Czynnik sprawczy:
Istnieje wiele gatunków Cryptosporidium, które zarażają ludzi i szeroki zakres zwierząt. Chociaż Cryptosporidium parvum i Cryptosporidium hominis (dawniej znane jako C. parvum anthroponotic genotype lub genotype 1) są najbardziej rozpowszechnionymi gatunkami wywołującymi choroby u ludzi, zakażenia wywoływane przez C. felis, C. meleagridis, C. canis, i C. muris.
Cykl życiowy
Sporulowane oocysty, zawierające 4 sporozoity, są wydalane przez zarażonego żywiciela z kałem i ewentualnie innymi drogami, takimi jak wydzielina z dróg oddechowych (1). Przenoszenie Cryptosporidium parvum i C. hominis odbywa się głównie poprzez kontakt z zanieczyszczoną wodą (np. wodą pitną lub rekreacyjną). Sporadycznie źródłem przenoszenia może być żywność, taka jak sałatka z kurczaka. Wiele ognisk epidemicznych w Stanach Zjednoczonych wystąpiło w parkach wodnych, basenach osiedlowych i ośrodkach opieki dziennej. Zoonotyczne i antroponotyczne przenoszenie C. parvum i antroponotyczne przenoszenie C. hominis następuje poprzez kontakt z zakażonymi zwierzętami lub kontakt z wodą zanieczyszczoną odchodami zakażonych zwierząt (2). Po połknięciu (i ewentualnie wdychaniu) przez odpowiedniego żywiciela (3), dochodzi do egzocystacji (a). Sporozoity zostają uwolnione i pasożytują na komórkach nabłonka (b, c) przewodu pokarmowego lub innych tkanek, takich jak drogi oddechowe. W komórkach tych pasożyty ulegają rozmnażaniu bezpłciowemu (schizogonia lub merogonia) (d, e, f), a następnie rozmnażaniu płciowemu (gametogonia), w wyniku którego powstają mikrogamonty (samce) (g) i makrogamonty (samice) (h). Po zapłodnieniu makrogamontów przez mikrogamety (i) rozwijają się oocysty (j, k), które sporulują w zainfekowanym żywicielu. Wytwarzane są dwa różne typy oocyst: grubościenna, która jest powszechnie wydalana z żywiciela (j), oraz cienkościenna (k), która jest głównie zaangażowana w autoinfekcję. Oocysty są zakaźne po wydaleniu, co pozwala na bezpośrednie i natychmiastowe przenoszenie drogą fekalno-oralną.
.