To właśnie podczas porodu widoczne są najbardziej dramatyczne zmiany w szyjce macicy, jednak szyjka macicy rozpoczyna swój proces adaptacji już we wczesnym okresie ciąży. Z anatomicznego punktu widzenia, szyjka macicy na początku ciąży ulega niewielkim zmianom. Jest ona uderzająco mniej umięśniona niż reszta macicy, a jej tkanka łączna składa się głównie z włókien kolagenowych i macierzy bogatej w proteoglikany. Dojrzewanie szyjki macicy rozpoczyna się niezauważalnie w czasie ciąży, ale staje się zauważalne dopiero na krótko przed porodem. Zmiany te wynikają z biochemicznych modyfikacji składników szyjki macicy z rozpuszczaniem włókien kolagenowych i zmianami w poziomie poszczególnych proteoglikanów. Regulacja tego procesu dojrzewania jest wciąż słabo poznana, a udział w niej biorą hormony steroidowe, prostaglandyny i kolagenazy. Wypieranie i rozszerzanie się szyjki macicy następuje wraz z porodem. Wydłużenie odpowiada ścieńczeniu i otwarciu się ujścia wewnętrznego, a rozszerzenie – otwarciu ujścia zewnętrznego. Zjawiska te są bierne, wynikają z fizycznego nacisku wywieranego przez płód pod wpływem skurczów macicy. Nasze materialne zrozumienie dojrzewania i rozwierania się szyjki macicy jest wciąż niewystarczające, gdyż mimo że coraz lepiej potrafimy kierować indukcją i przebiegiem porodu, nie jesteśmy w stanie zatrzymać przedwczesnego dojrzewania szyjki macicy w sytuacji zagrażającego poronienia lub przedwczesnego porodu.