Zoals de naam al aangeeft, ASS, of autisme spectrum stoornis, is een aandoening die ligt langs een breed scala van verschillende symptomen en graden van ernst. Iemand die gediagnosticeerd is als zijnde in de “milde” kant van het spectrum kan in staat zijn om min of meer normaal te functioneren, en alleen door anderen worden beschouwd als een beetje introvert of misschien excentriek in sommige gewoonten.
Aan de andere kant van het spectrum kunnen de symptomen zo ernstig zijn dat iemand die gediagnosticeerd is met ASS niet meer reageert en grote moeite heeft om met anderen om te gaan en normale, dagelijkse activiteiten uit te voeren zonder aanzienlijke uitdagingen. Tegenwoordig wordt gezegd dat een persoon met een ASS een ASS heeft, ongeacht waar hij of zij zich in dit spectrum bevindt.
Dit was echter niet altijd het geval. Nog maar zes jaar geleden werd er een andere vorm van diagnose gebruikt, voornamelijk in Amerikaanse medische kringen, om ASS te evalueren. Het systeem gebruikte verschillende gradaties van het spectrum, en het had een specifieke klasse van ASS genaamd “Atypisch Autisme.”
Dus wat was Atypisch Autisme, en hoe zou iemand ermee worden gediagnosticeerd?
All In The Book
Tussen 1994 en 2013 werd een specifieke editie van een document dat bekend staat als het Diagnostic & Statistical Manual of Mental Disorders gebruikt als het leerboekreferentie voor medische professionals bij het diagnosticeren, identificeren en classificeren van psychische stoornissen. Er zijn vijf edities van dit boek geweest, bekend als DSM, sinds het voor het eerst werd gepubliceerd in 1952. Pas in de jaren 1980, met de DSM-III, werd autisme zelfs erkend als een unieke aandoening. Vóór DSM-III werden kinderen met ASS gediagnosticeerd als schizofreen en kregen zij daarvoor behandeling.
Na de publicatie van DSM-III kreeg autisme een veel specifieker onderzoek van medici en werden behandelingen op maat gemaakt voor de gediagnosticeerden, in plaats van uit te gaan van schizofrenie, wat geen effectieve behandeling was en in sommige gevallen zelfs schadelijk. Uit dit nieuwe inzicht ontstond het idee dat er verschillende soorten en “gradaties” van autisme waren, en een van deze werd bekend als Atypisch Autisme of Pervasieve Ontwikkelingsstoornis-Niet Anders Gespecificeerd, ook bekend als PDD-NOS.
Wat is het?
De andere vormen van autisme werden beschouwd als Pervasieve Ontwikkelingsstoornissen, of PDD’s, en vielen onder vijf categorieën; autisme, syndroom van Asperger, desintegratiestoornis bij kinderen (CDD) en het syndroom van Rett. De vijfde, Atypisch Autisme, of PDD-NOS, was een “diverse” categorie voor mensen die gediagnosticeerd werden met enkele autisme kenmerken die niet pasten in de andere vier bestaande PDD categorieën.
In feite was atypisch autisme een erkenning dat een persoon die gediagnosticeerd werd kenmerken van autisme had, maar niet “genoeg” in een van de vier categorieën om die persoon onomstotelijk “in een hokje te plaatsen”. In sommige opzichten is het vanwege de organische, nevelige aard van autisme symptomen, en hun variërende gradaties, dat toen de DSM-V uiteindelijk uitkwam, de vijf categorieën werden verlaten, en atypisch autisme werd opgevouwen in de anderen.
Wat zijn de symptomen?
Atypisch autisme, toen het nog als zodanig werd aangeduid, als had een mix van verschillende symptomen. In het DSM-III en DSM-IV tijdperk werd het syndroom van Asperger beschouwd als de “hoogst functionerende” vorm van autisme, waarbij sommige gediagnosticeerden konden functioneren zonder speciale medische behandeling, terwijl degenen die werden gediagnosticeerd met ander autisme, zoals CDD, meer intensieve aandacht en behandeling nodig hadden.
Atypisch autisme werd, in termen van ernst, beschouwd als ergens tussen Asperger’s en typisch CDD autisme, een “milde” vorm die geen serieuze behandeling of therapeutische interventie nodig had voor degenen die gediagnosticeerd waren om een normaal, productief leven te hebben. De symptomen van atypisch autisme omvatten:
Atypisch/ongewoon sociaal gedrag
Dit was weer zo’n brede “overkoepelende term” die potentieel alles omvatte, van vertraagde reacties, tot een onvermogen om oogcontact te houden. Het enige consistente ding was dat, in vergelijking met andere mensen binnen die cultuur, het gedrag als abnormaal werd beschouwd.
Taal/Communicatie Tekort
Een andere zeer brede waaier van gedragingen die zelfs onder ongewoon sociaal gedrag zou kunnen vallen. Atypisch autisme heeft kenmerken zoals communicatieproblemen. Dit kan zich uiten in een vertraagde verwerving van communicatie, waarbij het veel langer duurt om te leren spreken, of in ongebruikelijke spraakpatronen, zoals spreken in een vlakke monotone toon, als een “robot”, die nooit geleerd heeft om toon of stembuiging te gebruiken om nuance aan woorden toe te voegen.
Repetitieve bewegingen/gedragingen
Atypisch autisme kan worden gekenmerkt door een focus op rituelen en herhalingen. De AA-patiënt zou terugvallen op het steeds herhalen van bepaalde handelingen of rituelen, hetzij als een manier om te ontspannen of om een gevoel van controle te hebben in stressvolle situaties.
Atypische zintuiglijke ervaring
Iemand die gediagnosticeerd is met atypisch autisme zou een zintuiglijke ervaring kunnen hebben die anders is dan anderen, intenser of minder. Bijvoorbeeld, sommigen kunnen een veel gevoeliger ervaring met aanraking hebben, veel sterker en negatiever reageren op veranderingen in temperatuur. Aan de andere kant kon die zintuiglijke prikkels ook veel minder verfijnd zijn, zoals een atypisch autisme kind weinig of geen reukzin heeft, en niet in staat is om zinvol deel te nemen aan op geur gebaseerde activiteiten.
Omwille van dit grote scala aan verschillen, werd uiteindelijk in 2013 besloten om de verschillende autisme categorieën te elimineren. ASD of Autisme Spectrum Stoornis is nu de enige diagnostische categorie.