André Rigaud (1761 Aux Cayes-1811)- Leider van de mulattenopstand. Zuivere mulat, zoon van een rijke plantersvader en een zwarte vrouw genaamd Rose Bossy. Hij leidde een bevoorrecht leven: opgeleid in Bordeaux en goudsmid van beroep. Hoewel hij geld had, was hij altijd geneigd naar het leger. “Hij was in Frankrijk in de kleuren gegaan en had gevochten in Guadeloupe en voor de rebellen in de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog.
Tot Rigauds beschermelingen behoorden Alexandre Pétion en Jean-Pierre Boyer, beide toekomstige presidenten van Haïti.
Ervaring plus flair maakten van hem een “briljant soldaat.” “Schoelcher zegt over hem: “Rigaud was een van die mannen wier waarde enigszins onvolledig is en die niet in staat zijn de hoogten te bereiken. Deelnemer aan een revolutie van heloten die hun ketenen verbraken, zijn grote moed en zijn intelligentie vanuit militair oogpunt maakten hem machtig, maar verstoken van de kwaliteiten van een leider kon hij met die macht niets uitrichten. Bovendien had hij niet voldoende wilskracht om het extreme geweld in zijn karakter te overwinnen, dat hem nooit in staat stelde meester over zichzelf te zijn.
Narrow-minded, is hij er nooit in geslaagd de gevoelens van vooroordeel jegens de zwarte Haïtianen, die hij niet vergeven heeft, te bedwingen, noch jegens de blanken omdat zij dezelfde gevoelens jegens hem en jegens zijn klasse koesterden. Hij schijnt zijn onbehagen over het feit dat hij iets van de Afrikaan in zich had, toegeschreven te hebben aan een bijna ongelooflijke jeugd. “Hij was” zegt Madiou, “de zoon van een zwarte en een blanke. Hij was erg donker met kroeshaar. Hij droeg altijd een pruik van glad haar.” Misschien, het is waar, hield de gladharige pruik verband met zijn mateloze liefde voor genot. Madiou laat zien dat hij aan het begin van de zuidelijke oorlog verscheidene malen zijn leger verliet om naar de koraaleilanden te gaan en zich te vermaken met het geven van bals. (Parkinson, blz. 57)
In 1796 was “Rigaud zo goed als dictator” in het zuiden, terwijl Toussaint Louverture het noorden en de gunst van Laveaux in handen had. Geen enkele zwarte soldaat kwam hoger dan de rang van kapitein in zijn leger. (Parkinson, p. 99)
Steeds meer werd Rigaud jaloers op Toussaints successen en erkenning. Schijnbaar niet in staat om zichzelf te stoppen, begon hij elke overwinning in een nederlaag te veranderen. Nadat hij een laatste reeks conflicten had verloren, beginnend met ‘de oorlog van het mes’. Rigaud werd terug naar Frankrijk gestuurd. (Beard, pp.114-116)
Op 29 juli 1800 vertrekt Rigaud, na zijn nederlaag door de troepen van Toussaint, vanuit Tiburon naar de Franse kolonie Guadeloupe.
Hij keerde in 1802 terug naar Saint-Domingue met de expeditie van Charles Leclerc, de zwager van Napoléon, die Toussaint wilde afzetten en Saint-Domingue weer onder directer Frans bestuur wilde brengen. (De expeditie had ook ten doel de slavernij te herstellen, hoewel dit bij veel deelnemers niet bekend was). Rigaud werd na de mislukking van de expeditie teruggestuurd naar Frankrijk, en werd een tijdlang gevangen gehouden in hetzelfde fort als zijn rivaal Toussaint, het Fort-de-Joux. Toussaint wist naar verluidt niet van Rigaud’s aanwezigheid af. Toen hij na zijn arrestatie aan boord ging van het schip dat hem naar Frankrijk zou terugbrengen, nam Rigaud in een daad van opstandigheid zijn zwaard en gooide het overboord.
In Frankrijk “werd hij in 1801 door Napoleon Bonaparte ontvangen met de volgende woorden: Generaal, ik verwijt u slechts één ding, niet te hebben overwonnen. (Kennedy, p. 140)
Zie ook
- Louis Daure Lamartinière – In dienst genomen onder Rigaud.
- André Rey – Een Franse commissaris en bittere vijand van Rigaud.
- Fort de Joux – Frans bergfort waarin Rigaud en Toussaint Louverture werden opgesloten.
- Messenoorlog – Gewapend conflict tussen Rigaud en Toussaint Louverture
- Brief van Napoléon Bonaparte aan Toussaint Louverture (1801) – Brief waarin Napoléon Bonaparte aankondigt een expeditieleger te sturen, onder deelname van Rigaud, om Saint-Domingue op Toussaint te heroveren.
- Beard, J. R. (John Relly) (1863). Toussaint L’Ouverture: Een biografie en autobiografie. Chapel Hill, NC: Academic Affairs Library, UNC-CH. Online Publicatie
- Kennedy, Roger G. (1989). Orders uit Frankrijk: De Amerikanen en de Fransen in een revolutionaire wereld, 1780-1820. New York: Alfred A. Knopf. ISBN 0-394-55592-9.
- Parkinson, Wenda (1978). This Gilded African. Londen: Quartet Books. ISBN 0-7043-2187-4
- Schoelcher, Victor (1889). Vie de Toussaint Louverture. Parijs: Paul Ollendorf. (Online beschikbaar: Google books) 1882 herdruk: Karthala. Parijs ISBN 2-86537-043-7
- André Rigaud. (2005, 5 december). Wikipedia, De vrije encyclopedie. Retrieved 06:59, December 7, 2005 .