Commonwealth of England

Het Gemenebest, of Commonwealth of England, was de periode vanaf 1649 toen Engeland, samen met later Ierland en Schotland, werd geregeerd als een republiek na het einde van de Tweede Engelse Burgeroorlog en het proces en de executie van Karel I. Het bestaan van de republiek werd aanvankelijk afgekondigd door “An Act declaring England to be a Commonwealth”, aangenomen door het Rump Parliament op 19 mei 1649. De macht in het vroege Gemenebest berustte hoofdzakelijk bij het Parlement en een Raad van State. Gedurende deze periode werd er, vooral in Ierland en Schotland, gevochten tussen de strijdkrachten van het parlement en de tegenstanders, als onderdeel van wat nu de Derde Engelse Burgeroorlog wordt genoemd.

In 1653, na de gedwongen ontbinding van het Rump Parliament, werd Oliver Cromwell uitgeroepen tot Beschermheer van een verenigd “Gemenebest van Engeland, Schotland en Ierland” onder de voorwaarden van het Instrument of Government, waarmee de periode werd ingeluid die nu gewoonlijk bekend staat als het Protectoraat. Na Cromwells dood, en na een korte regeringsperiode onder zijn zoon Richard Cromwell, werd het Parlement van het Protectoraat in 1659 ontbonden en werd het Rump Parliament teruggeroepen, het begin van een proces dat uiteindelijk leidde tot de restauratie van de monarchie in 1660. De term Gemenebest wordt soms gebruikt voor de gehele periode van 1649 tot 1660 – een periode die door monarchisten wordt aangeduid als het Interregnum – hoewel voor andere historici het gebruik van de term beperkt blijft tot de jaren voorafgaand aan de formele machtsovername door Cromwell in 1653.

1649-1653

Rump Parliament

De Rump werd gecreëerd door Pride’s zuivering van de leden van het Lange Parlement die de politieke positie van de Grandees in het Nieuwe Modelleger niet steunden. Vlak voor en na de executie van koning Karel I op 30 januari 1649 nam de Rump een aantal parlementsbesluiten aan die de wettelijke basis voor de republiek vormden. Met de afschaffing van de monarchie, de Privy Council en het House of Lords kreeg de Rump een ongecontroleerde uitvoerende en wetgevende macht. De Engelse Raad van State, die de Privy Council verving, nam veel van de uitvoerende taken van de monarchie over. Hij werd gekozen door de Rump en de meeste leden waren parlementsleden. Uiteindelijk was de Rump echter afhankelijk van de steun van het leger, waarmee het een zeer ongemakkelijke relatie onderhield. Na de executie van Karel I schafte het Lagerhuis de monarchie, het Hogerhuis en de gevestigde Kerk van Engeland af. Het verklaarde Engeland tot een republiek, bekend als het Gemenebest, onder leiding van Oliver Cromwell.

Structuur

In Pride’s Zuivering werden alle parlementsleden (waaronder de meeste politieke Presbyterianen) die niet zouden aanvaarden dat de Koning voor het gerecht moest worden gebracht, verwijderd. De Rump telde dus nooit meer dan tweehonderd leden (minder dan de helft van het aantal Lagerhuisleden in het oorspronkelijke Lange Parlement). Onder hen bevonden zich: aanhangers van religieuze onafhankelijken die geen gevestigde kerk wilden en van wie sommigen sympathiseerden met de Levellers; Presbyterianen die bereid waren de berechting en executie van de koning goed te keuren; en later toegetreden leden, zoals vroeger uitgesloten parlementsleden die bereid waren de onderhandelingen met de koning over het Verdrag van Newport af te keuren.

De meeste Rumpers waren van adel, hoewel er een groter aandeel van lagere adel en advocaten was dan in eerdere parlementen. Minder dan een kwart van hen waren regiciden. Hierdoor bleef de Rump over als een in wezen conservatief orgaan, waarvan de gevestigde belangen in het bestaande grondbezit en rechtssysteem het onwaarschijnlijk maakten dat zij deze wilden hervormen.

Problemen en successen

Tijdens de eerste twee jaar van het Gemenebest werd de Rump geconfronteerd met een economische depressie en het risico van een invasie vanuit Schotland en Ierland. (In 1653 hadden Cromwell en het leger deze bedreigingen grotendeels weggenomen).

Er waren veel meningsverschillen tussen facties van de Rump. Sommigen wilden een republiek, maar anderen gaven de voorkeur aan het behoud van een soort monarchale regering. De meeste van Engelands traditionele heersende klassen beschouwden de Rump als een onwettige regering die bestond uit regiciden en opstandelingen. Zij waren zich er echter ook van bewust dat de Rump wel eens het enige zou kunnen zijn dat een regelrechte militaire dictatuur in de weg zou kunnen staan. De hoge belastingen, vooral om het leger te betalen, werden door de adel kwalijk genomen. Beperkte hervormingen waren genoeg om de heersende klasse tegen zich in het harnas te jagen, maar niet genoeg om de radicalen tevreden te stellen.

Ondanks zijn impopulariteit vormde de Rump een link met de oude grondwet, en hielp het Engeland tot rust te komen en veilig te stellen na de grootste omwenteling in zijn geschiedenis. In 1653 hadden zowel Frankrijk als Spanje de nieuwe regering van Engeland erkend.

Hervormingen

Hoewel de Kerk van Engeland werd gehandhaafd, werd het bisschopsambt afgeschaft en werd de Act of Uniformity 1558 in september 1650 herroepen. Voornamelijk op aandringen van het leger werden vele onafhankelijke kerken getolereerd, hoewel iedereen nog steeds tienden aan de gevestigde kerk moest betalen.

Er werden enkele kleine verbeteringen aangebracht in het recht en de gerechtelijke procedures; zo werden alle gerechtelijke procedures voortaan in het Engels gevoerd in plaats van in het recht Frans of Latijn. Er waren echter geen wijdverbreide hervormingen van het gewoonterecht. Dit zou de adel, die het gewoonterecht als een versterking van hun status en eigendomsrechten beschouwde, hebben geschokt.

De Rump nam veel beperkende wetten aan om het zedelijk gedrag van de mensen te reguleren, zoals het sluiten van theaters en het verplichten van het strikt in acht nemen van de zondag. Dit werkte het grootste deel van de adel tegen.

Ontslag

Cromwell, geholpen door Thomas Harrison, ontsloeg de Rump op 20 april 1653 met geweld, om onduidelijke redenen. Theorieën gaan ervan uit dat hij vreesde dat de Rump zichzelf als regering probeerde te handhaven, of dat de Rump zich voorbereidde op verkiezingen die een anti-Gemeenschapsmeerderheid zouden kunnen opleveren. Veel voormalige leden van de Rump bleven zichzelf beschouwen als de enige legitieme constitutionele autoriteit van Engeland. De Rump had niet ingestemd met zijn eigen ontbinding toen het door Cromwell uiteen werd gedreven, en wetgeving uit de periode vlak voor de burgeroorlog – de wet tegen het ontbinden van het Long Parliament zonder zijn eigen toestemming (11 mei 1641) – gaf hen de wettelijke basis voor deze opvatting.

Barebone’s Parliament, July-December 1653

De ontbinding van de Rump werd gevolgd door een korte periode waarin Cromwell en het leger alleen regeerden. Niemand had de grondwettelijke bevoegdheid om verkiezingen uit te schrijven, maar Cromwell wilde geen militaire dictatuur opleggen. In plaats daarvan regeerde hij via een ‘genomineerde vergadering’ die volgens hem gemakkelijk door het leger te controleren was, aangezien legerofficieren de nominaties deden.

Barebone’s Parlement werd tegengewerkt door voormalige Rumpers en belachelijk gemaakt door veel adel als zijnde een vergadering van ‘inferieure’ mensen. Meer dan 110 van de 140 leden waren echter lagere adel of van een hogere sociale status. (Een uitzondering was Praise-God Barebone, een doopsgezinde koopman naar wie de vergadering haar geringschattende bijnaam kreeg). Velen waren goed opgeleid.

De vergadering weerspiegelde het scala van opvattingen van de functionarissen die haar hadden voorgedragen. Onder de radicalen (ongeveer veertig) bevond zich een harde kern van Vijfde Monarchisten, die af wilden van het gewoonterecht en elke vorm van staatscontrole op de godsdienst. De gematigden (ongeveer 60) wilden enkele verbeteringen binnen het bestaande systeem en zouden afhankelijk van het onderwerp naar de radicale of conservatieve kant kunnen opschuiven. De conservatieven (ongeveer 40) wilden de status quo behouden (aangezien de common law de belangen van de adel beschermde en tienden en voorschotten waardevolle bezittingen waren).

Cromwell zag het parlement van Barebone als een tijdelijk wetgevend orgaan waarvan hij hoopte dat het hervormingen zou opleveren en een grondwet voor het Gemenebest zou ontwikkelen. De leden waren echter verdeeld over belangrijke kwesties, slechts 25 hadden eerdere parlementaire ervaring, en hoewel velen enige juridische opleiding hadden genoten, waren er geen gediplomeerde juristen.

Cromwell lijkt te hebben verwacht dat deze groep ‘amateurs’ hervormingen zou doorvoeren zonder leiding of sturing. Toen de radicalen genoeg steun kregen om een wetsvoorstel te verwerpen dat de status quo op godsdienstig gebied zou hebben gehandhaafd, gaven de conservatieven, samen met veel gematigden, hun gezag terug aan Cromwell die soldaten stuurde om de rest van de Assemblee te ontruimen. Het parlement van Barebone was voorbij.

Het Protectoraat, 1653-1659

Gemeenschapsregering door een Raad van State en een Parlement, werd in tweeën gedeeld door Het Protectoraat toen de uitvoerende macht werd toegekend aan een Heer Beschermer, die regeerde op grond van een geschreven grondwet die de Heer Beschermer opdroeg driejaarlijkse parlementen bijeen te roepen die elk jaar enkele maanden moesten vergaderen.

In 1653 werd Oliver Cromwell Heer Beschermer onder Engelands eerste geschreven grondwet Instrument of Government, en vervolgens onder de tweede en laatste geschreven grondwet, bekend als de Humble Petition and Advice of 1657.

Op 12 april 1654 werd, onder de voorwaarden van de Tender of Union, de Ordinance for uniting Scotland into one Commonwealth with England uitgevaardigd door de Heer Beschermer en in Schotland afgekondigd door de militaire gouverneur van Schotland, Generaal George Monck, 1ste Hertog van Albemarle. De verordening verklaarde dat “het volk van Schotland moet worden verenigd met het volk van Engeland in één Gemenebest en onder één regering” en bepaalde dat een nieuw “Wapen van het Gemenebest”, met daarin de Saltire, moest worden aangebracht op “alle openbare zegels, ambtszegels en zegels van civiele of corporatieve lichamen in Schotland” als “een teken van deze Unie”.

Bij de dood van Oliver Cromwell in 1658 erfde zijn zoon, Richard Cromwell, de titel Lord Protector, maar interne verdeeldheid binnen de republikeinse partij leidde tot zijn aftreden, het einde van het Protectoraat en een tweede periode van regering van het Gemenebest door een Raad van State en het Parlement.

1659-1660

Het Protectoraat had kunnen worden voortgezet als Cromwells zoon Richard, die na de dood van zijn vader tot Beschermheer werd benoemd, in staat was geweest het beleid van zijn vader voort te zetten. Richard Cromwells grootste zwakte was dat hij niet het vertrouwen van het New Model Army genoot.

Na zeven maanden werd hij door de Grandees in het New Model Army afgezet en op 6 mei 1659 installeerden zij het Rump Parliament weer. Charles Fleetwood werd benoemd tot lid van het Comité van Veiligheid en van de Raad van State, en één van de zeven commissarissen voor het leger. Op 9 juni werd hij benoemd tot lord-general (opperbevelhebber) van het leger. Zijn macht werd echter ondermijnd door het parlement, dat ervoor koos het gezag van het leger te negeren op een wijze die vergelijkbaar was met het parlement van voor de burgeroorlog. Op 12 oktober 1659 ontsloegen de Commons generaal John Lambert en andere officieren, en installeerden Fleetwood als hoofd van een militaire raad onder het gezag van de voorzitter. De volgende dag gaf Lambert opdracht de deuren van het Huis te sluiten en de leden buiten te houden. Op 26 oktober werd een “Comité van Veiligheid” benoemd, waarvan Fleetwood en Lambert lid waren. Lambert werd benoemd tot generaal-majoor van alle strijdkrachten in Engeland en Schotland, Fleetwood tot generaal. Lambert werd nu door het Comité van Veiligheid met een grote troepenmacht gezonden om George Monck, die het bevel voerde over de Engelse strijdkrachten in Schotland, te ontmoeten en met hem te onderhandelen of hem tot een vergelijk te dwingen.

Het was in deze sfeer dat generaal George Monck met zijn leger vanuit Schotland naar het zuiden marcheerde. Lambert’s leger begon hem te verlaten, en hij keerde bijna alleen terug naar Londen. Op 21 februari 1660 herstelde Monck de Presbyteriaanse leden van het Lange Parlement die door Pride waren “afgezonderd”, zodat zij wetgeving voor een nieuw parlement konden voorbereiden. Fleetwood werd zijn commando ontnomen en gelast voor het parlement te verschijnen om zich voor zijn gedrag te verantwoorden. Op 3 maart werd Lambert naar de Tower gestuurd, waaruit hij een maand later ontsnapte. Lambert probeerde de burgeroorlog weer aan te wakkeren ten gunste van het Gemenebest door een proclamatie uit te vaardigen waarin alle aanhangers van de “Good Old Cause” werden opgeroepen zich te verzamelen op het slagveld van Edgehill. Maar hij werd heroverd door kolonel Richard Ingoldsby, een regimicide die gratie hoopte te krijgen door Lambert uit te leveren aan het nieuwe regime. Het Lange Parlement ontbond zichzelf op 16 maart.

Op 4 april 1660 vaardigde Karel II, in antwoord op een geheim bericht van Monck, de Verklaring van Breda uit, waarin de voorwaarden van zijn aanvaarding van de kroon van Engeland bekend werden gemaakt. Monck organiseerde het parlement van de Conventie, dat op 25 april voor het eerst bijeenkwam. Op 8 mei proclameerde het dat koning Karel II de wettige vorst was sinds de executie van Karel I in januari 1649. Karel keerde op 23 mei terug uit ballingschap. Hij kwam Londen binnen op 29 mei, zijn verjaardag. Om “de terugkeer van zijne Majesteit naar zijn Parlement” te vieren, werd 29 mei een officiële feestdag, in de volksmond bekend als “Oak Apple Day”. Hij werd gekroond in Westminster Abbey op 23 april 1661.

Zie ook

Wikimedia Commons heeft media die gerelateerd zijn aan An Act declaring England to be a Commonwealth.

Wikisource heeft originele tekst gerelateerd aan dit artikel:

• Eerste Engels-Nederlandse Oorlog en Admiraal Robert Blake voor de rol die de zeemacht in deze periode speelde
• Anglo-Spaanse Oorlog (1654)

Noten

• Firth, C.H.; Rait, R.S., eds (1911). “Acts and Ordinances of the Interregnum, 1642-1660”. pp. 423-425. http://www.british-history.ac.uk/report.aspx?compid=56416.
• Schultz, Oleg, ed (14 maart 2010). “Schotland en het Gemenebest: 1651-1660”. Archontology.org. http://www.archontology.org/nations/scotland/01_laws.php. Opgehaald december 2012.
• Sevaldsen, Jørgen; et al. (2007). “Angles on the English-Speaking World, V.7: The State of the Union: Schotland, 1707-2007”. Museum Tusculanum Press. p. 39 CITEREFSevaldsen2007. ISBN 978-87-635-0702-8.

• Munten uit de periode van het Gemenebest van Engeland, 1649-1660, inclusief halve kronen

Deze pagina maakt gebruik van Creative Commons-gelicenseerde inhoud van Wikipedia (bekijk auteurs).