beeldhouwen

beeldhouwgereedschap en -technieken

Het gereedschap dat voor het beeldhouwen wordt gebruikt, verschilt naar gelang van het materiaal dat wordt gesneden. Steen wordt meestal gesneden met stalen gereedschappen die lijken op koude beitels. Om de hoeken van een blok af te slaan, wordt met een zware ijzeren hamer een gereedschap, een werper genaamd, in het oppervlak geslagen. De werper is een dik, beitelachtig werktuig met een brede afgeschuinde rand die de steen eerder breekt dan snijdt. De zware punt doet dan het belangrijkste ruwe werk, gevolgd door de fijne punt, die tot op een korte afstand van het uiteindelijke oppervlak kan worden gebruikt. Deze puntige gereedschappen worden in het oppervlak gehamerd onder een hoek die ervoor zorgt dat de steen afbreekt in spanen van verschillende grootte. Klauwbeitels, die getande randen hebben, kunnen vervolgens in alle richtingen over het oppervlak worden gewerkt, waarbij de steen in korrelvorm wordt verwijderd en zo de vormen van het oppervlak worden verfijnd. Vlakke beitels worden gebruikt voor het afwerken van het snijwerk aan het oppervlak en voor het snijden van scherpe details. Er zijn vele andere speciale gereedschappen, waaronder steengutsen, boren, getande hamers (bekend als bushamers of bouchardes), en, tegenwoordig vaak gebruikt, pneumatisch aangedreven gereedschap, om het oppervlak van de steen weg te slaan. Het oppervlak kan worden gepolijst met een verscheidenheid aan processen en materialen.

Omdat middeleeuwse houtsnijders meestal in zachtere steensoorten werkten en veel gebruik maakten van vlakke beitels, heeft hun werk de neiging een scherpe, snijdende kwaliteit te hebben en vrij en diep te zijn uitgesneden. Daartegenover staat het werk in harde steen van mensen die geen metalen gereedschap hadden dat hard genoeg was om de steen te snijden. Egyptisch granieten beeldhouwwerk, bijvoorbeeld, werd hoofdzakelijk door schuren vervaardigd, d.w.z. door op het oppervlak te slaan en het met schurende materialen af te wrijven. Het resultaat is een compact beeldhouwwerk, niet diep uitgehold, met zachte randen en vloeiende oppervlakken. Het heeft meestal een hoge mate van tastbaarheid.

Hoewel het houtsnijproces in wezen hetzelfde is voor hout of steen, vereist de fysieke structuur van hout gereedschappen van een ander type. Voor het eerste uitsnijden van een houtsnede gebruikt een beeldhouwer misschien zagen en bijlen, maar zijn of haar belangrijkste gereedschap is een breed scala aan houtsnijdersgutsen. De scherpe, gebogen rand van een guts snijdt gemakkelijk door de vezelbundels en zal bij juist gebruik het hout niet splijten. Platte beitels worden ook gebruikt, vooral om scherpe details uit te snijden. Houtraspen, of grove vijlen, en schuurpapier kunnen worden gebruikt om het oppervlak een gladde afwerking te geven, of, indien gewenst, kan het een gefacetteerd, gebeiteld uiterlijk krijgen. Gereedschap voor houtsnijwerk heeft een hardhouten handvat en wordt geslagen met ronde, houten hamers. Afrikaanse houtbeeldhouwers gebruiken een verscheidenheid aan adzes in plaats van gutsen en hamers. Ivoor wordt gesneden met een assortiment van zagen, messen, raspen, vijlen, beitels, boren, en schrapers.