Wat is Clostridium difficile (C. difficile)?
Clostridium difficile (C. difficile) is een bacterie die milde tot ernstige diarree veroorzaakt en darmaandoeningen zoals pseudomembraneuze colitis (ontsteking van de dikke darm). C. difficile is de meest voorkomende oorzaak van besmettelijke diarree in ziekenhuizen en langdurige zorginstellingen in Canada, evenals in andere geïndustrialiseerde landen.
De meeste gevallen van C. difficile doen zich voor bij patiënten die bepaalde antibiotica in hoge doses of gedurende een langere periode innemen. Sommige antibiotica kunnen de normale bacteriën in de darmen vernietigen, waardoor de C. difficile-bacterie kan groeien. Wanneer dit gebeurt, produceren de C. difficile-bacteriën toxinen, die de darm kunnen beschadigen en diarree kunnen veroorzaken. Sommige mensen kunnen echter C. difficile-bacteriën in hun darm hebben en geen symptomen vertonen.
Er zijn veel verschillende stammen van C. difficile en één stam, North American Pulsed Field type 1, bekend als NAP1, is waarschijnlijk de oorzaak van ernstige ziekte.
Hoe komen mensen aan C. difficile?
C. difficile-bacteriën en hun sporen worden aangetroffen in de uitwerpselen. Mensen kunnen besmet raken als ze oppervlakken aanraken die besmet zijn met uitwerpselen, en vervolgens hun mond aanraken. Gezondheidswerkers kunnen de bacterie overdragen op hun patiënten als hun handen besmet zijn.
Voor gezonde mensen vormt C. difficile geen gezondheidsrisico. Ouderen en mensen met andere ziekten of die antibiotica gebruiken, lopen een groter risico op infectie.
Hoe draagt het gebruik van antibiotica bij tot de ontwikkeling van C. difficile?
Zekere antibiotica die in hoge doses of gedurende een langere periode worden gebruikt, verhogen de kans op het ontwikkelen van een C. difficile-infectie. Antibiotica veranderen het normale niveau van bacteriën in de darm. Als er minder bacteriën in onze darmen zijn, krijgen C. difficile-bacteriën de kans om te gedijen en toxinen te produceren. Deze toxinen kunnen de darm beschadigen en diarree veroorzaken. De aanwezigheid van C. difficile-bacteriën kan, in combinatie met een groot aantal patiënten dat in de gezondheidszorg antibiotica krijgt, leiden tot frequente uitbraken van C. difficile. In de gezondheidszorg kunnen C. difficile-infecties worden beperkt door zorgvuldig gebruik van antibiotica en strikte naleving van infectiepreventie- en -bestrijdingsmaatregelen.
Het Public Health Agency of Canada (PHAC) heeft infectiepreventie- en -bestrijdingsrichtlijnen ontwikkeld over goede handhygiëne en antimicrobiële resistentie.
Wat zijn de symptomen van C. difficile?
Symptomen zijn onder andere waterige diarree, koorts, verlies van eetlust, misselijkheid en buikpijn/-gevoeligheid.
Wat kan worden gedaan om de verspreiding van C. difficile te voorkomen?
Zoals bij elke infectieziekte is frequente handhygiëne de meest effectieve manier om de overdracht van gezondheidszorggerelateerde infecties te voorkomen. Handen wassen met water en zeep is belangrijk tijdens uitbraken van C. difficile en is een van de beste verdedigingen tegen verdere verspreiding van de bacterie.
Als u geen toegang heeft tot water en zeep, wordt frequent gebruik van handwrijfmiddelen op alcoholbasis aangemoedigd. De meeste zorginstellingen verstrekken handwrijfmiddelen op alcoholbasis bij de ingang. Zorg ervoor dat u ze gebruikt, maar wees u ervan bewust dat ze minder effectief zijn dan wassen met water en zeep, omdat ze de sporen van C. difficile niet vernietigen.
Als u in een ziekenhuis of langdurige zorginstelling werkt of deze bezoekt, was dan vaak uw handen, bij voorkeur met water en zeep, vooral na gebruik van het toilet. Draag handschoenen bij de verzorging van een patiënt met C. difficile-infectie of wanneer u in contact komt met zijn/haar omgeving. Gebruik een nieuw paar handschoenen bij de verzorging van elke patiënt. Zorg ervoor dat u uw handen wast met water en zeep nadat u uw handschoenen heeft uitgedaan.
Wanneer antibiotica zijn voorgeschreven, volg dan de instructies van uw arts, apotheker of zorgverlener en de aanwijzingen op het etiket. Blijf de antibiotica innemen zoals voorgeschreven om alle C. difficile-bacteriën te doden.
Als u zich zorgen maakt over C. difficile en medicijnen die u momenteel gebruikt, praat dan met uw arts, apotheker of zorgverlener.
Is C. difficile dodelijk?
In sommige omstandigheden kan C. difficile dodelijk zijn. C. difficile kan milde diarree veroorzaken, tot levensbedreigende pseudomembraneuze colitis, darmperforatie, sepsis en zelfs de dood.
Hoe wordt C. difficile behandeld?
Voor mensen met milde symptomen is wellicht geen behandeling nodig. In ernstiger gevallen kunnen medicijnen en soms een operatie noodzakelijk zijn. Er zijn ook nieuwe behandelingen, zoals ontlastingstransplantatie, die momenteel worden onderzocht voor de behandeling van hardnekkige C. difficile-infectie.
Waardoor loopt iemand het risico om C. difficile-infectie op te lopen?
Mensen in de gezondheidszorg lopen het meeste risico om dit type infectie op te lopen, omdat C. difficile vaak een gezondheidszorg-geassocieerde infectie is. Dit soort infecties kan binnen een ziekenhuis worden overgedragen wanneer infectiepreventie- en controlemaatregelen niet worden gevolgd.
Mensen met een hoger risico zijn onder meer ouderen, mensen met een ernstige onderliggende ziekte en mensen die bepaalde antibiotica (vooral gedurende een langere periode) of chemotherapie tegen kanker gebruiken. Bovendien lopen patiënten die maagzweermedicijnen nemen, bekend als protonpompremmers, een verhoogd risico op het oplopen van C. difficile-infectie.
Wat is de rol van het Public Health Agency of Canada bij het voorkomen en controleren van C. difficile?
Het Public Health Agency of Canada publiceert richtlijnen voor infectiepreventie en -bestrijding als een hulpmiddel voor professionals in de gezondheidszorg en de volksgezondheid in provincies en territoria. In januari 2013 heeft het agentschap bijgewerkte richtlijnen gepubliceerd voor de behandeling van C. difficile in langdurige zorginstellingen, evenals in acute zorginstellingen. Bovendien heeft het Agentschap technische ondersteuning geboden aan provincies en territoria om uitbraken van C. difficile-infecties aan te pakken.
Om risicopatronen en trends in Canada beter te begrijpen, werd C. difficile in 2009 een meldingsplichtige ziekte onder nationale surveillance via het Canadian Notifiable Disease Surveillance System. Het Agentschap werkt nauw samen met onze provinciale en territoriale partners om C. difficile-infecties in heel Canada te bewaken en te bestrijden.
Het Agentschap leidt het Canadian Nosocomial Infection Surveillance Program (CNISP). Met de deelname van meer dan 50 ziekenhuizen is CNISP een nationaal sentinaal surveillancesysteem dat gezondheidszorggerelateerde infecties in ziekenhuizen in alle 10 Canadese provincies bewaakt. Als onderdeel van dit programma rapporteren de deelnemende ziekenhuizen alle gevallen van C. difficile-infecties. Ook worden periodieke enquêtes gehouden onder alle ziekenhuizen in Canada om een beter inzicht te krijgen in hun infectiepreventie- en bestrijdingspraktijken voor C. difficile. Al deze resultaten worden gebruikt om de surveillanceactiviteiten en de richtsnoeren voor infectiepreventie en -bestrijding met betrekking tot C. difficile in het hele land te informeren en te verbeteren.