Empathie is misschien wel een van de meest geavanceerde communicatievaardigheden. Je verplaatsen in iemand anders kan erg moeilijk zijn, zo niet onmogelijk. Soms zijn andermans omstandigheden zo vreemd voor ons dat we vaak niet kunnen doorgronden wat zij doormaken.
Zo heb ik bijvoorbeeld nooit geweten hoe het voelt om honger te lijden. Zeker, ik ben wel eens uitgehongerd geweest en heb zelfs de uitdrukking “Ik sterf van de honger!” gebruikt. Maar ik ben altijd in staat geweest om deze behoefte te bevredigen, zelfs als het rennen naar een tankstation is voor een te dure mueslireep. Het zou vreselijk zijn om honger te hebben (ik bedoel echt honger) en ik voel mee met de ontelbare hongerende mensen op deze planeet. Maar heb ik empathie? Niet echt.
Als ik echt empathie had voor hongerende mensen, zou ik al mijn extra geld aan liefdadigheidsinstellingen en gaarkeukens geven in plaats van vijf dollar uit te geven aan een koffiedrankje. Dit maakt dat ik me schaam, dus waarom doneer ik mijn “koffie” geld niet? Waarom is medelijden niet genoeg motivatie?
Hoewel ik geen honger heb geleden, heb ik wel veel tragedie meegemaakt in mijn leven. Verlies, pijn en verdriet zijn vaak metgezellen geweest in mijn aardse wandel. Ik heb vaak tot God geroepen, mij afvragend waarom mijn leven donkere wendingen heeft genomen. Vaak komt het antwoord terug als een vriendin haar worstelingen met me deelt.
Door de ontberingen die de Heer in mijn leven heeft toegelaten, ben ik in staat meer te voelen dan sympathie en mijn vriendin de gave van empathie te geven. Het is een zwaarbevochten, kostbaar geschenk, en net als bij zeeglas zijn het soms de tegenslagen van het leven die ons mooi maken. We lopen immers niet over het strand op zoek naar glinsterende glasscherven; we willen stukken verzamelen die zijn gematteerd en gladgestreken door de “beproevingen” van de zee.
Toen ik jonger was, was ik betrokken bij een afschuwelijk auto-ongeluk waarbij mijn zusje naar de hemel werd geroepen, en ik bijna stierf. De pijn van het verlies van mijn zusje is iets wat ik altijd bij me draag. Ik weet wat het is om met pijn te leven – emotioneel en lichamelijk. Door mijn eigen tegenspoed kan ik putten uit een diepe bron van empathie.
Ik sprak laatst met een nieuwe vriendin, en zij begon te vertellen hoe haar zus een paar jaar geleden was overleden. De pijn die ze voelde was nog zo rauw dat ze begon te huilen. Ik kreeg tranen in mijn ogen toen ik zei dat ik precies wist hoe ze zich voelde, omdat ik hetzelfde had meegemaakt. Ik legde mijn gevoelens van verlies uit, hoe er altijd een gat in mijn leven zal zijn waar Amy zou moeten zijn, hoeveel tijd er ook voorbij gaat. Hoe ik vaak denk aan hoe oud ze nu zou zijn en hoe de pijn zich verdiept op belangrijke dagen zoals mijn huwelijk en de geboorte van mijn zoon. Toch weet ik dat mijn zus bij de Heer is, en het is alleen maar droevig voor degenen van ons die achterblijven. Mijn vriendin knikte door haar tranen heen en zei dat niemand ooit begrijpt hoe zij zich voelt. Empathie is een brug van begrip; door mijn eigen verlies kon ik delen in haar verlies.
Love Your Neighbor
De definitie van empathie volgens het Merriam-Webster Dictionary is het “gevoel dat je de ervaringen en emoties van een ander begrijpt en deelt.” Het is moeilijk om je in iemand anders te verplaatsen als je geen referentiepunt hebt. Maar als God bepaalde ervaringen in ons leven toelaat, hoeven we ons geen empathie voor te stellen omdat we het automatisch voelen; het is een geschenk dat we een gekwetst persoon kunnen geven.
De apostel Paulus zegt in Romeinen 12:15: “Verblijdt u met hen die zich verheugen, weent met hen die wenen” (ESV). Als christenen wordt ons geleerd de emotionele ervaringen van onze naasten te delen. Ik voel me aangetrokken tot de actie woorden van deze uitspraak. Er staat niet: “Heb medelijden met hen die treuren.” Het zegt letterlijk huil met hen. Heb dezelfde emotie als zij hebben – met een passie – een die tranen voortbrengt. Dit is een krachtig onderwijs dat Paulus probeert over te brengen aan de gemeente in Rome en uiteindelijk aan alle christenen. Wij zijn allen geroepen om genade en liefde te tonen aan kwetsende mensen, zelfs wanneer wij slechts kunnen gissen naar hoe zij zich voelen, maar de ware diepte van empathie wordt bereikt door ervaring.
Er is een moedig iemand voor nodig om te bidden voor empathie, moediger dan ik, maar God laat ervaringen in mijn leven toe die mij deze gave “leren”. Beproevingen in ons leven hebben vele doelen; het kostte mij een lange tijd van wandelen met de Heer en het bestuderen van Zijn Woord om de lessen te ontdekken die verborgen liggen in mijn eigen ontberingen. Ze zijn vaak voor onze groei: om ons vertrouwen in God te leren, om ons terug of dichter bij onze Heiland te brengen, of om ons empathie voor onze naaste te geven.
Zou ik ervoor kiezen om door het vuur te gaan zodat ik de beproevingen van anderen beter kan begrijpen? Nee! Maar moeilijkheden in dit leven zijn gegarandeerd. Jezus zegt in Johannes 16:33: “Ik heb jullie deze dingen gezegd, opdat jullie in Mij vrede hebben. In de wereld zult gij verdrukking hebben. Maar heb moed, Ik heb de wereld overwonnen” (ESV). Er wordt ons gezegd dat we ons niet moeten laten verrassen door moeilijkheden (die komen), maar als christenen kunnen we pijn omzetten in schoonheid als we onze moeilijkheden gebruiken om God te dienen.
Een Hogere Roeping
Hoe zou de wereld eruit zien zonder empathie? Heel lelijk, donker en satanisch. Veel gebeurtenissen in de geschiedenis komen in me op, maar een die eruit springt is de Holocaust. Ik weet zeker dat u, net als ik, diep geschokt bent over hoe mensen zo wreed konden zijn tegen andere mensen. De nazi’s, en anderen zoals zij, zijn in staat onschuldige mensen (waaronder kinderen) de dood in te jagen omdat ze geen mededogen, liefde of empathie in hun hart hebben.
Vele historici geloven dat een van de redenen waarom zoiets tragisch als de Holocaust plaatsvond, de toestand van het Duitse volk als geheel was. Ze hadden de Eerste Wereldoorlog verloren, en het land was verwoest. Hoewel er helden waren, raakten veel burgers verbitterd en lieten zich gemakkelijk overhalen om zich aan te sluiten bij het regime van Hitler. Dit is een duidelijk voorbeeld van mensen die tegenspoed hun hart laten verduisteren in plaats van de empathie te kweken die God verlangt.
Christus is het ultieme voorbeeld van empathie. Hij heeft zich letterlijk in onze plaats gesteld toen Hij aan het kruis stierf om de straf voor onze zonden te betalen. Dus wanneer God ons door een moeilijke tijd laat gaan, moeten we het als een voorrecht beschouwen om te lijden zoals onze Heer Jezus heeft geleden en onze ervaring gebruiken om anderen te zegenen.
“Want hiertoe bent u geroepen, omdat ook Christus voor u geleden heeft en u tot een voorbeeld heeft gelaten, opdat u in zijn voetstappen zou treden” (1 Petrus 2:21, ESV). Het Nieuwe Testament staat vol met geschriften over het onderwerp lijden. Het is gewoon een deel van onze werkelijkheid. God gebruikt ons lijden om een gekwetste wereld te bereiken.
Als christenen hebben wij een hogere roeping. Wij zijn gekocht voor een prijs en zijn niet langer van onszelf, maar nederige dienaren van onze Koning. De grootste geboden zijn onze Heer lief te hebben met heel ons hart, verstand en ziel, en anderen lief te hebben als onszelf. In een wereld die woekert met egoïsme, ijdelheid, pesterijen en hebzucht, biedt God een betere weg. Wij zijn immers Zijn handen en voeten, en hoe kunnen we onze Heer beter vertegenwoordigen en anderen dienen dan met de gave van empathie?
Het woord empathie heeft zijn wortels in het oude Griekse woord empatheia, dat “passie” betekent. Het is meer dan toekijken en ons hoofd schudden in sympathie. Het is in iemands verdriet en pijn springen, tranen vergieten en de waarheid en hoop van Jezus Christus delen. Empathie opent deuren naar de ziel van een ander, geeft ons mogelijkheden om iemands geloof te bemoedigen en te versterken, of, nog belangrijker, wijst een verloren ziel de weg naar de eeuwigheid.