Cleopatra VII had vier kinderen. Eén met Julius Caesar en drie met Marcus Antonius. Tot 31 v. Chr. leefde het gezin van de laatste Ptolemaeïsche koningin een prachtig leven in een gouden paleis, een van de meest luxueuze plaatsen van de wereld. Toen Cleopatra en Marcus Antonius echter in 31 v. Chr. door Octavianus werden verslagen tijdens de zeeslag bij Actium, kwam er een einde aan dit idyllische leven. De toekomstige Romeinse keizer, die op het punt stond Caesar Augustus te worden genoemd, kende geen genade toe aan zijn vijanden. Hij hoopte Marcus Antonius te verslaan en Cleopatra als zijn trofee mee naar Rome te nemen. Volgens de oude bronnen gebeurde dit niet omdat in 30 v. Chr. zowel Cleopatra als Marcus Antonius zelfmoord pleegden. Deze daad liet hun kinderen achter zonder iemand om hen te beschermen.
Hoop op een Rijk
De oudste zoon van Cleopatra werd geboren op 23 juni 47 v. Chr. Als zoon van Gaius Julius Caesar werd hij Caesarion genoemd, wat ”kleine Caesar” betekent. Zijn volledige naam was Ptolemaeus XV Philopator Philometor Caesar en hij was de laatste koning van de Ptolemaeïsche dynastie van Egypte. Hij regeerde samen met zijn moeder vanaf 2 september 44 v. Chr. Cleopatra geloofde graag dat hij op een dag net zo’n groot keizer zou worden als zijn vader was. Hij nam lessen bij de beste leraren, om hem voor te bereiden op het vervullen van zijn toekomstige rol.
Caesarion bekleedde waarschijnlijk de positie van heerser na de dood van zijn moeder op 12 augustus 30 v. Chr. Hij werd echter slechts 11 dagen later op bevel van Octavianus vermoord. Met zijn dood verloor Octavianus de enige concurrentie die hij had om de troon van Rome.
Caesarion, uit de “Unravel the Mystery” Cleopatra-tentoonstelling ( CC0 1.0 )
- De dramatische dood van Cleopatra – was het echt zelfmoord?
- Cleopatra stierf waarschijnlijk niet aan slangenbeet in haar borst, beweert egyptoloog
- Poolse archeologen ontdekken zeldzaam geschenk van vader van Cleopatra
De zonen van goden
Caesarion had twee broers: Alexander Helios (Grieks “zon”) en Ptolemaeus Philadelphus. Alexander Helios werd geboren als de tweede van de drie zonen van Cleopatra. In 34 v. Chr. kreeg hij de titel “Koning der Koningen”. Zijn ouders besloten hem heerser te maken over Armenië, Parthië, Media en alle landen die tussen de rivieren de Eufraat en de Indus ontdekt zouden worden. In 33 v. Chr. verloofde Alexander zich met Iotapa, prinses van Medië Atropatene en de dochter van koning Artavasdes I van Medië Atropatene.
Cleopatra’s derde zoon, Ptolemaeus Philadelphus, werd geboren in augustus of september in 36 v. Chr. Eind 34 v. Chr. werd hij heerser over Syrië, Phoenicië en Cicilia. Er zijn geen antieke bronnen die melding maken van militaire inspanningen van de prins of van zijn politieke loopbaan. Er is ook geen informatie over eventuele huwelijksplannen – wat suggereert dat hij de volwassenheid niet overleefde.
Alexander de Grote als Helios. Marmer, Romeinse kopie naar een Hellenistisch origineel uit de 3e-2e eeuw v.Chr. ( Publiek domein )
Toen Octavianus Egypte veroverde, spaarde hij Alexander, maar nam alle kinderen van Cleopatra en Antonius mee naar Rome. Om zijn overwinning te vieren, hield hij een optocht. Een van de grootste trofeeën die hij de Romeinen schonk, waren de kinderen van de Egyptische koningin in gouden kettingen. Zij werden door de straten geparadeerd achter een beeltenis van hun moeder die een asp aan haar arm vasthield. Octavianus gaf de kinderen aan zijn oudere zuster en de voormalige echtgenote van Marcus Antonius – Octavia Minor. Daar woonden zij met Octavia’s kinderen.
In de Geschiedenis van Rome , vermeldt Cassius Dio alleen tweelingen die in Rome aankomen. Dit doet de vraag rijzen of Ptolemaeus Philadelphus de reis naar Rome heeft overleefd. Hij kan in de winter van 29 v. Chr. aan ziekte zijn overleden. Alexander Helios verliet Rome misschien met zijn tweelingzus – Cleopatra Selene (Grieks ”maan”).
Een dochter van de maan
Verrassend genoeg werd de enige dochter van Cleopatra de grootste van alle kinderen van de laatste koningin van Egypte. Toen Augustus tussen 26 en 20 v. Chr. in Rome haar huwelijk regelde met de koning Juba van Numidië, kon niemand vermoeden dat dit paar twee van de belangrijkste heersers van Mauretanië in de geschiedenis zou worden. Augustus gaf Cleopatra een enorme bruidsschat als huwelijksgeschenk, zodat zij een bondgenoot van Rome werd. Aangezien Juba’s koninkrijk in 46 v. Chr. een Romeinse provincie werd, werd hij een koning zonder koninkrijk. Daarom werd het echtpaar naar Muretania gestuurd, een ongeorganiseerd gebied dat Romeins toezicht nodig had.
Munt van het oude koninkrijk Mauretanië. Juba II van Numidië op de voorzijde, Cleopatra Selene II op de keerzijde. ( Publiek domein )
Cleopatra Selene was het enige overlevende lid van de Ptolemeïsche dynastie. In haar nieuwe hoofdstad cultiveerde zij de nagedachtenis van haar moeder door monumenten en tempels in haar naam te bouwen. Zij noemde de nieuwe hoofdstad Caesarea (het huidige Cherchell in Algerije). Tijdens hun heerschappij bloeide het Mauretanische koninkrijk op door export en handel in het Middellandse-Zeegebied. De architectuur van de stad was een mengeling van Griekse, Romeinse en Egyptische stijlen.
Cleopatra Selene en Juba II kregen twee kinderen. Een van hen was een meisje wier naam niet is vastgelegd. Sommige onderzoekers menen dat zij Drusilla van Mauretanië was, maar de vrouw met deze naam zou ook een kleindochter van het koningspaar kunnen zijn. Over hun zoon – Ptolemaeus van Mauretanië – is veel meer informatie bewaard gebleven. Met zijn dood in 40 AD sloot hij de geschiedenis van de Ptolemaeïsche dynastie af.
De graftombe van Juba II en zijn vrouw Cleopatra Selene II in Tipaza, Algerije (CC0 1.0 )
- Archeologen ontdekken zeldzame bronzen ‘Lovers’ Coin’ Depicting Mark Antony and Cleopatra
- Egyptian Alexandria – Ancient underwater finds revealed the Pharaonic roots of the Ptolemaic City
- Rosetta-stijl gravure lauding Cleopatra I en twee Ptolemaische farao’s opgegraven in Egypte
De datum van Cleopatra Selene’s dood is onbekend. De laatste munt met haar naam verscheen in 17 AD. Het epigram van de Griek Crinagoras van Mytilene wordt beschouwd als Cleopatra’s lofrede. Het werpt een licht op haar mogelijke sterfdatum:
De maan zelf werd donker, opkomend bij zonsondergang,
Het bedekte haar lijden in de nacht,
Omdat zij haar schone naamgenoot, Selene,
Ademloos, zag afdalen naar Hades,
Met haar had zij de schoonheid van haar licht gemeen,
En vermengde haar eigen duisternis met haar dood.
Als het gedicht een astronomische correlatie is, kan het worden gebruikt om de datum van Cleopatra’s dood te vinden. De maansverduisteringen vonden plaats in 9, 8, 5 en 1 v. Chr. en in 3, 7, 10, 11 en 14 n. Chr. Volgens de voormalige directeur van Egyptische Oudheden, Zahi Hawass, stierf Cleopatra Selene in AD 8. Na haar dood werd zij begraven in het Koninklijk Mausoleum van Mauretanië in het huidige Algerije. Archeologen ontdekten daar ook een fragment van een inscriptie gewijd aan Juba en Cleopatra – Koning en Koningin van Mauretanië.
Gebeelde afbeelding: Antonius en Cleopatra, door Lawrence Alma-Tadema. ( Publiek domein )
Door Natalia Klimczak