Misschien heb je in je dagelijkse of wekelijkse agenda een patroon zien ontstaan. Terwijl veel projecten min of meer volgens schema op en af de to-do lijst gaan, gaat een hardnekkig handjevol van de ene dag, week of maand over in de volgende zonder vooruitgang – en frustrerend genoeg zijn dat de projecten die u het meest zinvol vindt.
Als dit bekend klinkt, is het de moeite waard om eens beter te kijken naar wat u tegenhoudt. Wat blijkt, een overvolle to-do lijst die geen tijd overlaat voor zinvol werk kan een teken zijn dat er iets diepers aan de hand is: angst.
Werkgerelateerde angst is een rudimentaire reactie, legt psycholoog Andrew Rosen uit, oprichter en directeur van het Center for Treatment of Anxiety and Mood Disorders in Delray Beach, Florida. Dat gevoel van paniek of onrust wanneer je gestrest bent, maakt deel uit van de fysieke “vecht of vlucht” reactie die mensen hebben geëvolueerd om te reageren op bedreigingen.
Een golf van chemicaliën die je voorbereidt om te vechten voor je leven is een nuttige reactie wanneer je geconfronteerd wordt met een echt roofdier. Wanneer je wordt geconfronteerd met sociale bedreigingen, zoals schaamte of statusverlies, is dat veel minder nuttig – maar nog steeds vreselijk ongemakkelijk. Zo ongemakkelijk zelfs dat we ons vaak niet eens bewust zijn van de moeite die we doen om het te vermijden.
“Vermijding is een kenmerk van angst,” zegt Robin Yeganeh, een assistent-professor in de psychologie aan de Universiteit van Californië, Berkeley en directeur van het Cognitive Behavior Therapy and Mindfulness Center in San Ramon, Calif.
Het is een vicieuze cirkel, zegt hij. Mensen die zich zorgen maken over een belangrijk doel zullen zich vaak bezighouden met onproductief gedrag (e-mail, sociale media, triviale boodschappen – alles wat anders is dan aan de slag gaan) om dat ongemak te vermijden, alleen om zich meer verontrust te voelen naarmate de tijd verstrijkt en er geen vooruitgang is geboekt met het doel.
Maar als het gaat om dingen die belangrijk voor ons zijn, waar zijn we dan zo bang voor?
Ten eerste kunnen onze gevoelens over dit doel gecompliceerder zijn dan ze lijken, zegt Leslie Connor, een gediplomeerd psycholoog in Wilmington, Delaware. Elk succes gaat gepaard met nadelen – meer blootstelling, meer druk, minder vrijheid – en het negeren van zorgen daarover kan ons terug bijten.
“Als we ons alleen verbinden met de bevestigende gevoelens, en de ambivalentie of angsten onderdrukken, zullen ze naar buiten komen. Maar soms zullen ze op de deur bonzen,” zei Connor.
En dan is er nog de grote: de angst om te falen.
Mensen zijn opmerkelijk creatief als het gaat om het vinden van manieren om dat slechte gevoel te vermijden, of het nu uitstelgedrag is (“Ik doe het morgen wel”), afleiding (“Ik zal eerst even op Twitter kijken”), of zelfsabotage (“Weet je wat? Dit laatste is vooral populair bij analytische of cerebrale types die zich misschien niet eens realiseren in hoeverre hun hyperrationele redenen om een droom te laten varen beïnvloed zijn door angst.
“Heel vaak zie je iemand enthousiast worden over een doel, en vrij snel verandert de opwinding in ontgoocheling of teleurstelling omdat ze hyper-vigilant zijn geworden en het doel hebben vernietigd voordat ze zelfs een kans hebben gehad om het te verkennen,” zei Rosen.
Dus hoe graaf je jezelf uit dit gat?
“We krijgen vaak de slechte gewoonte om acties te kiezen die comfortabeler zijn dan gedragingen die goed voor ons zijn op basis van ‘reason giving,'” zei Yeganeh. “Bijvoorbeeld: ‘Ik werk hard, dus ik zou X niet hoeven te doen’ of ‘Ik ben te moe om vooruitgang te boeken met X.’ Ik zou voorstellen om alle redenen op te sommen waarom je je niet bezighoudt met gedrag met een hogere prioriteit en vervolgens de geloofwaardigheid van elke reden in twijfel te trekken. Beslis of deze regels hebben geleid tot successen in het leven of dat ze moeten worden opgewaardeerd ten gunste van succesgerichte redenen om beslissingen te nemen.”
Yeganeh doet een oefening met cliënten waarin hij hen vraagt zich een wip voor te stellen die heen en weer schommelt tussen “wat goed voelt” en “wat goed voor me is.”
“Ik vraag cliënten om mindful op te merken welke keuze ze maken in relatie tot bepaalde groeigebieden en vervolgens te identificeren welke keuze ze waarderen,” zei hij. “Als ze waarde hechten aan ‘wat goed voor me is’, leunen we in en ontwikkelen we een specifieker actieplan.”
Op de korte termijn is de meest effectieve strategie het opsplitsen van een groter doel in kleine, meetbare stappen – en het ver terugschalen van verwachtingen, zei Connor. Als je verlamd bent door zorgen, telt alleen het openen van een Google-doc en het kiezen van een titel al als vooruitgang – dus beloof jezelf niet dat er drie pagina’s vloeiend geschreven zullen volgen. En pas op voor het sluipen van perfectionisme, in al zijn vormen.
“Er zijn de stereotype perfectionisten, met hun kleurgecodeerde kalenders, en dan is er een hele subgroep van perfectionisten die er precies het tegenovergestelde uitzien. En dat is omdat ze niet perfect kunnen zijn, dus gooien ze de handdoek in de ring,” zei Connor. “Perfectionisme is een benadering van een doel dat onvermijdelijk het doel verslaat.”