Een van mijn favoriete reisspelletjes tijdens een bezoek aan de musea van de wereld is het spotten van de mooie, maar sterfelijke gelaatstrekken van Antinous tussen de gezichten van de goden.
(bron)
De jongeman met de amandelvormige ogen, het warrige haar, de aquilijne neus en de pruillippen was de metgezel en minnaar van de Romeinse keizer Hadrianus. Toen Antinous in 130 na Christus in de Nijl verdronk (of het een ongeluk, zelfmoord of een offer was, is omstreden), kanaliseerde Hadrianus zijn immense verdriet op een manier die alleen een Romeinse keizer kon: hij liet Antinous onmiddellijk vergoddelijken en stichtte een wijdverbreide religieuze cultus. Overal in het rijk werden heiligdommen gebouwd. Zelfs een stad genaamd Antinoupolis werd gesticht aan de Nijl! Er zijn meer dan honderd beelden van Antinous bekend, en talloze andere afbeeldingen op medaillons, reliëfs, en andere artefacten. Zijn diepliggende ogen staren somber uit de gedaanten van Apollo, Bacchus, Hermes, Ventumnus, en Osiris. Bij het kanaliseren van zijn obsessieve verlangen naar marmer liet Hadrianus zich leiden door zijn passie voor de verschillende culturen van zijn Rijk, alsmede de klassieke Griekse kunst.
(bron)
Er is de enorme Antinous Mondragone met elegante lege holtes in het Louvre in Parijs, samen met Antinous als Aristaeus, de god van de tuinen, door Richelieu aangekocht voor zijn collecties. In het Vaticaan staat de imposante, maar sensuele Antinous als Dionysus-Osiris met wijnranken in zijn haar, op kolossale hoogte. Verschillende beelden van Antinous als farao of Osiris werden gevonden in de Villa van Hadrianus in Tivoli en een beeld van hem als priester werd ontdekt in Libië. In Griekenland werd hij gevonden in de Tempel van Apollo in Delphi.
(bron)
Het verhaal van Antinous en Hadrianus is het omgekeerde van het Pygmalion-verhaal, waarin een beeldhouwer verliefd wordt op zijn creatie. In plaats daarvan gebruikte Hadrianus zijn grenzeloze middelen als keizer om zijn dode geliefde te vereeuwigen, en veranderde hem meer en meer in een geïdealiseerd standbeeld: mooi, maar koud.
Naast hun alomtegenwoordigheid is het meest fascinerende aan de standbeelden dat zij een zeer herkenbare menselijkheid geven aan een Romeinse keizer, die misschien zijn macht en weelde overschaduwt. Het gevoel (zo niet de mate van uitvoering) is universeel: iedereen heeft iemand verloren en hoewel we geen religieuze cultussen creëren, houden we hen levend door foto’s, woorden of aandenkens, waarbij we wat ze achterlieten behandelen als relikwieën in onze persoonlijke religie.