Arboriculture, het kweken van bomen, struiken, en houtachtige planten voor beschaduwing en decoratie. De boomkwekerij omvat het vermeerderen, verplanten, snoeien, bemesten, sproeien ter bestrijding van insecten en ziekten, bekabelen en schoren, behandelen van holten, identificeren van planten, diagnosticeren en behandelen van schade en kwalen aan bomen, het inrichten van beplantingen voor hun sierwaarde, en het verwijderen van bomen. Het welzijn van individuele planten is de belangrijkste zorg van de boomkwekerij, in tegenstelling tot verwante gebieden als bosbouw en landbouw, waar de belangrijkste zorg het welzijn van een grote groep planten als geheel is.
De basisprincipes en doelstellingen van de boomkwekerij zijn van oude oorsprong. De Egyptenaren verplantten bomen met een kluit aarde en vormden de grond rond een pas geplante boom tot een schotel om water vast te houden; beide worden nog steeds toegepast. Rond 300 v. Chr. schreef de Griekse filosoof Theophrastus Peri phytōn historia (“Onderzoek naar planten”), waarin hij het verplanten van bomen en de behandeling van boomwonden besprak. De Georgica van Vergilius geeft een beeld van de Romeinse kennis van de boomcultuur. De Engelse tuinbouwkundige John Evelyn gaf in zijn Sylva, or a Discourse of Forest-trees, and the Propagation of Timber (1664) advies over snoeien, insectenbestrijding, wondbehandeling en verplanten.
Bomen of planten kunnen worden vermeerderd door zaaien, enten, in lagen leggen, of stekken. Bij het zaaien worden de zaden gewoonlijk in een commerciële kwekerij of thuiskwekerij geplant, waar gedurende verscheidene jaren intensieve verzorging kan worden gegeven totdat de planten een zodanige omvang hebben dat zij geschikt zijn om op de gewenste plaats te worden uitgeplant. Bij het leggen in de grond worden de scheuten, of de onderste takken van de moederplant, naar de grond gebogen en bedekt met vochtige grond van goede kwaliteit. Wanneer de wortels zijn ontwikkeld, wat een jaar of langer kan duren, wordt de tak van de ouder losgemaakt en overgeplant. Bij een alternatieve techniek, air layering, wordt de tak diep ingesneden en wordt de wond bedekt met een bol aarde, mos of een soortgelijk materiaal. De bal, ingesloten in een gedeelde pot die van onderen wordt ondersteund, of in een stevige papieren kegel, wordt vochtig gehouden. Net als bij het in de grond zetten wordt de tak afgeknipt en overgeplant nadat de wortels zich hebben ontwikkeld. Wortelstekken kunnen worden gebruikt voor het vermeerderen van bomen die normaal geen wortels uit stammen produceren. Boomsoorten zoals de wilg en de populier die gemakkelijk uitlopers of uitlopers maken, worden meestal vermeerderd door stekken van de stam. Stekken worden gemaakt van bladverliezende planten tijdens de rustperiode, bij voorkeur van de terminale groeischeuten van het lopende seizoen. Stukken van 15 tot 25 centimeter lang met twee of meer knoppen worden in bundels gebonden en in vochtig zand of mos bewaard om eelt te vormen voordat ze in voorbereide bedden worden geplant. De wortelvorming kan worden gestimuleerd door toepassing van groeibevorderende chemicaliën of groeihormonen.
Bij de behandeling van wonden aan de boomstam waarbij grote delen van de schors zijn weggescheurd, wordt de schors rond de wond tot op het gezonde weefsel teruggesnoeid en aan de boven- en onderkant van de verwonding zodanig gesnoeid dat een puntige ellips van het wondgebied ontstaat. Het blootliggende hout wordt bedekt met wondverbandmateriaal, dat het beschermt tegen houtrotschimmels.
Flexibele kabels (gieken) of stijve schoren worden gebruikt om pas verplante bomen te ondersteunen totdat de wortels zich hebben gevestigd, of om het gevaar te verkleinen dat een boom met een verzwakt wortelstelsel door de wind wordt omvergeblazen; schoren worden ook gebruikt om te lange of te zware takken te ondersteunen, om te voorkomen dat er splitsingen ontstaan bij takvorken, of om de genezing van reeds ontstane splitsingen mogelijk te maken.
Spleten in de stam, veroorzaakt door rottende schimmels, kunnen worden behandeld met een antiseptisch middel en open worden gelaten, met afvoerkanalen op de bodem, of gevuld met beton of ander materiaal na verwijdering van het rotte hout. Zie ook enten; snoeien; transplanteren.