Coffee Berry Borer: Wat het is en welke schade het veroorzaakt

De Coffee Berry Borer of Coffee Borer Beetle (CBB) is een insect dat over de hele wereld voorkomt en in de meeste koffieproducerende landen. Het is een van de schadelijkste plagen voor commerciële koffieplantages en kan 50-100% van de bessen op een bedrijf aanvallen als er geen bestrijdingsmaatregelen worden toegepast.

Beschrijving

De CBB behoort tot het geslacht Hypothenemus, dat meer dan 181 soorten telt en niet alleen in koffie voorkomt, maar ook in planten, schimmels en zelfs tekentafels en boeken.

Gelukkig zijn er slechts drie van de ruim 181 soorten bekend die in koffieplantages worden aangetroffen; Hypothenemus Hampei Ferrari, Hypothenemus Seriatus en Hypothenemus Obscurus. Van alle drie is bekend dat ze zich voeden met koffiebessen, maar alleen Hypothenemus Hampei Ferrari (H Hampei) voedt zich met het eigenlijke zaad; dit kan de kwaliteit en kwantiteit van de geoogste oogst schaden.

H Hampei zijn vrij klein, gewoonlijk variërend in grootte tussen 1,2 en 1,8 mm. H Hampei staan ook bekend om hun supersterke onderkaken waarmee ze de buitenste schil van de bessen kunnen doorboren en er hun nieuwe thuis van kunnen maken.

Deze keversoort is het enige dier dat zich uitsluitend met koffiebonen kan voeden. Andere insecten kunnen af en toe aan de zaden of andere delen van de koffieplant knabbelen, maar zullen andere vegetatie moeten eten om in hun levensonderhoud te voorzien.

Kolonisatie

De CBB dringt gewoonlijk de koffiebes binnen wanneer het watergehalte 20% of hoger is en de bessen nog groen zijn. Dit is ongeveer 120-150 dagen na de bloei en 30-150 dagen voor de oogst.

De vrouwelijke H Hampei, die groter zijn dan hun mannelijke tegenhangers en ook kunnen vliegen, boren zich in de koffievrucht. Normaal gesproken boort het vrouwtje een gat van 1 mm door de top van de kers, wat gemiddeld iets meer dan 4 uur duurt.

Als het vrouwtje eenmaal binnen is, bouwt de kever ‘galerijen’, waar ze tussen de 35 en 50 eitjes legt, twee dagen nadat ze de kers is binnengedrongen. De geslachtsverhouding van de CBB is zeer scheef, en de vrouwelijke kever zal 13 vrouwelijke eieren produceren voor elk mannetje.

Na ongeveer 25 tot 45 dagen, afhankelijk van het weer, zijn de eerste paar stadia van de levenscyclus van de kever voltooid en zijn de insecten volledig ontwikkeld. De nieuwe volwassen kevers paren met hun broers en zussen en planten zich voort, wat resulteert in nog meer kevers. In plantages met ernstige aantastingen van de koffieboorder kunnen tot wel 100 kevers in één enkele vrucht worden aangetroffen. Deze nieuwe generaties kunnen naburige vruchten en planten koloniseren, waardoor de plaag zich snel verspreidt.

De mannelijke CBB zal de boon nooit verlaten, omdat zijn enige taak is zich voort te planten. Er kunnen dus 3 tot 5 verschillende generaties kevers in één boom worden aangetroffen, afkomstig van één oorspronkelijk vrouwtje dat als eerste bij de plant aankwam.

De normale levensduur van de vrouwtjes is ongeveer 35 – 190 dagen, terwijl de mannetjes slechts 40 dagen meegaan. De voortplanting kan zelfs doorgaan in droge vruchten, zwarte vruchten, overrijpe vruchten en zelfs in de vruchten die van de bomen zijn gevallen.

Schade

De CBB is een zeer schadelijke plaag, waarbij de belangrijkste schade wordt toegebracht aan de vruchten. Dit kan leiden tot het vallen van de vruchten van de bomen en tot gewichts- en kwaliteitsverlies van het zaad/de bonen, waardoor het verhandelbare product wordt vernietigd.

De aangetaste bonen hebben niet de kwaliteitsstandaard die nodig is voor koffiespecialiteiten. Ze worden dus ingedeeld in de categorie tweederangskoffie, die moeilijk verhandelbaar is en wordt verkocht voor tweederangskoffiebereidingen.

Bijkomende schade komt in de vorm van hogere productiekosten, omdat de boeren meer tijd en geld moeten investeren tijdens het plukken en selecteren in de wasplaats, waarbij de vruchten van mindere kwaliteit worden afgescheiden.

Bessen die door de CBB zijn vernietigd, betekenen minder koffie voor de producenten om tegen een normale of hogere prijs te verkopen. Niet alleen dat, maar in combinatie met de kosten voor het nemen van bestrijdingsmaatregelen (naar schatting 5-11% van het inkomen van een boerderij), resulteert dit in een uiterst prijzig probleem.

Dus, wat doen de boeren om de CBB op afstand te houden?

Preventie

Een van de meest gebruikelijke manieren om de verspreiding van CBB tegen te gaan, is door preventief te plukken tegen het einde van de oogst. Dit betekent dat er zo wordt geplukt dat er geen vruchten in de bomen of op de grond achterblijven, ongeacht de rijpheid ervan.

Dit zijn van nature tweederangs vruchten die dan als koffie van mindere kwaliteit worden verkocht.

Onbeheerde planten zijn een groot aandachtspunt voor aantasting. Het is raadzaam dat deze worden gesnoeid als de eigenaar er niet voor kan zorgen.

Bestrijding

De strijd tegen de CBB wordt op een aantal verschillende fronten gevoerd. Het goedkoopst is de bovengenoemde bestrijding, die er in theorie voor zorgt dat het probleem zich niet voordoet of zich verspreidt. Maar als het insect eenmaal in de plantage zit, moet het worden geëlimineerd en dat is soms gemakkelijker gezegd dan gedaan.

De meest gebruikelijke manieren om CBB uit te roeien zijn:

Chemische bestrijding via insecticiden. Deze zijn nuttig voordat de vrouwtjes de bessen binnendringen. Maar sommige van de gebruikte stoffen zijn in veel landen verboden.

Biologische bestrijding. Dit houdt in dat natuurlijke vijanden van de CBB worden gebruikt om de populatie te verminderen. Dit kunnen parasieten, ziekten of roofdieren zijn, zoals vogels en zelfs mieren.

Nematoden. Dit zijn wormparasieten in dieren of planten. Het is aangetoond dat deze de CBB infecteren en de populatie sterk doen afnemen.

Vallen. In landen als Colombia worden vallen gemaakt van lege plastic flessen en zijn ze te vinden rond de plantages waar CBB aanwezig is. Met deze vallen worden twee belangrijke dingen gedaan: enerzijds wordt de mate van aantasting geschat en anderzijds worden de insecten gedood. Ze worden om de 10 bomen of zo geplaatst en periodiek gecontroleerd. Vallen zijn vaak containers met een groot gat, gevuld met schuimend water. Alcohol in een zakje wordt gebruikt als lokaas, want het lijkt erop dat het echt alcohol is dat de kevers naar bessen lokt als het tijdens het rijpingsproces wordt geproduceerd.

Theoretisch is het misschien mogelijk een voorspellingsmodel te ontwikkelen om de oplevingen van H. Hampei te voorspellen. Sommige studies hebben aangetoond dat de CBB uiterst gevoelig is bij een lage luchtvochtigheid. Er is vastgesteld dat onder bepaalde omstandigheden, na een lange droge periode, grote populaties kevers zich ophopen in gevallen bessen. Zodra de luchtvochtigheid is toegenomen (meestal na een vroege regenbui), worden de CBB aangezet om uit te komen. Aangenomen wordt dat dit de kansen van de CBB vergroot om een nieuwe bes te vinden en uitdroging te voorkomen.

Het lijkt erop dat de beste kans voor de producenten erin bestaat de bessen en de plantages regelmatig te controleren, met de arbeidskosten die dat met zich mee kan brengen. Er is echter meer onderzoek nodig om meer over de CBB te weten te komen, zodat de boeren potentiële oplevingen kunnen voorspellen en aantastingen op een kosteneffectieve manier kunnen aanpakken, want het ziet er niet naar uit dat de CBB snel zal verdwijnen.