“Op 18 augustus 1969 kwam de orkaan Camille aan land langs de Golfkust van de Verenigde Staten als een orkaan van categorie 5, de sterkste storm op aarde. Orkanen worden beoordeeld op windsnelheid en de schade die ze aanrichten, waarbij categorie 5 wordt gedefinieerd als aanhoudende winden van 157 mijl per uur (252 km/u) of meer, sterk genoeg om zelfs goed gebouwde huizen plat te gooien en puin als projectielen de lucht in te sturen. Camille had windsnelheden tot 175 mph (282 kph).
Camille was de eerste orkaan van Ruth Clark. De toen 27-jarige inwoonster van Richton, Mississippi, 70 mijl landinwaarts van de Golfkust, schuilde in de gedeeltelijke kelder van haar kerk, ineengedoken met haar man en buren toen de storm dwars door haar woonplaats scheurde. Uren eerder waren in de Trinity Episcopal Church in Pass Christian, Miss. 15 mensen verdronken in de historische stormvloed van Camille.
Advertisement
“Je kunt aan niemand beschrijven hoe het is om een orkaan mee te maken”, zegt Clark, die in 2005 ook de orkaan Katrina, een storm van categorie 3, heeft overleefd. “Het is bijna zoals men het geluid van een tornado beschrijft, alsof je een trein hoort voorbijrijden, alleen gaat hij niet voorbij en is het voorbij. Het blijft maar gaan en gaan en gaan. Je hoort de knallen en het gekraak van de bomen, en het vuurwerk van de hoogspanningskabels die naar beneden gaan, knallen en knakken. Het is gewoon een afschuwelijk geluid.”
Tijdens beide stormen vroeg Clark zich meer dan eens af of dit het einde was. De reusachtige eikenbomen langs de straten van Richton vielen om in de meedogenloze winden, die urenlang woedden. Een van die bomen hoefde maar door het dak te breken, of de muren bezweken onder de verschrikkelijke kracht.
“Het huis trilt alsof het een aardbeving is. Je voelt gewoon alles trillen en je weet niet wat er gaat gebeuren,” zegt Clark, die nu buiten Atlanta, Georgia woont. “Je moet veel bidden.”
Doug Rohan was net begonnen aan zijn laatste jaar op de middelbare school toen orkaan Andrew, een andere categorie 5 storm, Zuid-Florida trof op 24 augustus 1992. Rohan en zijn gezin zochten hun toevlucht in het dichtgetimmerde kantoorgebouw van zijn vader en brachten een lange, verduisterde nacht door met luisteren naar het gerammel en de dreunen van onbekende voorwerpen die over de daken raasden.
“Toen het daglicht werd en we de deur openden om naar buiten te kijken, realiseerden we ons dat het gerommel dat we op de daken hoorden waarschijnlijk heel grote boomstammen of porta-potties waren die vier tot vijf blokken van bouwplaatsen waren weggeblazen,” herinnert Rohan zich. “Er waren gezichten van kantoorgebouwen die van de gevel waren geschoren. Dat is wat een orkaan van categorie 5 kan doen bij een directe inslag.”
Rohan woonde slechts 3 kilometer ten noorden van de ergste verwoesting in het Homestead-district. Op de Homestead Air Force Base werden straaljagers uit de hangars gezogen. Volgens Rohan waren hele wijken met de grond gelijk gemaakt alsof er in Zuid-Miami een “Hiroshima-achtige bom” tot ontploffing was gebracht. Meer dan 180.000 mensen in Miami-Dade County werden dakloos en 1,4 miljoen mensen zaten zonder stroom, velen wekenlang. Rohan zal nooit vergeten dat het grootste deel van wat overeind bleef, aan de loefzijde was bedekt met een erwtengroene smurrie.
“Elk blad was van elke boom gestript en fijngehakt alsof het in een blender zat,” zegt Rohan. “Er sijpelde sap uit, vermengd met de regen, en het was als een papje op alle gebouwen en auto’s. Het leek wel een dik pak sneeuw, maar dan als fijngehakte groene bladeren.”
Corene Matyas doet onderzoek naar tropische cyclonen (ook wel orkanen genoemd) aan de Universiteit van Florida. Zij legt uit dat orkanen van categorie 5 hun enorme kracht ontlenen aan een reeks ideale stormgenererende omstandigheden die in de nazomer boven de Atlantische Oceaan samenkomen. Tropische cyclonen halen hun energie uit warm oceaanwater, en de Atlantische Oceaan en het Caribisch gebied zijn het warmst in augustus en september. Het enige wat nodig is, is een gebied met lage druk en een toevloed van lucht (wind) om het drukgat te “vullen”. De wind verdampt warm water van het oceaanoppervlak en trekt het vocht naar boven, waar het condenseert in een wervelende wolkkolom.
“Al snel heb je een positief terugkoppelingsmechanisme,” zegt Matyas. “Hoe sneller de wind, hoe productiever de storm, die vervolgens de oppervlaktedruk verder verlaagt, waardoor de winden sneller gaan waaien, waardoor het meer verdampt. Als alles precies goed is ingesteld voor de storm, kan dit proces maar doorgaan en doorgaan, en dat is wat we zien bij Irma. Er is op dit moment niets dat dit proces verstoort.”
Een orkaan van categorie 5 zal waarschijnlijk 500 keer meer schade aanrichten dan een orkaan van categorie 1, die een windsnelheid van 152 km/u heeft. Tot nu toe zijn slechts drie orkanen van categorie 5 in de V.S. aan land gekomen: Camille, Andrew en de Labor Day Hurricane van 1935.
Het soort schade dat Clark en Rohan ondervonden is zeer typerend voor een orkaan van categorie 5. Het Weerkanaal merkt op dat bij dit stormniveau “mensen, vee en huisdieren een zeer hoog risico lopen op verwondingen of de dood door rondvliegend of vallend puin … Een hoog percentage van de industriële gebouwen en lage flatgebouwen zullen worden verwoest … Bijna alle bomen zullen breken of ontworteld zijn en elektriciteitspalen zullen omvallen.”
Maar Clark en Rohan zijn het erover eens dat hoewel het doorstaan van een storm angstaanjagend is, waar niemand op voorbereid is, is de nasleep. Het puin en de verwoesting kunnen overweldigend zijn, net als de nazomerhitte zonder airconditioning. De stroom kan wekenlang uitvallen, kruidenierswinkels zijn gesloten en wegen zijn vaak onbegaanbaar. IJs wordt een van de meest essentiële goederen als mensen proberen het voedsel dat snel ontdooit in hun diepvriezers te redden en te bewaren.
Toen de telefoonlijnen uitvielen (dit was nog voor mobiele telefoons), volgden Rohans ooms hun instinct en reden met een pick-up vanuit Gainesville, Fla. met vijf koelboxen met ijs, twee kettingzagen en een stel hotdogs. Rohan was een nieuwbakken Eagle Scout en hij en zijn familie kampeerden twee weken lang in de achtertuin, kokend op de propaangrill. Tienduizenden andere Zuid-Floridianen sliepen maandenlang in tentenkampen die door de Nationale Garde waren opgezet.
Na Katrina was Clarks stadje Richton door overstroomde rivieren afgesneden van de grotere stad Hattiesburg. De Nationale Garde stuurde Blackhawk-helikopters met ijs en MRE’s (kant-en-klaarmaaltijden). Clark moest het dak van haar huis laten vervangen, en het kostte haar enkele maanden om alleen al de omgevallen bomen en ander puin uit haar tuin te ruimen.
Hurricanes kunnen ongelooflijk wispelturig en bijna willekeurig zijn met hun verwoestingskracht. “Zelfs met al die orkaanmodellen en coole grafieken, is er nog veel onzekerheid,” zegt Rohan. “Een paar kilometer kunnen het verschil maken tussen het ergste weer en eigenlijk een zware onweersbui. Je kunt evacueren omdat je denkt dat je getroffen gaat worden en dan gebeurt er niets. Of je kunt je verschansen en de storm uitzitten, en dan… — je wordt getroffen door windvlagen van 320 km/u en je huis wordt platgegooid.”
Advertentie