Toen hij de afgelopen anderhalve maand langzaam herstelde van een verrekking in zijn rechteronderarm, was het motto van Ken Giles “de eerste hier, de eerste klaar”. Hij kwam vroeg aan in het stadion en werkte zich een weg door de revalidatietaken die die dag op zijn checklist stonden. Tegen de tijd dat zijn teamgenoten van de Toronto Blue Jays arriveerden voor de wedstrijd van die avond, zat Giles’ werkdag erop. Wat hem de gelegenheid gaf om gewoon rond te hangen en te praten, het delen van welke kennis zijn jongere teamgenoten geïnteresseerd waren in het sprokkelen.
“Ik was altijd vrij en ik was altijd in de buurt en ik was altijd hier tot het einde van de wedstrijd. Het waren altijd lange dagen voor mij hier in het stadion,” zei Giles. “Ik voelde dat gewoon mezelf rond het team zetten en mezelf zo veel mogelijk beschikbaar maken een waardevolle aanwinst was voor iedereen die die informatie nodig had.”
Het was alles wat hij kon doen. Giles was bedoeld om een anker te zijn aan de achterkant van Toronto’s bullpen in dit verkorte seizoen, maar hij verliet zijn tweede uiting van het jaar bijtend in zijn handschoen terwijl zijn rechterarm slap hing aan zijn zijde. Hij probeerde zich te verzetten tegen een verrekking van zijn buigspier, maar elke worp maakte het erger. Hij had een lange pauze nodig om de blessure te laten genezen.
Dus, in plaats van bij te dragen aan de 2020 Blue Jays door wedstrijden te sluiten, droeg hij bij door mentor te spelen. Hij hielp omgebouwde starters Anthony Kay en Thomas Hatch wennen aan bullpen routines, en gaf hen advies over hoe om te gaan met herstel tussen de starts. Hij besprak de mentale aanpak met Jordan Romano, die Giles’ kenmerkende hurkbeweging voor de worp overnam. Hij probeerde de beste teamgenoot te zijn die hij kon.
Na een zomer van 2018 waarin hij werd verhandeld in een deadline deal naar Toronto, en een zomer van 2019 waarin hij het constante onderwerp was van transactionele speculatie en heel bijna weer werd verplaatst, is de zomer van 2020 beter geweest voor Giles dan je zou verwachten gezien het feit dat hij nauwelijks het spel heeft gespeeld.
“Ik heb me gedurende dit seizoen ontspannen gevoeld – vanwege hoe het jaar begon en wetende wat voor soort jongens we hadden. En toen we eenmaal weer begonnen, de hechte band die we begonnen te krijgen door wat we deden,” zei Giles. “Ik dacht er niet aan om verhandeld te worden. Omdat ik dacht dat er iets speciaals zou gaan gebeuren.
“Ik heb het grootste deel van het jaar aan de zijlijn gestaan – maar het is leuk geweest om naar te kijken. Ik heb elke wedstrijd op mijn tenen gestaan. Ik heb geschreeuwd en geschreeuwd in de kleedkamer. Ik ben elke dag opgewonden voor hen om te spelen en homeruns te slaan en come-back overwinningen te hebben.”
Nu is Giles klaar om zelf een deel van dat alles te zijn. Hij moet alleen zijn arm terugbrengen naar het niveau van vorig seizoen, toen hij een van de meest effectieve relievers was. En hij is tegen de kalender om dat te doen als de Blue Jays staren naar een mogelijke postseason-serie in minder dan drie weken.
Natuurlijk, Giles vocht ook in 2019 met armproblemen, toen gewrichtsontsteking in zijn elleboog zijn herstel tussen outings begon te beïnvloeden en hem voor 10 dagen naar de geblesseerde lijst dwong. Maar deze keer was het probleem gespierd, en het duurde langer voordat de ontsteking afnam. Het goede nieuws was dat de Blue Jays de mogelijkheid hadden om de huidige beelden van Giles’ elleboog te vergelijken met de MRI van vorig seizoen, wat geruststellend was dat er niets ergers aan de hand was.
“Alles was schoon,” zei Giles. “Ik moest het gewoon rustig aan doen. Ik moet gewoon niet te hard zijn voor mezelf. Het is een raar jaar geweest – en veel jongens hebben rare jaren gehad. Voor mij is het niet anders. Het is gewoon jammer dat het gebeurde.”
Hij begon met lange toss en bullpens in de laatste weken van augustus, maar begon zich pas weer als zichzelf te voelen toen hij eerder deze maand begon met het gooien van live slagtrainingen voor Blue Jays-teamgenoten. Giles gooide drie van die sessies, en voerde de intensiteit met elke uiting op. Maar niets repliceert de snelheid en intensiteit van een wedstrijdsituatie.
Die gelegenheid kwam eindelijk zaterdagavond in een blowout tegen de New York Mets, toen Giles voor het eerst in bijna zeven weken weer op de heuvel stond in een wedstrijd. De resultaten waren gemengd. Wilson Ramos verwelkomde hem ruw terug in de Hoofdklasse door de eerste worp van Giles – een fastball van 94 m.p.h. – 430 voet over de muur in het middenveld te meppen. Giles’ volgende worp, nog een fastball, miste de zone met een voet.
Maar hij vestigde zich vanaf daar, het krijgen van Brandon Nimmo te zwaaien door een verhoogde fastball voor een strikeout en Jake Marisnick te jagen een slider voor een andere. Twee groundballs later was hij uit de inning.
Natuurlijk zouden de resultaten altijd van ondergeschikt belang zijn, en niet alleen omdat Giles aan het werpen was met zijn team tegen een achterstand van twee touchdowns aan. Er zijn geen revalidatieopdrachten dit seizoen. Geen kansen voor spelers om hun zeebenen ergens anders te herwinnen dan in een wedstrijd die telt. Voor Giles ging het er vrijdag meer om hoe hij zich erna voelde dan tijdens.
“Ik wilde gewoon zien hoe mijn lichaam reageerde na een wedstrijdsnelheidssituatie. Ik voel me goed op dit moment. Ik heb pijn op de juiste plaatsen,” zei hij. “Hopelijk blijf ik vanaf hier gewoon sterker worden en kan ik weer mijn normale zelf worden zoals ik vorig jaar was.”
Zijn normale zelf zou een man zijn die gemiddeld ergens tussen de 96-98 m.p.h. met zijn fastball, in tegenstelling tot de 94-95 m.p.h. die hij vrijdag zat. Het zou ook een man zijn wiens slider in de 86-87 m.p.h. range zit in plaats van de 84-85 m.p.h. breaking ball die Giles tegen de Mets liet zien.
Het is niet ongebruikelijk voor werpers om geleidelijk snelheid op te bouwen over hun eerste paar outings na een langdurige afwezigheid van competitie. En het is mogelijk dat Giles nog steeds het vertrouwen in zijn arm aan het herwinnen is om het echt te laten gaan na een enge blessure. Hoe dan ook, alle ogen zullen gericht zijn op de velocity readings de komende paar keer dat Giles werpt, als hij blijft afronden in vorm.
“Hij zag er echt goed uit voor mij,” zei Blue Jays manager Charlie Montoyo. “De arm kracht is er. Ik weet dat hoe meer hij gooit, hoe hoger zijn snelheid zal worden.”
De tests zullen voor Giles alleen maar doorgaan. De club houdt hem voorlopig uit high leverage spots, maar het doel van iedereen is om Giles terug te krijgen in de closer-rol die hij voor dit team vervult sinds kort nadat hij in 2018 werd overgenomen van de Houston Astros. Hij zal ook zijn effectiviteit moeten testen pitching op back-to-back dagen – iets wat hij in 14 maanden niet heeft gedaan.
Per FanGraphs, is er een hogere dan 90 procent waarschijnlijkheid dat de Blue Jays zullen deelnemen aan het postseason. En in het naseizoen moet een ploeg op opeenvolgende dagen een beroep kunnen doen op zijn beste relievers. Hetzelfde geldt voor lange wedstrijden. Hoewel Giles voorlopig ongetwijfeld beperkt zal blijven tot stints van één inning, is het niet moeilijk om je een play-offsituatie voor te stellen waarin de Blue Jays hem zouden willen vragen om meer dan drie outs op te nemen.
Wat het lastig maakt, is dat de Blue Jays nog maar 15 wedstrijden moeten spelen. En de eerste play-off wedstrijd van de club kan al over twee en een halve week zijn. Er moet een delicaat evenwicht worden gevonden tussen Giles voorbereiden op de eisen van honkbal in het naseizoen en hem niet te snel te veel druk opleggen. Hij krijgt misschien pas in de laatste dagen van het seizoen de kans om zijn effectiviteit te testen in een verlengde outing of bij het werpen in een back-to-back.
“De jongens hebben geweldig werk verricht door ons op dit moment in een echt goede positie te brengen. Dus, we hebben het kussen voor mij om mezelf vooruit te helpen,” zei Giles. “Ik zou niet te ver weg moeten zijn om behoorlijk zelfverzekerd te zijn in de hoge hefboom situaties. En als het naseizoen komt, is het de bedoeling dat ik er helemaal klaar voor ben en op mijn strepen sta. Dat is waar ik nu naar uitkijk.”
En hij heeft alles om voor te gooien. Ervan uitgaande dat een verrassende verlenging er niet komt in de komende twee maanden, wordt Giles een vrije speler deze winter en betreedt een uiterst onzekere markt. In de afgelopen seizoenen werden relievers al gedevalueerd, omdat frontoffices steeds minder bereid waren om veel geld en tijd te steken in één van de meest onstabiele positiegroepen. En op weg naar deze winter, na een seizoen waarin geen enkel team inkomsten binnenhaalde, is het onduidelijk of veel organisaties überhaupt een substantiële loonlijst zullen willen toevoegen.
Aan de andere kant zijn relievers nooit waardevoller geweest voor clubs dan nu. Managers zijn in toenemende mate terughoudend om starters te diep in de wedstrijd te laten komen, uit angst voor de statistisch bewezen schade die een derde trip door de order vaak met zich meebrengt. Een diepe, veelzijdige bullpen is praktisch een noodzaak voor contending clubs, vooral kom de stretch-run en play-offs, wanneer traditionele starters de vermoeidheid dragen van een seizoen aan innings en matchup-exploitatie krijgt extra belang.
En wanneer Giles op zijn best is, behoort hij tot de beste. In 2019 gooide hij naar een top-vijf ERA (1,87) en FIP (2,27) onder MLB-relievers. Hij zette 99e percentiel strikeout- en whiff-percentages neer, terwijl zijn verwachte slaggemiddelde (.184), sluggingpercentage (.320) en gewogen on-base gemiddelde (.247) – allemaal gebaseerd op de kwaliteit van contact die hij toestond – binnen de top vijf procent van MLB-werpers lagen. Als hij vanuit dat platform het vrije veld zou betreden, zou hij in de positie zijn om een aanzienlijk contract te verdienen.
Dus, wie weet hoe Giles zal worden gewaardeerd dit offseason? Er is geen tekort aan vragen die nog moeten worden beantwoord. Het enige wat Giles nu kan doen, is proberen er één weg te nemen: zijn gezondheid. En misschien zijn team diep in het naseizoen werpen terwijl hij bezig is.
“Het heeft geen zin om te ver in de toekomst te kijken. Is het klote dat het gebeurd is? Absoluut. Want ik wilde herhalen wat ik vorig jaar deed – kort seizoen of niet,” zei Giles. “Maar over het algemeen kan ik mezelf niet tot de grond toe laten afzakken, want ik kan geen medelijden met mezelf hebben. Als ik daar naar buiten ga en het beste concurreer dat ik kan en laat zien dat ik gezond ben, denk ik dat alle vragen zullen worden beantwoord.”