Het zijn rotstekeningen die je de adem benemen: Uitgestrekt over bijna 12 kilometer rotswand, zijn er geometrische vormen samen met tienduizenden afbeeldingen van dieren en mensen, waaronder vissen, schildpadden, hagedissen en vogels, mensen die dansen of elkaars handen vasthouden, figuren met maskers, en heel veel handafdrukken.
Het meest fascinerende is hoe ongelooflijk gedetailleerd en levensecht sommige van de schilderingen zijn.
Dieren die allang uitgestorven zijn, zoals reuzenluiaards, paarden uit de ijstijd, of de paleolama, een soort kameel uit de oudheid, zijn ook afgebeeld.
Het is nu al duidelijk dat het tientallen jaren zal duren voordat alle afbeeldingen gedocumenteerd en geanalyseerd zijn.
Er is zelfs een afbeelding van een amastodon, een prehistorische verwant van de olifant die de laatste 12.000 jaar niet meer in Zuid-Amerika heeft gewoond. Deze schilderingen lijken duidelijk te maken dat de rotskunst meer dan 12.500 jaar geleden werd gemaakt.
Archeologen vonden stukjes oker die werden afgeschraapt om de afbeeldingen te maken, die in een roodachtige terracottakleur zijn geschilderd.
Sommige van de schilderingen bevinden zich zo hoog op de rotswand dat ze alleen met drones kunnen worden bekeken.
Geheimgehouden voor een documentaire
De fascinerende rotstekeningen werden in 2017 ontdekt door een Brits-Colombiaans team van onderzoekers, maar de sensationele vondst werd geheim gehouden in aanloop naar een Britse Channel 4-serie die in december wordt vertoond, “Jungle Mystery: Lost Kingdoms of the Amazon.”
Het is niet verwonderlijk dat deze ijstijdkunst zo lang onontdekt is gebleven: De vindplaats ligt in de bergketen Serrania de la Lindosa midden in de Colombiaanse jungle, ongeveer 400 kilometer ten zuidoosten van de hoofdstad Bogota. Op satellietbeelden ziet het gebied rond de Serrania de la Lindosa er gewoon groen uit; in het noorden kronkelt de Rio Guaviare door het dichte Amazone regenwoud.
Tijdens de burgeroorlog eisten FARC-rebellen het gebied op
Om de moeilijkheid om de site te bereiken nog te vergroten, werd het gebied tot nog niet zo lang geleden gecontroleerd door FARC-rebellen en was het dus volledig ontoegankelijk voor archeologen. Pas zeer onlangs, nadat de FARC-guerrilla’s en de Colombiaanse regering na 50 jaar burgeroorlog eindelijk een wapenstilstand hadden bereikt, konden archeologen zich in het afgelegen gebied wagen.
Gelijkaardige schilderingen in Chiribiquete Nationaal Park
De beelden doen sterk denken aan de meer dan 20.000 rotstekeningen die jaren geleden in het naburige Chiribiquete Nationaal Park werden ontdekt.
Meer dan 20.000 tekeningen van dieren en mensen werden ook gevonden in Chibiriquete
Deze schilderingen bewijzen dat mensen al 19.000 jaar geleden in het gebied leefden en rotswanden versierden met scènes van jagen, dansen en eten.
Naast afbeeldingen van mensen zijn er ook afbeeldingen van herten en elanden, stekelvarkens, slangen, vogels, apen en insecten. De meeste schilderingen van dieren en mensen in het Nationaal Park Chiribiquete, dat op de Werelderfgoedlijst staat, bevinden zich echter in kleine, moeilijk toegankelijke grotten op grote hoogte.
De nieuw ontdekte rotsschilderingen zijn vergelijkbaar met de schilderingen in het Nationaal Park Chiribiquete
Archeologen hopen dat de recente opzienbarende vondst hen nieuwe inzichten zal geven in het leven van de mensen in het Amazonegebied tijdens de ijstijd. De schilderingen zullen niet alleen meer informatie opleveren over de dieren en planten die in die tijd voorkwamen, maar ook aanwijzingen geven over hoe de mensen met elkaar communiceerden en welke sjamanistische rituelen ze hadden. Het is nu al duidelijk dat het tientallen jaren zal duren voordat alle afbeeldingen gedocumenteerd en geanalyseerd zijn.
-
Lascaux-grotschilderingen in Frankrijk werden 80 jaar geleden ontdekt
Lascaux-grot ontdekt in 1940
Lascaux ligt in het zuidwesten van Frankrijk. In september 1940 ontdekten vier tieners de grot – eigenlijk een reeks van met elkaar verbonden kamers – met daarin oude Boven-Paleolithische kunst. Om de tekeningen te beschermen, werd de grot in 1963 gesloten voor bezoekers. In 1983 werd een gedeeltelijke kopie van de grot geopend. Deze bevond zich echter te dicht bij het origineel, zodat een nieuwe, volledige kopie verder van de echte grot werd gebouwd.
-
De grotschilderingen van Lascaux in Frankrijk werden 80 jaar geleden ontdekt
Opvallend realistisch
Deze rode koe behoort tot de 1.963 tekeningen van 20.000 jaar oud die in de grot van Lascaux werden gevonden. Het pigment is in de loop der millennia vervaagd. Volgens deskundigen zijn het origineel en de kopie niet van elkaar te onderscheiden.
-
De grotschilderingen van Lascaux in Frankrijk werden 80 jaar geleden ontdekt
Het Chinese paard
De grotkunstenaars gebruikten pigmenten op basis van mineralen, waardoor onderzoekers niet precies kunnen aangeven wanneer de kunst is ontstaan. Zij baseerden hun schatting op andere voorwerpen die in de grot zijn gevonden, zoals speerpunten gemaakt van botten en hoorns die waren versierd met symbolen die leken op die op de wanden.
-
De grotschilderingen van Lascaux in Frankrijk werden 80 jaar geleden ontdekt
Het atelier van Lascaux
De replica-tentoonstelling, gevestigd in een internationaal centrum voor grotkunst genaamd Lascaux 4, bevat informatie voor bezoekers. Na het bekijken van de complete replica, worden de afzonderlijke schilderingen op ooghoogte tentoongesteld in een gedeelte dat het atelier van Lascaux wordt genoemd. Wat betekenen de nummers? Lascaux I is de oorspronkelijke grot, Lascaux 2 is de eerste reproductie, en Lascaux 3 is een rondreizende tentoonstelling.
-
De grotschilderingen van Lascaux in Frankrijk werden 80 jaar geleden ontdekt
Overlappende schilderingen
Vele generaties kunstenaars waren in de grot aan het werk, en schilderingen en gravures ontstonden bovenop oudere, wat voor niet-kenners moeilijk te achterhalen is. In het atelier van Lascaux worden de afzonderlijke kunstwerken in chronologische volgorde op een scherm geprojecteerd. Onder de grote koe gaat een kudde paarden schuil en bij nadere beschouwing wordt een driezijdig embleem zichtbaar.
-
De grotschilderingen van Lascaux in Frankrijk werden 80 jaar geleden ontdekt
Details komen tot leven
Wilde paarden galopperen over de muur, springen, dartelen en paren. Maar in de grot worden ze bedekt door een grote zwarte koe. In het pedagogisch gedeelte van het centrum van Lascaux 4 worden de verschillende schilderlagen van elkaar gescheiden en worden de details zichtbaar gemaakt dankzij de moderne technologie.
-
De grotschilderingen van Lascaux in Frankrijk werden 80 jaar geleden ontdekt
De grot was een toevluchtsoord, geen thuis
Archaeoloog Jean-Pierre Chadelle is een van de deskundigen die in de grot van Lascaux heeft gewerkt. In de oorspronkelijke grot hebben nooit mensen gewoond, zegt hij, omdat er geen afval of resten van branden zijn gevonden. Het is mogelijk dat de grot werd gebruikt als schuilplaats tegen sneeuwstormen. De kunstwerken zijn ontstaan in de ijstijd, toen de Alpengletsjers zich uitstrekten tot wat nu de stad Lyon is.
-
De grotschilderingen van Lascaux in Frankrijk werden 80 jaar geleden ontdekt
Internationaal Centrum voor Grotkunst
Het lange grijze bouwwerk direct naast de nagebouwde grot van Lascaux, dat helemaal opgaat in de omgeving, is ontworpen door het Noorse architectenbureau Snohetta. Een pad leidt van het platte dak naar de verborgen ingang van de grotreplica, die zich acht meter (26 voet) onder de grond bevindt.
-
De grotschilderingen van Lascaux in Frankrijk werden 80 jaar geleden ontdekt
De kunst van toen en nu
Na een bezoek aan Lascaux zou Picasso gezegd hebben: “We hebben sindsdien niets geleerd!” In het centrum laat de “Galerie de l’imaginaire” (verbeeldingsgalerij) zien hoe grotschilderingen verbonden zijn met moderne en hedendaagse kunst. In deze interactieve digitale galerie kunnen bezoekers hun eigen tentoonstelling samenstellen met oude en nieuwe kunstwerken.
Auteur: Bettina Kaps (kbm)