Het gelukkigst thuis met zijn notitieboekjes en zijn microscoop, schuwde hij het publieke oog. Controverse maakte hem ziek. Deze briljante waarnemer van de natuur hield zijn meest originele en revolutionaire idee decennialang onder de pet. Toch kent vandaag, twee eeuwen na de geboorte van Charles Darwin, bijna iedereen zijn naam. Wat heeft Darwin gedaan, en waarom is hij nog steeds zo belangrijk?
Keenvol observerend naar de natuur in al haar vormen – van fossiele luiaards tot spotvogels, primula’s tot kinderen – zag Darwin dat we allemaal verwant zijn. Elk levend wezen deelt een voorouder, concludeerde hij, en de enorme diversiteit van het leven op aarde is het resultaat van processen die miljoenen jaren hebben gewerkt en vandaag de dag nog steeds aan het werk zijn. Darwin’s verklaring voor deze grote ontvouwing van het leven door de tijd heen – de theorie van evolutie door natuurlijke selectie – veranderde ons begrip van de levende wereld, net zoals de ideeën van Galileo, Newton en Einstein ons begrip van het fysieke universum revolutionair veranderden.
Darwin’s theorie van evolutie door natuurlijke selectie ligt ten grondslag aan de hele moderne biologie. Zij stelt ons in staat onze genen te ontcijferen en virussen te bestrijden, en het fossielenbestand en de rijke biodiversiteit van de aarde te begrijpen. Eenvoudig maar soms ook controversieel, verkeerd begrepen en misbruikt voor sociale doeleinden, blijft de theorie onbetwist als het centrale concept van de biologie. Charles Darwin, onwillige revolutionair, veranderde diepgaand onze kijk op de natuurlijke wereld en onze plaats daarin.
Charles Darwin keek goed naar het leven. De enorme en wonderbaarlijke diversiteit van het leven op aarde, van zeepokken tot vlinders, van struisvogels tot orchideeën, maakte hem nieuwsgierig. Ontelbare soorten, levende en uitgestorven – waarom zoveel? Sommige verschilden maar weinig van elkaar – wat kon dat verklaren? Elk organisme zo prachtig aangepast aan zijn omgeving – hoe kon dat gebeuren?