Washington, D.C., leek woensdag op een bananenrepubliek toen een gewelddadige menigte van geradicaliseerde Donald Trump-aanhangers het Amerikaanse Capitoolgebouw bestormde tijdens een gezamenlijke zitting om de verkiezingsoverwinning van de verkozen president Joe Biden in november te bevestigen, waarbij een onsamenhangende opstand werd geënsceneerd in opdracht van een leider die weigert om de macht af te staan.
“Ik heb zoiets niet meer gezien sinds ik in 2007, 2008 naar Irak werd uitgezonden,” zei Rep. Mike Gallagher (R-Wis.), die CNN telefonisch te woord stond nadat het Congres was geëvacueerd en opgesloten in een niet nader bekend gemaakt, beveiligd gebied. “Dit is Amerika. Dit is wat er op dit moment gebeurt.”
Wat we vandaag op sociale media en tv-nieuws hebben gezien, is wat we in de Verenigde Staten meestal framen als het soort politieke crisis dat ergens anders gebeurt. Maar als je uit een land komt dat ten prooi is gevallen aan fascisme, familie hebt uit plaatsen waar staatsgrepen deel uitmaken van de recente geschiedenis of iemand kent die de val van een regering heeft meegemaakt door toedoen van paramilitaire troepen of een militaire junta, dan zag je dit waarschijnlijk aankomen. Het aanwakkeren van verdeeldheid voor persoonlijk gewin heeft gevolgen, zelfs in Amerika.
Trump’s gevaarlijke mantra dat de verkiezingen zijn gestolen, zijn oproepen aan binnenlandse terroristen om “achterover te leunen en aan de kant te blijven staan,” Rudy Giuliani’s suggestie dat de verkiezingen moeten worden beslecht door middel van een “trial by combat” en, inderdaad, de pogingen van de hele Republikeinse Partij om chaos te zaaien om aan de macht te blijven, hebben woensdag eindelijk hun oogst gehad. Lang voordat de avond en de avondklok van 18.00 uur op de hoofdstad vielen, leek Amerika niet langer op de democratie die het al zo lang beweert te zijn – en die het “exporteert” naar het buitenland alsof het een geschenk is.
Shirtloze mannen die meer op Lost Boys dan op Proud Boys leken, droegen schmink, bontmantels, toeters en shirts met onnozele leuzen. Ze werden betrapt op camera’s terwijl ze door de beelden hobbelden, selfies namen terwijl ze zich verkneukelden op het podium boven de Senaatsvloer, het opnamen tegen gewapende ordehandhavers en poseerden op een bureau van Nancy Pelosi voordat ze de dreigende notitie achterlieten: “WE WILL NOT BACK DOWN.”
We zijn nu ver voorbij gladde hellingen en doorbroken normen en speculatieve fictie. In feite zijn we niet langer de toekomst aan het voorspellen: De toekomst waar we ons zorgen over maakten is gearriveerd.
Terwijl verslaggevers werden lastiggevallen en hun apparatuur door relschoppers werd vernield, werd de chaos op televisie uitgezonden, live gestreamd en gedeeld op platforms als Twitter en Facebook. Middagrapporten over de scène toonden weinig politie-aanwezigheid, en in het begin was de Nationale Garde nergens te bekennen. In een telefoongesprek met MSNBC stond afgevaardigde Linda Sanchez (D-Norwalk) op het punt te huilen toen ze ergens in het Capitool ging schuilen. Ze zei dat ze buiten explosies kon horen en vertelde over het gesprek dat ze net met haar man had gehad over haar laatste wil en testament.
De misplaatste en ronduit idiote opstand was een ongelooflijke wending in een nieuwscyclus die 24 uur eerder begon met een cruciale dubbele runoff-verkiezing in Georgia om de balans in de Senaat te bepalen. Don Lemon, Anderson Cooper, Rachel Maddow en Bret Baier moesten de hele nacht doorwerken toen ze de Trump-rally, de mars in D.C. en, ten slotte, de surrealistische en angstaanjagende scène op het Capitool versloegen.
Terwijl de zinloosheid van de mars en de aanval op het Congres werd onderstreept door nieuws dat een uur of zo na de breuk bekend werd – Sen. Mitch McConnell, terwijl hij op zijn plaats schuilde, werd door het Amerikaanse volk gedegradeerd tot minderheidsleider toen de tweede Georgia-race werd uitgeroepen voor de Democraat Jon Ossoff – Fox, de onofficiële media-arm van Trump, worstelde met de vraag hoe een ineenstorting van de orde te dekken die het een rol had gespeeld in het stimuleren ervan. Sterpersoonlijkheden zoals Tucker Carlson hebben de vlammen aangewakkerd samen met de president, waarbij kijkers werden aangespoord om de verkiezingsresultaten te verwerpen en de absurde samenzweringstheorieën van fraude te omarmen.
Toen de berichten binnenkwamen dat er wapens waren getrokken op de Senaatsvloer en dat een vrouw was doodgeschoten in het Capitool, keerde het net zich echter naar zijn meer nuchtere contribuanten. “Het is tragisch,” zei advocaat Andrew McCarthy. “Wat we voor onze ogen zien is wat ik in de jaren ’90 terroristen vervolgde voor samenzwering om dat te doen: onze hoofdstad aanvallen.
De gewelddadige aanslag van woensdag kan niet worden gezien als de zoveelste voorbereidende “stresstest” voor de democratie. Het was het echte werk. Wij, als natie, zijn niet immuun voor de crises waarin we zo vaak overzee interveniëren, met parachutespringen om de boel te redden – en vaak de boel verder verpesten door het te proberen.
“Het lijkt erop dat de Verenigde Staten de interventie van de Verenigde Staten nodig heeft,” twitterde een waarnemer uit Santiago, Chili, een land dat wel het een en ander weet over Amerikaanse bemoeienis. De secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg, liet optekenen dat de organisatie zich meestal richt op naties onder het bewind van despoten: “Schokkende scènes in Washington, D.C. De uitslag van deze democratische verkiezingen moet worden gerespecteerd.”
Tegen de tijd dat ik dit schrijf, lijkt de democratie klaar om te zegevieren, met het Congres dat zijn gezamenlijke zitting eind woensdag zal hervatten, waarschijnlijk in een meer versterkte Senaatskamer, om Amerika’s keuze voor zijn volgende leider te bevestigen. Wij zijn Irak of Turkije niet. Maar we moeten er nooit meer van uitgaan dat we worden gered van het lot van naties die het slachtoffer zijn geworden van tirannen door louter voorrecht alleen.