“‘Lage plastic kruk, goedkope maar lekkere noedels, koud Hanoi-bier.” Dit is hoe ik me Tony zal herinneren. Hij leerde ons over eten – maar nog belangrijker, over het vermogen om ons samen te brengen. Om ons een beetje minder bang te maken voor het onbekende. We zullen hem missen.
Anthony Bourdain is de wereldse gastronomische reiziger met een verslavend verleden. In zijn bestseller Kitchen Confidential uit 2000 beschreef Bourdain zijn opgang naar de topkeukens van New York als sterrenkok, samen met zijn – en collega-keukenpersoneel – schijnbaar eindeloze gebruik van drugs. Bourdain gebruikte alles: psychedelica, farmaceutische middelen, amfetaminen, cocaïne en heroïne. Uiteindelijk ging hij afkicken.
Flash forward. Bourdain werkt niet meer in keukens. Kort na het verschijnen van Confidential, in 2002, begon Bourdain met het presenteren van een serie culinaire ontdekkingsreizen rond de wereld. Hij is momenteel (en sinds 2013) te zien op CNN’s Anthony Bourdain: Parts Unknown. Tijdens deze shows rookte hij sigaretten, maar sinds 2007 – na de geboorte van zijn dochter – is hij daarmee gestopt. Toch blijft hij marihuanagrappen maken die erop lijken te wijzen dat hij nog steeds wiet rookt.
En drank – heer, die man drinkt.
Historisch en persoonlijk intermezzo:
Dwight Heath, een oude vriend van mij, is ’s werelds meest vooraanstaande alcoholantropoloog. Dwight werd voor het eerst bekend door zijn studie uit 1959 in het Journal of Studies on Alcohol over de Boliviaanse Camba-indianen. In een notendop houden de Camba zich verschillende keren per maand bezig met 24-uurs drinkgelagen, waarbij de mensen, bediend door kinderen, drinken tot ze bewusteloos zijn en dan opstaan om opnieuw te beginnen drinken. Tijdens deze drinkpartijen wordt totale hoffelijkheid in acht genomen. Er wordt niet gevochten en niemand misdraagt zich op seksueel gebied. Tijdens niet-drinkende weekends en weekdagen gaat niemand stiekem alcohol drinken of vertoont hij andere symptomen van alcoholverslaving
Dit alles werd in 2010 herhaald door de bestseller sociaal psycholoog Malcolm Gladwell in de New Yorker in een stuk met de titel, “Drinking Games: Hoeveel mensen drinken kan er minder toe doen dan hoe ze het drinken.”
In 2000 publiceerde Dwight het boek, Drinking Occasions. Met het risico van simplificatie, het boek gaat over hoe de Spanjaarden van alle leeftijden drinken in elke situatie. Het was de aanleiding voor mijn klassieke PT Blog: “Beëindig Alcoholisme: Bomb Spain,” waarin ik erop wijs dat de Spanjaarden, met hun veel andere houding tegenover alcohol dan wij, veel betere drinkresultaten hebben, met veel minder alcoholschade en veel meer plezier.
Ik word herinnerd aan Dwight Heath’s Camba Indians omdat, in een recente aflevering van Parts Unknown, Bourdain Borneo opnieuw bezocht, dat een gelijkaardig jaarlijks gebruik heeft, dat drie dagen duurt, waar mensen drinken tot ze flauwvallen (inclusief vrouwen en kinderen), opstaan en opnieuw drinken, zonder te vechten of ruzie te maken of door te gaan met drinken na de feestdag.
Ik weet het: dat is onmogelijk. (Lees mijn “Bom Spanje” stuk.)
Dus laten we de aspecten van Bourdain’s verslavende gedrag samenvatten die ik voor het eerst besprak in Anthony’s Bourdain’s Addiction Report Card.
1. Drugs. Het lijkt erop dat Anthony drugs heeft opgegeven – heroïne, cocaïne en psychedelica – maar voor zijn geruchtmakende marihuanagebruik.
2. Roken. Na het grootste deel van een decennium niet gerookt te hebben, ging Bourdain tijdens een bezoek aan Borneo naar het graf van een zeer gerespecteerde dorpsoudste die hij bij zijn eerste bezoek had ontmoet, waar hij een fles bier en een brandende sigaret achterliet. Voordat hij de sig verliet, nam Bourdain een diepe, waarderende trek (en zei: “Ik heb in jaren niet meer gerookt”)-en legde daarna de sigaret op het grafmonument.
3. Drinken. Ik heb al beschreven hoe de inboorlingen die Bourdain bezocht hun driedaagse vakantie non-stop drinkend doorbrachten – iedere man, vrouw, en (ik geloof dat ik dit in de show zag, maar corrigeer me als ik het mis heb) kind. En Bourdain deed met hen mee. Maar Bourdain doet dit soort drinken, vaak samen met inboorlingen, op vele afleveringen van zijn show.
4. Fitness. Dus misschien denk je dat Bourdain een terugval heeft. Maar vergeet niet dat hij de afgelopen 15 jaar een reeks succesvolle TV-shows heeft gemaakt, waarbij hij tot 275 dagen per jaar heeft gereisd om uitgebreide afleveringen te maken in vaak de meest afgelegen delen van de wereld (in Borneo werd de elektriciteit geleverd door een generator en Bordain baadde in de rivier met de lokale bevolking).
En hij ziet er verdomd goed uit. Ik merkte op hoe Bourdain in 2011 een beetje een potbuik had ontwikkeld, hoewel hij zeker niet zwaarlijvig was, en vroeg me af hoe hij zijn gewicht onder controle hield toen hij zich volpropte met cursus na cursus in steden en feesten over de hele wereld.
Wel, wonder boven wonder, is hij zelfs die kleine pot kwijt. Op 60 +, Bourdain ziet er geweldig uit. En Bourdain is een uitstekend voorbeeld van de veranderlijkheid van de mens gedurende zijn leven en als deelnemer aan verschillende culturen. Dit is waar in verslaving zoals het is in alles wat mensen doen.