Diagnose van chronisch exertioneel compartimentsyndroom in de eerstelijnsgezondheidszorg

DISCUSSIE

CECS wordt vaak over het hoofd gezien als oorzaak van spierpijn en er kan een vertraging van 22 maanden optreden bij het stellen van de diagnose.3,4 De incidentie varieert sterk en ligt tussen 10-64%.5 Dit komt doordat CECS zich met veel verschillende symptomen kan presenteren en daardoor gemakkelijk verkeerd kan worden gediagnosticeerd. Patiënten zoeken vaak pas in een laat stadium medische hulp, omdat ze denken dat het een minder ernstige aandoening is.6 Klassiek presenteert het zich als een brandende, pijnlijke of barstende pijn in beide benen, die alleen optreedt tijdens inspanning en volledig ophoudt in rust.7 De symptomen zijn vaker bilateraal met cijfers tussen 70-90% geciteerd in verschillende studies.8 Het voorste compartiment is het meest aangetast.3 Pes planus en overpronatie zijn gevonden bij mensen met CECS.9 Huisartsen moeten de patiënt zowel voor als na de inspanning onderzoeken om een normaal lichamelijk onderzoek vóór de inspanning aan te tonen en een mogelijke uitstulping in het aangetaste compartiment samen met pijn bij palpatie en mogelijke neurovasculaire compromis in het aangetaste gebied na de inspanning. CECS komt bij beide geslachten even vaak voor, met een mediane leeftijd van 20 jaar10 en wordt geassocieerd met diabetes mellitus.11

Dynamische intracompartimentele drukmeting blijft de gouden standaard voor onderzoek.5 Statische intracompartimentele drukmetingen in rust en onmiddellijk na inspanning kunnen echter de noodzakelijke drukstijging aantonen,3 die 0-10 mmHg bedraagt in rust tot >25 mmHg na inspanning.12 Deze eenvoudige test, die goedkoop is en een minimale opleiding vereist, kan blind of onder echogeleide worden uitgevoerd en kan leiden tot een definitieve chirurgische behandeling en zo verdere morbiditeit voorkomen.2 Hij wordt op grote schaal onderwezen in veel erkende cursussen musculoskeletale geneeskunde voor huisartsen en kan dus door huisartsen worden uitgevoerd. Als de nodige tijd of apparatuur niet beschikbaar is in de eerstelijnsgezondheidszorg, kan een voorlopige diagnose worden gesteld op basis van de voorgeschiedenis en klinisch onderzoek alleen, wat leidt tot een verwijzing naar een orthopedisch chirurg voor definitief onderzoek en behandeling.

De meeste gevallen van CECS presenteren zich aanvankelijk in de eerstelijnsgezondheidszorg, in een later stadium van de ziekteprogressie, omdat mensen geloven dat de afwezigheid van symptomen in rust wijst op een minder ernstige en zelfbehandelbare aandoening. De niet-specifieke term ‘shin splints’ wordt door patiënten vaak gebruikt voor een breed scala aan beenklachten;6 wat de huisarts ervan kan weerhouden de juiste diagnose te stellen (kader 1). Het is daarom van het grootste belang dat de arts bij het afnemen van de anamnese voldoende onderzoekt. Bovendien kan de afwezigheid van symptomen bij onderzoek in rust en negatieve bevindingen op scans en röntgenfoto’s, die klassiek worden aangetroffen bij CECS, de arts afleiden van het stellen van een snelle diagnose en daardoor de behandeling verder vertragen. Afgezien van de drukmeting binnen de compartimenten zijn andere onderzoeken immers niet kosteneffectief, vergen zij veel tijd om daadwerkelijk te worden uitgevoerd en kunnen zij daarom eerder een belemmering dan een hulp zijn. Huisartsen moeten beter worden voorgelicht over en meer kennis hebben van CECS om een vroege diagnose, passend onderzoek en adequate behandeling mogelijk te maken.