Obalanie mitów: The Truth About Animals And Tools

Osa używa kamyka jako młotka. Ośmiornica nosi przy sobie skorupę orzecha kokosowego, w której się ukrywa. Sroka wbija swoją ofiarę w ostry kolec.

To tylko kilka przykładów użycia narzędzi przez zwierzęta, które pojawiają się w nowej książce Animal Tool Behavior autorstwa Roberta W. Shumakera, Kristiny R. Walkup i Benjamina B. Becka. Książka ta aktualizuje wydanie opublikowane w 1980 roku przez Becka. W nowej wersji autorzy starają się obalić wiele uporczywych mitów na temat zwierząt i narzędzi.

Shumaker opowiada mi o niektórych z tych mitów podczas spaceru po zoo w Indianapolis, gdzie jest wiceprezesem ds. nauk przyrodniczych. (Jest również członkiem wydziału adiunkta na Uniwersytecie Indiana.)

Gdy zbliżamy się do samicy niedźwiedzia polarnego o imieniu Tundra, Shumaker mówi, że jednym z mitów, który ma nadzieję obalić jest to, że używanie narzędzi jest ograniczone do małp i małpoludów. Jak mówi, niedźwiedzie polarne oferują potężne obalenie tej tezy. W ogrodach zoologicznych często rzucają przedmiotami z dużą siłą i dokładnością. Mniej jasne jest, czy ten rodzaj użycia narzędzi występuje w naturze. Ale istnieją niepotwierdzone doniesienia od wczesnych odkrywców Arktyki o niedźwiedziach polarnych używających pocisków do polowania.

„Jedną z historii, które mamy, jest to, że niedźwiedzie polarne wstają na klifie i ciskają wielkimi kawałkami lodu w coś takiego jak mors, aby go zabić” – mówi Shumaker.

Inne powszechne błędne przekonanie: Używanie narzędzi wymaga palców, lub przynajmniej rąk, mówi Shumaker. Najwyraźniej nikt nie pofatygował się, by powiedzieć o tym delfinom. „Nie mają nic do trzymania narzędzi poza ustami”, mówi, „a mimo to są innowacyjne i kreatywne.”

Delfiny bawią się praktycznie każdym przedmiotem, jaki znajdą, mówi Shumaker. W niektórych przypadkach przedmioty te są jedynie zabawkami – ale stają się narzędziami, gdy są używane do manipulowania innym przedmiotem lub stworzeniem w określonym celu. A delfiny często dokonują tego rodzaju manipulacji, mówi Jodie Baker, która jest odpowiedzialna za ssaki morskie w zoo. Kiedy rozmawiamy w hałasie plusków i rozmów delfinów, Baker widzi delfina o imieniu Kimo, który przygotowuje się do manipulowania nami za pomocą narzędzia – w tym przypadku boi.

„Jeśli przechodzisz obok basenu, a delfin bawi się zabawką, zazwyczaj rzuca ją w twoim kierunku, aby zwrócić twoją uwagę”, mówi.

To forma użycia narzędzia znana jako wabienie lub kuszenie. Ale naukowcy zebrali wiele przykładów delfinów robiących inne rzeczy za pomocą narzędzi, mówi Shumaker.

„Jeden z nich to delfin, który znalazł kawałek płytki i zabrał ją na dno swojego basenu i użył jej do zeskrobania glonów z dna basenu, a następnie zjadł glony” mówi.

A dzikie delfiny w Australii czasami wypłukują swoje ofiary za pomocą gąbki, mówi. „Trzymają gąbkę na swoim rostrum, a następnie używają jej, gdy naruszają piaszczyste dno, aby dostać ryby, takie jak flądry, które są w piasku.”

Genetyka czy inteligencja?

Jednym z najbardziej rozpowszechnionych mitów na temat używania narzędzi jest to, że jest to oznaka inteligencji. Oczywiście, niektóre naprawdę inteligentne zwierzęta używają narzędzi. Ale tak samo jest z takimi stworzeniami jak pająk bolas, którego nazwa pochodzi od broni do rzucania używanej przez południowoamerykańskich gauchos. Wersja pająka bolas to piłka wykonana z tego samego jedwabiu, którego używa do przędzenia pajęczyny, mówi Shumaker.

„Kiedy owad przelatuje, rzucają ją, a ona przyczepia się do owada, ponieważ jest lepka i zwija je”, mówi. „To jest bardzo skomplikowane. Bardzo imponujące. Bardzo dramatyczne. Ale wszystkie dostępne informacje mówią nam, że jest to całkowicie kontrolowane z historii genetycznej tego zwierzęcia.” Innymi słowy, jest to zaprogramowane zachowanie, a nie coś, co pająk wymyślił. Programowanie genetyczne jest również powodem, dla którego kraby pustelniki noszą wokół skorupy innego stworzenia, a mrówkojady rzucają piaskiem w swoją ofiarę.

Gdy inteligentne zwierzęta używają narzędzi, chociaż często robią to w bardzo kreatywny sposób, mówi Shumaker.

Na przestronnym wybiegu słoni w zoo, Tim Littig, starszy trener zwierząt, wskazuje w kierunku małej słonicy o imieniu Kalina, która stoi obok swojej matki, Kubwy. Jak mówi Littig, Kalina była w stanie karmić dziecko bez pomocy. Ale sprawy były trudniejsze z poprzednim dzieckiem Kubwy, mówi.

„Jej ostatnie cielę było trochę mniejsze niż to i wymagało stołka, aby być w stanie dotrzeć do jej gruczołów sutkowych do karmienia,” Littig wyjaśnia. „Kubwa przesuwał stołek dookoła, aby cielę mogło stanąć na stołku, aby karmić piersią.”

Technicznie, to uczyniło jej dziecko użytkownikiem narzędzia. Ale to Kubwa wymyślił, jak używać tego narzędzia. A ten rodzaj rozwiązywania problemów jest oznaką inteligencji, twierdzi Shumaker.

Tak samo jest z wymyślaniem, jak zrobić narzędzie – umiejętnością, którą wielu naukowców uważało kiedyś za wyjątkowo ludzką. Shumaker mówi, że ci naukowcy musieli nie spędzać zbyt wiele czasu w pobliżu orangutanów. Następnie zabiera mnie do zagrody orangutanów na demonstrację.

Trzymam duży mikrofon, którym Shumaker przypomina mi, żebym nie kierował w stronę orangutanów, żeby nie pomyślały, że to broń. Ale zwierzęta nie są przestraszone. Kilka orangutanów sięga przez stalową siatkę i daje Shumakerowi jasno do zrozumienia, że chcą mieć mikrofon. Shumaker mówi samicy o imieniu Knobi, że może go dotknąć, co też kilkakrotnie czyni. Kiedy przenieść go poza zasięgiem, choć, Knobi odchodzi i wraca z małym tree branch.

„Ona robi reach tool spróbować i dostać swój mikrofon,” Shumaker wyjaśnia jako Knobi łamie jedną gałąź widlaste tak kończyna będzie pasować przez steel mesh.

Ale to narzędzie sięgające nie jest wystarczająco długi, więc Knobi pobiera gałąź, która jest 5 lub 6 stóp długości. I stay where I am as Knobi prods at the microphone with the tool.

As we walk away, we can see Knobi grabbing an even larger branch.

Using Symbols As Tools

Just 10 or 15 years ago, scientists were still debating whether orangutans in the wild also made tools, Shumaker says. Teraz jest jasne, że tak, a w książce Animal Tool Behavior można znaleźć kilka przykładów. Książka oferuje również naukową dokumentację innych gatunków wykonujących narzędzia w naturze. Wrony nowokaledońskie robią haki z gałązek, by łapać zdobycz. Dzikie szympansy robią drewniane włócznie do polowania.

Perhaps the most surprising and controversial findings in the new book involve what scientists refer to as symbolic tool use. „Są to przykłady, w których widzimy, że narzędzia są używane do reprezentowania czegoś innego lub do zapewnienia zmiany stanu psychologicznego,” mówi Shumaker

Symboliczne użycie narzędzia jest czymś, co ludzie robią za każdym razem, gdy płacą za przedmiot papierowymi banknotami lub monetami. A niektóre małpy i małpki w niewoli nauczyły się używać żetonów, które wymieniają na różne produkty spożywcze.

Ale Shumaker jest bardziej zaintrygowany rodzajem symbolicznych narzędzi, które mogą wpływać na emocje. Istnieje wiele przykładów tego u ludzi. Dzieci często mają specjalne wypchane zwierzę lub koc, który jest czymś więcej niż zabawką. Obiekt ten reprezentuje dla nich komfort lub bezpieczeństwo i używają go, aby poczuć się lepiej.

Jest to jeszcze jedno zachowanie, które naukowcy kiedyś uznali za unikalnie ludzkie. Ale Shumaker mówi, że jest coraz więcej dowodów na to, że niektóre zwierzęta używają symbolicznych narzędzi w bardzo podobny sposób.

„Widzielibyśmy wielkie małpy w czasach wielkiego stresu lub smutku, jak samica, która miała niemowlę, które umarło”, mówi Shumaker. „Ta samica stworzyłaby coś, co badacze nazwali lalką, a następnie traktowała ją dokładnie tak, jak traktowała swoje niemowlę, które niedawno zmarło.”

Shumaker mówi, że naukowcy wciąż debatują nad znaczeniem przykładów takich jak ten. Ale mówi, że fakt, iż taka debata w ogóle ma miejsce, pokazuje, jak bardzo rzeczy zmieniły się od lat 60. ubiegłego wieku, kiedy to naukowcy po raz pierwszy zdali sobie sprawę, że ludzie nie byli jedynymi, którzy używali narzędzi.