandelingen kunnen onder andere vitaminen, kruiden en speciale diëten omvatten. Misschien maakt u zich zorgen over deze behandelingen.
Van sommige van deze methoden is bekend dat ze helpen, maar van vele is het nut niet bewezen. Sommige leveren geen voordeel op, en sommige zijn zelfs schadelijk. Praat met uw arts over alles wat u overweegt te gebruiken, of het nu een vitamine, een dieet of een andere methode is.
Vragen aan de arts
- Welke behandeling denkt u dat het beste voor mij is?
- Wat is het doel van deze behandeling? Denkt u dat het de kanker kan genezen?
- Moet de behandeling een operatie omvatten? Zo ja, wie zal de operatie uitvoeren?
- Hoe zal de operatie eruit zien?
- Moet ik daarnaast nog andere behandelingen ondergaan?
- Wat is het doel van deze behandelingen?
- Welke bijwerkingen kan ik van deze behandelingen ondervinden?
- Wat kan ik doen als ik bijwerkingen begin te krijgen?
- Zijn er klinische trials die geschikt voor mij zouden kunnen zijn?
- Wat vindt u van speciale vitamines of diëten waar mijn vrienden me over vertellen? Hoe weet ik of ze veilig zijn?
- Hoe snel moet ik met de behandeling beginnen?
- Wat moet ik doen om me op de behandeling voor te bereiden?
- Is er iets wat ik kan doen om de behandeling effectiever te maken?
- Wat is de volgende stap?
Wat gebeurt er na de behandeling?
U zult voldoening voelen na het voltooien van de behandeling. Maar het is moeilijk om je geen zorgen te maken dat de kanker terugkomt. Wanneer een kanker terugkomt, noemt men dat een recidief. Zelfs als de kanker nooit terugkomt, hebben mensen de neiging bezorgd te blijven over deze zorg. Na de behandeling moet u uw arts nog enkele jaren zien. In het begin worden uw afspraken om de paar maanden gepland. Hoe langer u kankervrij bent, hoe minder afspraken u nodig zult hebben.
Zorg ervoor dat u naar alle vervolgafspraken gaat. Uw artsen zullen vragen stellen over uw symptomen, lichamelijk onderzoek doen en mogelijk bloedonderzoek en waarschijnlijk andere tests bestellen om uit te zoeken of de kanker is teruggekomen.
Het onder ogen zien van kanker en het omgaan met de behandeling kan moeilijk zijn, maar het kan ook een tijd zijn voor nieuwe veranderingen in uw leven. Misschien denkt u na over hoe u uw gezondheid kunt verbeteren. Bel ons op 1-800-227-2345 of praat met uw arts om uit te vinden wat er gedaan kan worden zodat u zich beter kunt voelen.
Het feit dat u kanker hebt, kunt u niet veranderen. Wat je wel kunt veranderen is de manier waarop je de rest van je leven zult leven door gezonde keuzes te maken en je zo goed mogelijk te voelen.