G&H Kunt u de termen “cricopharyngeale bar” en “Zenker diverticulum” definiëren?
IC Een cricopharyngeale bar is een radiologische beschrijving van een posterieure afdruk in het faryngoesophageale segment. De cricopharyngeale bar is een frequente incidentele radiologische bevinding, die in veel gevallen geen symptomen veroorzaakt.
Zenker diverticulum is steevast geassocieerd met een restrictief defect of cricopharyngeale bar op dezelfde radiologische locatie. Deze aandoening wordt gekenmerkt door een posterieure herniatie van mucosa en submucosa door een gebied van relatieve zwakte net boven of proximaal van de musculus cricopharyngeus. Terwijl de geïsoleerde bevinding van een cricopharyngeale bar dikwijls een incidentele bevinding is, in de context van een geassocieerd divertikel verklaart de gecombineerde pathologie meestal de symptomen van een patiënt (dysfagie en regurgitatie).
G&H Als een patiënt met een cricopharyngeale staaf of een Zenker divertikel symptomatisch is, wat zijn dan de gebruikelijke symptomen?
IC Het meest voorkomende symptoom dat aanleiding geeft tot een bariumslikonderzoek waarbij de cricopharyngeale staaf wordt gevonden, is dysfagie. Echter, zoals ik al heb aangegeven, het vinden van de staaf in deze context moet niet worden opgevat als bewijs dat de staaf de oorzaak is van de dysfagie van de patiënt; de symptomen van de patiënt worden vaak veroorzaakt door andere problemen, niet zelden distaal van de staaf in de oesofagus. Men moet beseffen dat ongeveer 30% van de mensen die dysfagie hebben als gevolg van een slokdarmprobleem – of dit nu structureel of motorisch is – de ogenschijnlijke ophoping van voedsel in hun hals lokaliseert. Wat vaak gebeurt is dat deze patiënten een bariumsliktest ondergaan, een cricopharyngeale staaf wordt geïdentificeerd, en de clinicus ten onrechte tot de conclusie komt dat de staaf de oorzaak is van de symptomen. Het is dus belangrijk om te onthouden dat een cricofaryngeale staaf vaak een afleidingsmanoeuvre is. In een grote systematische studie werd in 19% van de gevallen een cricopharyngeale bar geïdentificeerd, maar in een derde van deze gevallen werd slokdarmpathologie geïdentificeerd die de dysfagie verklaarde.
De klassieke symptomen van een Zenker divertikel zijn dysfagie en regurgitatie, vaak onmiddellijk of kort na het innemen van voedsel of vloeistof; regurgitatie kan soms ook enkele uren na een maaltijd optreden. Wanneer het divertikel van Zenker ernstig is, kunnen patiënten gewichtsverlies hebben. Soms kunnen patiënten alleen longcomplicaties hebben, zoals longontsteking. Soms hebben patiënten met een onverklaarbare, recidiverende longontsteking last van “braken” dat eigenlijk regurgitatie is, aspiratie (vaak ’s nachts), en minder opvallende dysfagie. Zeer zelden kunnen patiënten pijn, bloedingen, ulceratie of tumorontwikkeling in het divertikel hebben.
G&H Hoe vaak zijn patiënten met deze aandoeningen asymptomatisch?
IC Het divertikel van Zenker is postmortaal, incidenteel, of bij bariumslikonderzoeken voor andere indicaties dan dysfagie gevonden. De werkelijke prevalentie van asymptomatische diverticula is echter onbekend.
Zoals eerder vermeld, komen asymptomatische cricopharyngeale bars veel voor. De prevalentie van bars, hetzij symptomatisch of asymptomatisch, is veel hoger dan de prevalentie van Zenker diverticulum. Curtis en collega’s ontdekten cricopharyngeale bars bij 5-19% van de personen