Als het “knakken”, “kraken” en “ploppen” niet van uw ontbijtgranen komt, kan het komen door uw temporomandibulaire gewricht (TMJ). Veel mensen hebben last van TMJ-complicaties en het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Hoewel het alarmerend kan zijn, kunt u effectief bepalen of uw klikkende kaak slechts een tijdelijke ergernis is of een teken van een meer gevorderde temporomandibulaire gewrichtsaandoening (TMD).
Hoe het TMJ werkt
Het temporomandibulaire gewricht kan zowel zijwaarts als achterwaarts en voorwaarts bewegen, waardoor het een van de meest complexe gewrichten in uw lichaam is. Het gewricht verbindt uw onderkaak met de slaapbeenderen aan de zijkant van uw hoofd en geeft u de bewegingsvrijheid die nodig is om te spreken, te gapen en te kauwen. Gezichtsspieren die aan dit gewricht zijn verbonden, controleren deze bewegingen, terwijl een zachte kraakbeenschijf in de gewrichtsholte enorme hoeveelheden druk absorbeert, zodat geen enkele beweging schade aanricht.
Wat veroorzaakt TMD
Trauma, ontwrichting of een verschoven schijf kunnen allemaal bijdragen aan een hoorbare kaakstoornis, maar de precieze oorzaak van TMD is vaak onbekend. Niettemin kunnen klemmen en knarsen pijn en spanning in de gezichtsspieren veroorzaken – vooral als de tanden niet op één lijn staan – terwijl verschillende vormen van artritis het gewricht zelf kunnen aantasten. Onderzoekers denken dat vrouwen vatbaarder zijn voor TMD, deels omdat het collageen dat de schijf in de kom houdt, anatomisch anders is bij vrouwen. Ook vrouwelijke hormonen zouden het gewricht kunnen beïnvloeden.
Symptomen van TMD
Het meest voorkomende symptoom van TMD is pijn in het gewricht zelf of in de kauwspieren die eraan vastzitten. Andere tekenen zijn het op slot zitten van de kaak of beperkte beweging, veranderingen in de manier waarop uw tanden op elkaar staan en terugkerende hoofdpijn. Een pijnlijk geknars of gepiep in uw gewricht kan natuurlijk een waarschuwing zijn, maar een klikkend geluid in uw kaak – of beperkte beweging “zonder pijn” – is niet altijd een indicatie van een TMJ-probleem, en hoeft ook niet behandeld te worden.
Voor de meeste mensen zijn de symptomen mild en verdwijnen ze vaak spontaan. Bij anderen kan de pijn hardnekkig en invaliderend zijn. Wanneer u een teken van TMD ervaart, ga dan zo snel mogelijk naar uw tandarts.
Diagnosticeren
Deze tekenen neemt uw tandarts in overweging bij het afnemen van een gedetailleerde tandheelkundige en medische anamnese. Hij of zij zal u vragen naar uw specifieke symptomen en een zorgvuldig onderzoek uitvoeren, waarbij hij of zij de beweging van uw kaak observeert en voelt of de gezichtsspieren strak of gevoelig zijn. Een panoramische röntgenfoto kan ook helpen om een ernstig gewrichtsprobleem aan het licht te brengen of uit te sluiten. Maar als er meer details nodig zijn, kan een MRI-scan (magnetic resonance imaging) of een CT-scan (cat scan) nodig zijn. Uw tandarts probeert uiteindelijk andere oorzaken van het ongemak uit te sluiten voordat hij een diagnose stelt. Dit zijn onder andere sinusinfecties, kiespijn, oorpijn, artritis en zelfs sommige neurologische aandoeningen.
Het krijgen van verlichting
De meeste tandartsverenigingen bevelen conservatieve, niet-chirurgische behandelingen voor TMD aan. Op maat gemaakte gebitsbeschermers of spalken om uw beet te stabiliseren, zijn een van de meest gebruikelijke remedies. Omdat de meeste gevallen van TMD tijdelijk van aard zijn, kan het nemen van de volgende stappen om het ongemak te verlichten precies de juiste zijn:
- Eet zacht voedsel
- Op uw gewricht afwisselend ijs en vochtige warmte
- Vermijd overmatige kaakbewegingen – breed gapen, kauwgom kauwen of grote happen nemen van lange boterhammen
- Practice stressverminderende technieken
- Volg zachte rekoefeningen, zoals voorgesteld door uw tandarts of fysiotherapeut
- Gebruik pijnstillers of niet-steroïdale ontstekingsremmers zoals voorgeschreven door uw tandarts of arts
Houd uw TMJ gezond
Goede mondhygiëne betekent dat u uw tanden met fluoridetandpasta poetst en regelmatig naar uw tandarts gaat voor een gebitsreiniging. Denk eraan dat niet alle kaakpijn door te veel strekken komt; u kunt uw TM-gewricht ook gezond houden door overmatige kaakbewegingen te vermijden of op harde voorwerpen te bijten. Als u ’s nachts uw tanden klemt of knarst, kan het dragen van een gebitsbeschermer tijdens het slapen ook symptomen van TMD helpen voorkomen.
En onthoud: als u wel last hebt van een klikkende kaak – zonder pijn – is dat waarschijnlijk geen TMD. Maar het is nog steeds een goed idee om uw luidruchtige kaak bij uw volgende controle te melden.