Concussie is verweven met chronische traumatische encefalopathie. Mayo Clinic’s Charles Adler, MD, PhD, legt uit wat we weten – en nog moeten leren – over hersenschudding en CTE.
Concussie is een steunpilaar geworden in de krantenkoppen van professionele sportbonden. Van voetbal tot hockey en zelfs professioneel worstelen, meer atleten spreken over de blijvende effecten die ze ervaren na het oplopen van meerdere hersenschuddingen zonder de juiste behandeling. Dit heeft een van de grootste zorgen of angsten in verband met hersenschudding benadrukt: chronische traumatische encefalopathie, ook bekend als CTE.
Ondanks nieuwe belangstelling voor de diagnose, behandeling en preventie van CTE, moet de aandoening nog volledig worden begrepen.
“Ik denk dat het echt van cruciaal belang is als iemand sport of in het leger dient en een hoofdletsel heeft, dat ze de risico’s begrijpen,” zegt Mayo Clinic’s Charles Adler, MD, PhD. “Het is heel moeilijk om mensen nu te adviseren, gezien het feit dat we zo weinig weten over de oorzaken van CTE. Maar we kunnen hen adviseren over het verband tussen herhaalde stoten tegen het hoofd en CTE.”
De grondbeginselen: Wat is CTE?
Volgens Dr. Adler is CTE een neurodegeneratieve aandoening die alleen tijdens een autopsie van de hersenen kan worden vastgesteld. CTE wordt gekenmerkt door het samenklonteren van een eiwit, tau genaamd, in bepaalde delen van de hersenen. CTE lijkt voor te komen bij personen die herhaaldelijk hoofdletsel hebben gehad, zegt Dr. Adler.
Maar ondanks het feit dat er meerdere klinische tekenen en symptomen zijn die met CTE worden geassocieerd, zegt Dr. Adler dat het niet officieel kan worden gediagnosticeerd bij levende mensen. Op dit moment kan CTE alleen worden bevestigd nadat iemand is overleden, wat een grote hindernis is voor onderzoekers.
Diagnosticeren van CTE
Hoewel het niet mogelijk is om CTE te diagnosticeren bij levenden, zijn er symptomen die tekenen van de aandoening kunnen zijn. CTE kan zich presenteren met cognitieve, stemmings-, en/of gedragssymptomen, waaronder:
- moeite met denken
- geheugenverlies, korte en/of lange termijn
- moeite met plannen en uitvoeren van taken
- Impulsief gedrag
- Depressie, angst, en/of apathie
- Paranoia
- Emotionele instabiliteit
- Suïcidale gedachten of gedrag
- Hoofdpijn
Concussies & CTE
Gezien men denkt dat CTE wordt veroorzaakt door herhaald hoofdletsel, kan de aandoening in verband worden gebracht met hersenschudding. Maar Dr. Adler zegt dat onderzoekers het specifieke verband nog niet hebben vastgesteld. Daarom weten we niet hoeveel hoofdletsels of welke genetische factoren de kans op het ontwikkelen van CTE vergroten.
“Wat duidelijk lijkt te zijn, is dat de enige mensen die CTE hebben ontwikkeld, herhaaldelijk hoofdletsel hebben gehad,” zegt Dr. Adler. “De overtuiging is dat het herhaaldelijk is, in tegenstelling tot één enkele gebeurtenis. Ik denk echter niet dat we de informatie hebben om dat met zekerheid te kunnen vaststellen.”
Huidige onderzoeksinspanningen
Dr. Adler zegt dat het huidige onderzoek zich concentreert rond het vinden van een biomarker voor CTE om te helpen bij het diagnosticeren van levende mensen. Hij merkt echter op, dat we nog steeds niet begrijpen wat CTE in stand houdt. Dit betekent dat zelfs als het kan worden gediagnosticeerd, we niet weten hoe CTE feitelijk ontstaat.
“We begrijpen niet noodzakelijkerwijs hoeveel herhaald hoofdletsel tot CTE leidt, of hoe snel na één hoofdinslag een andere een rol kan spelen bij de ontwikkeling van CTE,” zegt Adler. “Dit betekent dat we niet weten of het cumulatief is gedurende het leven, of zelfs of het het aantal hoofdverwondingen binnen een bepaalde periode is.”
Diagnostisch CTE-onderzoek
Dr. Adler behoort tot de medische professionals die werken aan een beter begrip van CTE. Eén studie, “Tau Positron-Emission Tomography in Former National League Football Players,” gebruikte een experimentele PET scan die hogere niveaus van tau kon aantonen in de hersenen van levende gepensioneerde NFL atleten. Hoewel dit veelbelovend klinkt, moeten de resultaten nog worden gerepliceerd in grotere studies – en postuum worden bevestigd.
Dr. Adler is ook betrokken bij DIAGNOSE CTE, een 7-jarig onderzoeksproject met meerdere locaties, gericht op het ontwikkelen van manieren om CTE tijdens het leven te diagnosticeren, terwijl ook potentiële risicofactoren worden onderzocht. Het doel van DIAGNOSE CTE is het verzamelen en analyseren van biomarkers voor de detectie van CTE, naast andere doelen.
Vragen blijven
Ondanks het onderzoek dat Dr. Adler en anderen doen, zegt hij dat hij geen “geweldig antwoord” kan geven over hoe het risico op CTE kan worden beperkt. Hij merkt op dat het onduidelijk is hoeveel hoofdinslagen of verwondingen CTE veroorzaken. Bovendien voelt de medische gemeenschap zich nog niet op haar gemak om mensen te vertellen wat ze moeten doen op basis van duidelijke wetenschap, voegt Adler eraan toe.
“Waar het op neerkomt is dat er een overtuiging is dat hoe sneller iemand teruggaat en een tweede hoofdletsel oploopt na een eerste, hoe groter hun risico op CTE wordt,” zegt hij. “Maar dat is absoluut niet bewezen.”