Wat is een dubbele diagnose?
Dubbele diagnose is een term die wordt gebruikt om mensen te beschrijven die zowel een psychiatrische stoornis hebben als een stoornis in het gebruik van alcohol of drugs. Tot 75% van de mensen met een ernstige psychische aandoening (SMI) heeft een dubbele diagnose. Er is gesuggereerd dat een van de redenen achter het hoge drugsgebruik bij mensen met SMI te wijten is aan “zelfmedicatie”, waarbij patiënten extra drugs gebruiken om hun verontrustende symptomen tegen te gaan. Mensen met een dubbele diagnose blijken meer complicaties te ondervinden bij hun behandeling, waaronder een hoger percentage terugval en heropname in een ziekenhuis, meer contacten met justitiële en forensische diensten, meer psychotische symptomen, meer risicogedrag, meer bijwerkingen van antipsychotica en een lagere therapietrouw. Antipsychotica zijn de belangrijkste behandeling voor SMI. Er is gesuggereerd dat antipsychotica van de tweede generatie (SGA’s) zoals risperidon superieur zijn aan oudere antipsychotica van de eerste generatie (FGA’s) wat betreft het verbeteren van negatieve affectieve toestanden, het verminderen van het verlangen naar drugs, het verbeteren van het subjectieve welbevinden, en kunnen leiden tot minder bijwerkingen en daardoor tot een betere therapietrouw. Dergelijke verbeteringen in symptomen kunnen leiden tot minder zelfmedicatie met alcohol en drugs, en een betere algemene mentale toestand. Het blijft echter onduidelijk in hoeverre risperidon, een van de eerste atypische antipsychotica die werden geproduceerd, superieur is aan andere antipsychotica voor dubbele diagnose.
Wie kan geïnteresseerd zijn in deze review?
Mensen in de geestelijke gezondheidszorg die mensen met SMI en dubbele diagnose behandelen, en die antipsychotica voor deze aandoeningen voorschrijven. Mensen die gebruikmaken van geestelijke gezondheidszorg en hun families die betrokken kunnen zijn bij hun behandeling en zorg.
Wat wil deze review beantwoorden?
Hoe effectief en veilig is risperidon in vergelijking met andere antipsychotica voor de behandeling van mensen met een dubbele diagnose?
Welke studies werden opgenomen in de review?
We voerden in januari 2016 en oktober 2017 zoekopdrachten uit naar relevante gerandomiseerde studies. We vonden acht gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken met 1073 deelnemers die een dubbele diagnose hadden. De meerderheid van de deelnemers waren volwassenen ouder dan 18 jaar (4 deelnemers waren 17 jaar). Risperidon werd vergeleken met clozapine, olanzapine, perfenazine, quetiapine en ziprasidon.
Wat vertelt het bewijs uit de review ons?
We vonden geen groot effect dat risperidon bevoordeelde ten opzichte van een van de andere vergelijkingsmedicijnen. Er waren zeer beperkte gegevens beschikbaar over bijwerkingen; en ook hier vonden we geen echte verschillen tussen risperidon en andere antipsychotica. Over het algemeen werd de kwaliteit van het beschikbare bewijs beoordeeld als laag tot zeer laag, en op dit moment is er niet voldoende bewijs om aan te geven dat risperidon superieur of inferieur is aan andere antipsychotica bij de behandeling van mensen met ernstige psychische aandoeningen en gelijktijdig middelenmisbruik.
Wat moet er nu gebeuren?
Meer onderzoek van hoge kwaliteit is nodig. Toekomstig onderzoek moet steekproeven omvatten die groot genoeg zijn om zinvolle klinische verschillen in uitkomsten te detecteren.