Tegzelfdertijd werd André zich ervan bewust dat zijn prostaatkanker terugkeerde. Zijn PSA-niveau was gestegen; er werd gesproken over een klinische proef. Deze doodsbedreiging zou hem toch wel aan het denken zetten. Hoe zou hij bij zo’n dreigend gevaar de logistiek van een veeleisend optreden aankunnen of de nodige adrenaline en concentratie kunnen opbrengen? Een lichamelijke handicap zichtbaar maken in de zeer competitieve arena van de klassieke muziek vergt moed; spelen met een onzichtbare ziekte leek me nog angstaanjagender.
Aan het begin van maart besloten André en zijn vrouw om naar Atlanta te rijden in plaats van te vliegen, vanwege de dreiging van het coronavirus. Twee weken later kregen ze te horen dat de concerten waren afgelast. Teleurgesteld, maar niet verrast, troostten zij zich met het feit dat André eerder dan verwacht vrij zou komen om met zijn kankerbehandelingen te beginnen. Misschien, dachten ze, zou hij tijdens zijn behandeling kunnen spelen, als en wanneer de concerten opnieuw gepland zouden worden. Terwijl de ellende van de pandemie zich vermenigvuldigde, stuurden ze me een foto van een eenbenige spreeuw die rond hun vogelvoeders hing en diende als hun “dagelijkse inspiratie.”
-
- Neemt het aantal gevallen van het coronavirus in uw regio toe? Onze kaarten helpen u te bepalen hoe het in uw staat, provincie of land gaat.
- De vaccins raken op stoom en zullen velen van ons in het voorjaar bereiken. We hebben enkele veelgestelde vragen over de vaccins beantwoord.
- Nu we allemaal gewend raken aan het leven in een pandemie, hebt u misschien nieuwe vragen over hoe u uw routine veilig kunt uitvoeren, hoe uw kinderen zullen worden beïnvloed, hoe u moet reizen en meer. We beantwoorden ook die vragen.
- Tot nu toe heeft de uitbraak van het coronavirus wereldwijd meer dan 95 miljoen mensen ziek gemaakt. Meer dan 2 miljoen mensen zijn gestorven. Een tijdlijn van de gebeurtenissen die tot deze cijfers hebben geleid, kan u helpen begrijpen hoe we hier zijn gekomen.
“Gehoorde melodieën zijn zoet, maar de ongehoorde zijn zoeter”: De woorden van John Keats dienden nauwelijks als compensatie, want ik speculeerde dat het publiek van de afgelaste concerten misschien wel de volle omvang van André’s standvastigheid zou hebben ingevoeld. Want hoewel hij in zijn privé-leven nogal op zichzelf is, heeft André verklaard: “Als ik op het podium sta, verberg ik niets.”
Traag, terwijl de verwoesting van de pandemie begon door te dringen, drong de betekenis van André’s doorzettingsvermogen tot me door. Hij was vastbesloten te doen wat hij het liefste deed zolang hij het nog kon. Als een volleerd artiest, wat hij nog steeds kon doen – en nu misschien beter dan op enig ander moment in zijn leven – was uitdrukking geven aan de sonore ongerijmdheid tussen “willen” en “zijn” waar zoveel mensen die worstelen met zichtbare en onzichtbare schade last van hebben … vooral tijdens deze nationale crisis, waarin veel mensen niet kunnen doen wat ze het liefste doen. Na te denken over de moeite die André zich getroost heeft om te doen wat hij zo briljant doet, komt mij goed van pas, evenals zijn bereidheid om zich voor te stellen zijn inspanningen te hervatten nadat het coronavirus eindelijk zijn afschuwelijke loop heeft genomen.
André’s vastberaden houding weerspiegelt een perspectief dat hij gedurende zijn hele leven heeft gecultiveerd. Wanneer hem wordt gevraagd naar de schade van rassendiscriminatie, bijvoorbeeld, zegt hij gewoonlijk dat hij als half-zwart, half-blank persoon vastbesloten is “geen enkel reëel of vermeend raciaal vooroordeel te gebruiken als een excuus om niet ‘door te zetten’ in wat ik ook wilde doen.” Hij put moed uit zijn voorgangers in de klassieke muziek – Marian Anderson, William Warfield, Leontyne Price – en het besef dat “de uitdrukking ‘het leven is niet eerlijk’ voor ieder mens geldt.”
Terug in 1987, tijdens een optreden in “Mister Rogers’ Neighborhood”, legde André uit dat tijdens perioden van ongelukkigheid “naar de piano gaan en gewoon zachtjes spelen en luisteren naar geluiden alles langzaam weer goed doet voelen.” Hij verzekerde de kinderen in zijn publiek, “elke keer dat je een fout maakt … leer je eigenlijk meer over dat muziekstuk of die plaats in het muziekstuk.”
André’s advies aan oudere studenten verduidelijkt ook zijn reactie op tegenslag. De beste musici, beweert hij, “streven ernaar te leven en te groeien als zichzelf en tegelijkertijd mededogen te cultiveren voor alle andere menselijke wezens.” Hij is, zonder twijfel, een uitstekend voorbeeld van dat streven geworden.
Susan Gubar, die sinds 2008 te maken heeft met eierstokkanker, is distinguished emerita professor of English aan de Indiana University. Haar laatste boek is “Late-Life Love.”