Essay

ENGLISH POETRY BEGAN with a vision. Het begon met de heilige trance van een zevende-eeuwse figuur genaamd Caedmon, een ongeletterde herder, die nu aan de top van de Engelse literaire traditie staat als de eerste bekende Angelsaksische of Oud-Engelse dichter, de eerste die christelijke poëzie in zijn eigen taal schreef.

Het verhaal gaat dat Caedmon, die in dienst was van het klooster van Whitby, steevast wegvluchtte wanneer het zijn beurt was om te zingen tijdens een vrolijk sociaal feest. Hij schaamde zich dat hij nooit liederen had kunnen bijdragen. Maar op een nacht kwam er een stem tot Caedmon in een droom en vroeg hem een lied te zingen. Toen Caedmon antwoordde dat hij geen idee had hoe hij moest zingen, beval de stem hem te zingen over de bron van alle geschapen dingen (“Zing voor mij het begin van alle dingen”). “Daarop”, zo vertelt de monnik die bekend staat als de Eerwaarde Bede in zijn Ecclesiastical History of the English People (731), “begon Caedmon verzen te zingen die hij nog nooit eerder had gehoord ter lof van God de schepper.”

Bede verwerkte een Latijnse vertaling van het Angelsaksische gedicht in zijn geschiedenis. Hij heeft het waarschijnlijk in het Latijn vertaald om het gedicht beschikbaar te maken voor een internationaal publiek van geestelijken, maar het is ook mogelijk dat hij het uit het Latijn vertaalde. Niemand weet wat de prioriteit van deze teksten is – in manuscripten is de Engelse versie bewaard gebleven naast Latijnse vertalingen. Hier is de Angelsaksische tekst, en dan een moderne Engelse vertaling van het geïnspireerde gedicht genaamd “Caedmon’s Hymn,” dat werd gecomponeerd tussen 658 en 680.

Nu sculon herigean heofonrices Weard
Meotodes meahte and his modgepanc,
weorc Wuldor-Fæder, swa he wundra gehwæs
ece Drihten or onstealde
He ærest sceop ielda bearnum
Heofon to hrofe halig Scyppend
ða middangeard moncynnes Weard,
ece Drihten æfter teode
firum foldan Frea ælmihtig

Nu moeten wij prijzen de beschermer van het hemelse koninkrijk
de macht van de maat en het doel van zijn geest,
het werk van de vader der heerlijkheid, zoals hij voor elk van zijn wonderen,
de eeuwige Heer, een begin heeft gemaakt.
Hij vormde eerst voor de zonen der aarde
de hemel als een dak, de heilige maker;
daarna kwam de middelste wereld, de beschermer der mensen,
de eeuwige Heer, maakte daarna,
vaste grond voor de mensen, de almachtige Heer.

De droom van Kaedmon was een teken dat hij dichter was geworden. Het was een teken van dichterlijke roeping. Een onhandige, ongeschoolde boer is plotseling begaafd met de kracht van het lied. Het is ook mogelijk, zoals latere geleerden hebben gespeculeerd, dat Caedmon eigenlijk was opgeleid als Germaanse bard of scop, maar zijn kennis van heidense poëzie verborgen hield voor de monniken, die het niet eens zouden zijn geweest met wat Bede “ijdele en ijdele liederen” noemt. Caedmon nam een mondelinge vorm die gebruikt werd om het koningschap te vereren en herschiep die om de Heer, God de vorst, te loven. Zijn hymne, zijn enige overgeleverde compositie, is een lofdicht op de almachtige, zoals de Latijnse lofzang Benedicte, omnia opera domini, die de hele schepping omvat (“O, alle werken van de Heer, zegen de Heer: Looft hem en maakt hem groot tot in eeuwigheid”). Het omvat de basisvorm van de Oud-Engelse of Germaanse poëzie: twee halve regels, elk met twee beklemtoonde en twee of meer onbeklemtoonde lettergrepen. Een andere manier om dit te omschrijven is als één regel met vier klemtonen en een mediale cesuur. Het stapelt twee of drie alliteraties per regel en stapelt de bijnamen voor God op, die bewaker (“Weard”), meter (“Meotod”), glorie-vader (“Wuldor-Fæder”), eeuwige Heer (“ece Drihten”), schepper of heilige maker (“Scyppend”), en almachtige meester (“Frea ælmihtig”) is. Wat Caedmon in een droom overkwam was niet alleen een verhaal, dat hij al zou hebben gekend, maar ook een nieuwe prosodie.

Caedmon verbindt de energie van de taal met de kracht van de goddelijke geest, en zijn religieuze lofpoëzie luidt een traditie in. Het is ook mogelijk dat Bede die traditie bevorderde via Caedmon. Deze manier om taal met het goddelijke te verbinden kijkt terug naar Genesis 1 en vooruit naar Thomas Traherne, Henry Vaughan, en Christopher Smart, die de transcendente deugd van de lofprijzing zelf bezingt. Dit is bijvoorbeeld strofe vijftig van Smart’s achttiende-eeuwse gedicht van zegen, “A Song to David”:

Praise above all-for praise prevails;
Heap up the measure, load the scales,
And good to goodness add:
The gen’rous soul her Savior aids,
But peevish obloquy degrades;
The Lord is great and glad.

Caedmons impulsieve lied kijkt vooruit naar William Blake, Gerard Manley Hopkins, en zelfs Walt Whitman, die ons omarmt en uitdaagt om alle werken van de schepping te omarmen: “Goddelijk ben ik van binnen en van buiten, en ik maak heilig wat ik aanraak of waarvan ik word aangeraakt” (“Song of Myself”). Het staat achter W.H. Auden’s stralende en ingewikkelde sonnet van instructie, “Anthem,” dat begint met: “Laat ons onze Maker loven, met ware passie Hem verheerlijken.” En het inspireerde Denise Levertov’s gedicht “Caedmon,” dat eindigt met het visioen van een onhandige ongeschoolde kluitenraper die plotseling vlamt van inspiratie: “niets brandde,” roept Caedmon uit, “niets dan ik, toen die hand van vuur / mijn lippen aanraakte en mijn tong verschroeide / en mijn stem / in de ring van de dans trok.”

“Nu moeten we loven,” instrueert Caedmon ons, en raakt daarmee een van de primaire en permanente impulsen in de poëzie – een oproep tot meer leven, een vorm van zegenen, een manier om een wereld te koesteren die schittert met stralende bijzonderheid.

Edward Hirsch heeft negen dichtbundels gepubliceerd, waaronder Gabriel: A Poem (Knopf), dat de National Jewish Book Award heeft gewonnen, en vijf prozaboeken, waaronder A Poet’s Glossary (Houghton Mifflin Harcourt).

Dit essay en de acht die erbij staan in ons nummer zullen verschijnen als onderdeel van Stars Shall Bend Their Voices: Poets’ Favorite Hymns and Spiritual Songs, geredigeerd door Jeffrey Johnson en dit najaar verkrijgbaar bij Orison Books.

Plaats een reactie