each man’s hell is in a different place:
mine is just up and behind
my ruined face.
-Charles Bukowski
We hebben de neiging om te denken aan portretten als vleiende portretten van mensen die we liefhebben, of beroemdheden, of van mensen met macht. De selfies en zelfportretten die mensen op Facebook plaatsen, hebben de neiging hun leven te verheerlijken en zichzelf voor te stellen als aantrekkelijk, indrukwekkend en begeerlijk volgens visuele kenmerken die worden gewaardeerd in onze statusbewuste, door media verzadigde samenlevingen.
Met zijn nieuwe boek met portretten van mensen die niet zo glamoureus zijn, brengt Bruce Gilden ons ongemakkelijk dicht bij mensen wier gezichten in tegenspraak zijn met de geïdealiseerde gezichten die we tegenkomen in tijdschriften, films en op websites van sociale media.
Hoe zou u deze portretten van Gilden omschrijven? Zijn ze gemeen of gewoon echt?
De fotograaf heeft de medewerking van de mensen op de portretten – ze staren of staren ons rechtstreeks aan door de lens van zijn camera. Ze kijken afwisselend uitdagend, trots, boos, of nederig. Alsof ze willen zeggen: “Ja, natuurlijk, zo zie ik eruit. Waarom zou het jou iets uitmaken?”
Van het essay van Chris Klatell in Gilden’s boek, Face, leren we:
“Hier zijn Bruce Gilden’s mensen, zijn familie. Hij deelt hun tanden, hun stoppels, hun schrammen en oneffenheden, hun angst voor de dood. In de vrouwenmimiek, in hun strenge dubbelzinnige blikken, ziet hij het gezicht van zijn eigen moeder, voordat ze zelfmoord pleegde…
“We leven in een wereld waarvan de visuele lingua franca snel het gedecontextualiseerde, altijd geposeerde, mechanisch verlichte idioom is geworden van de sociale media, van Instagram en, jawel, Facebook (en wat hun opvolgers ook mogen zijn). In plaats van deze omgeving af te wijzen, omarmen Bruce’ portretten ze en worstelen ze ermee. Ze zeggen tegen de kijker: Je hebt je ‘sociaal netwerk’ opgebouwd uit ambitieuze foto’s, van jezelf en van je ‘vrienden’, maar welke ruimte laat dat voor deze mensen? Zij zijn mijn ‘face book’ vrienden. Je moet ook naar hen – naar ons – kijken. Je kunt ons niet laten verdwijnen met digitale fotofilters en sociale-mediaplatforms die als een filter voor de echte wereld fungeren en uit je ‘gemeenschap’ alles filteren wat onbehaaglijk is. We zijn hier, dichterbij dan je je misschien herinnert.”
En in het persbericht van de uitgever van het boek staat:
Een kenmerkende eigenschap van de fotografie van Bruce Gilden is zijn creatieve aantrekkingskracht tot wat hij ‘personages’ noemt, en hij heeft ze zijn hele carrière lang opgespoord. Opgroeiend in Brooklyn met wat hij omschrijft als een ‘stoere jongen’ van een vader, ontwikkelde Bruce Gilden een liefde voor de straten, die hij vaak zijn ’tweede thuis’ noemde. De unieke energie van de straat fascineerde Bruce, een energie die tijdelijk iets in mensen kan blootleggen dat meestal verborgen blijft. Dit nieuwe werk is echter een beetje een afwijking voor hem, in die zin dat deze strak uitgesneden, full face beelden kunnen worden gezien als ‘collaboratieve’ portretten. Zijn onderwerpen zijn direct betrokken bij de camera, en de foto’s zijn allemaal genomen met toestemming.
Misschien zijn ze net zo rauw en echt als Nan Goldins zelfportret van zichzelf met een blauw oog – maar dat was een zelfportret, en dit zijn andere mensen. Hoe je ook over deze foto’s denkt, ze zijn zeker een uitdaging om lang en geconcentreerd naar te kijken. Het boek is larger-than-life, en zet de beelden letterlijk in je gezicht. Neem een kijkje en ontdek het zelf.
-Jim Casper
FACE
door Bruce Gilden, Chris Klatell
Uitgever: Dewi Lewis Publishing
Hardcover: 104 pagina’s