Crystalluria is de aanwezigheid van kristallen in de urine. Het is het gevolg van overmatige oververzadiging en kan nierproblemen veroorzaken zoals nefrolithiasis, nefrocalcinose en soms acute of chronische nierinsufficiëntie die kan resulteren in nierfalen in het eindstadium. Kristallurie is niet per se een marker van een pathologische aandoening. Om een onderscheid te maken tussen fysiologische en pathologische kristallurie, kunnen verschillende criteria in overweging genomen worden (1) ofwel gerelateerd aan het staal zoals urine pH, kristal identiteit, kristal habitus, abundantie van de kristallen, aggregatie en ook het voorkomen van kristallurie beoordeeld op seriële stalen, (2) ofwel gerelateerd aan de klinische context zoals nefrolithiasis, nefrocalcinose of nierinsufficiëntie. De keuze van het monster en de pre-analytische omstandigheden zijn van cruciaal belang om de resultaten vanuit klinisch oogpunt te valideren. Onze ervaring is dat het urinemonster van de eerste ochtend vaak het beste is om door middel van de kristallurie-analyse de belangrijkste metabolische factoren te bepalen die betrokken zijn bij de vorming van kristallen en stenen. Het urinemonster moet na de urinelozing minder dan twee uur bij kamertemperatuur worden bewaard. Kristallurie-onderzoek maakt het mogelijk om eenvoudig monogene kristallogenetische pathologieën te identificeren, een verklaring te geven voor acute nierinsufficiëntie gerelateerd aan druginname, de arts te helpen bij het identificeren van de belangrijkste metabolische stoornissen betrokken bij steenvorming en de doeltreffendheid te beoordelen van preventieve maatregelen voorgesteld om steenherhaling te vermijden bij steenvormende patiënten. Kristallurie-onderzoek is veruit de beste marker voor het voorspellen van het terugkomen van stenen tijdens de follow-up van steenvormers, en biedt de mogelijkheid om dieetadviezen of medicatiebeheer aan te passen en zo steenvorming te voorkomen. Kortom, kristallurie-onderzoek is een belangrijk instrument voor de diagnose en het beheer van de meeste lithogenetische ziekten en pathologische aandoeningen die verantwoordelijk zijn voor intratubulaire kristalvorming en nierinsufficiëntie.