Opis
Płytki krwi są niezbędne w początkowej fazie hemostazy. Koncentraty płytek krwi zawierają również około 60 ml osocza oraz niewielkie ilości czerwonych krwinek i leukocytów. Jednostki płytek krwi muszą być utrzymywane w temperaturze pokojowej i mieszane podczas przechowywania.
Koncentraty płytek krwi pobrane od przypadkowego dawcy są przygotowywane z płytek krwi, które zostały pobrane przez odwirowanie jednostek krwi pełnej. W jednym worku do transfuzji można zgromadzić do 8 jednostek płytek krwi, każda od innego dawcy. Płytki krwi tracą ważność 4 godziny po połączeniu. Wszystkie jednostki pochodzą z tej samej grupy ABO. Jeżeli płytki krwi zgodne w układzie ABO są niedostępne, można je zastąpić płytkami niezgodnymi w układzie ABO z bardzo małym ryzykiem. Zwykła dawka dla dorosłych wynosi 4-6 jednostek płytek krwi pobranych od przypadkowego dawcy.
Płytki krwi z aferezy są pobierane od jednego dawcy i odpowiadają ~4-6 połączonym jednostkom. Koncentrat płytek krwi z aferezy zawiera 200-400 ml osocza. Mogą one być pobrane jako jednostka losowa (losowe płytki krwi z aferezy) lub mogą być uzyskane dla konkretnego biorcy od członka rodziny lub ochotnika zgodnego w HLA „ukierunkowanego” dawcy. Okres ważności płytek z aferezy wynosi 4 godziny po przetworzeniu ich w celu wydania z centrum krwiodawstwa, chyba że w lokalnym szpitalu dostępne jest przechowywanie w inkubatorach.
Wskazania
1. Zapobieganie krwawieniom spowodowanym małopłytkowością. Próg trombocytopenii, przy którym może wystąpić krwawienie, będzie różny w zależności od stanu klinicznego pacjenta. Ogólnie rzecz biorąc, samoistne krwawienie nie występuje do momentu, gdy liczba płytek krwi spadnie poniżej 5 000 – 10 000/μL. Zalecana wartość „progowa” dla profilaktycznego przetaczania płytek krwi u pacjentów poddawanych chemioterapii lub przeszczepowi krwiotwórczych komórek macierzystych wynosi <10,000/μL. Inne współistniejące stany kliniczne mogą zwiększyć ten „próg”.
2. U krwawiącego pacjenta należy utrzymywać liczbę płytek krwi powyżej 50 000. U pacjentów chirurgicznych niezbędna liczba płytek krwi różni się w zależności od zabiegu. W przypadku większości zabiegów chirurgicznych wystarczająca będzie liczba 30 000-50 000/μL. W przypadku procedur wysokiego ryzyka, takich jak operacje neurologiczne lub okulistyczne, zaleca się 100,000/μL.
3. Nieprawidłowa funkcja płytek krwi może być wrodzona lub spowodowana lekami, sepsą, nowotworem złośliwym, urazem tkanek, powikłaniami położniczymi, krążeniem pozaustrojowym lub niewydolnością narządów, taką jak choroby wątroby lub nerek. Spontaniczne krwawienie może wtedy wystąpić przy wyższej liczbie płytek krwi. Jeżeli występuje zaburzenie czynności płytek krwi, pacjent z uszkodzonym układem naczyniowym (np. po urazie lub operacji) będzie wymagał większej liczby płytek krwi w celu uzyskania hemostazy.
4. Płytki krwi od dawcy rodzinnego lub zgodne w układzie HLA są wskazane, gdy pacjenci stają się oporni na przetoczenia płytek krwi od przypadkowego dawcy z powodu alloimmunizacji.
5. W kilku sytuacjach transfuzje płytek krwi mogą nie być wskazane, chyba że występuje znaczne krwawienie. W trombocytopeniach autoimmunologicznych (np. ITP) przyrosty transfuzji są zwykle słabe, a przeżywalność płytek krwi jest krótka. Przetaczanie płytek krwi może być przeciwwskazane u pacjentów z zakrzepową plamicą małopłytkową (TTP), chyba że występuje klinicznie istotne krwawienie.
6. U pacjentów pediatrycznych zwykle stosowana dawka płytek krwi to 1 jednostka płytek krwi pełnej na 10 kg dziecka lub 5 mL/kg. Oczekiwany jest przyrost 50 000/ μL.
Działanie terapeutyczne
|
||||||||||||||||||||||||
* U pacjenta z prawidłowej wielkości śledzioną i bez przeciwciał przeciwpłytkowych.
Przeżycie przetoczonych płytek krwi wynosi średnio od 3 do 5 dni, ale ulega skróceniu w przypadku obecności procesu konsumpcyjnego. Korekta wydłużonego czasu krwawienia w przypadku zaburzeń czynności płytek krwi będzie zależała od tego, czy istnieje stan, który będzie miał wpływ również na przetoczone płytki krwi (np. leki przeciwpłytkowe, mocznica).
.