Tsundoku (積ん読) is een prachtig Japans woord dat de gewoonte beschrijft om boeken te kopen maar ze te laten opstapelen zonder ze te lezen. Vroeger voelde ik me schuldig over deze gewoonte en streefde ik ernaar pas nieuwe boeken te kopen als ik de boeken die ik bezat uit had. Maar het concept van de antilibrary heeft mijn houding ten opzichte van ongelezen boeken volledig veranderd. Ongelezen boeken kunnen even krachtig zijn als de boeken die we wel hebben gelezen, als we ze maar in het juiste licht bekijken.
De uitgestrektheid van het onbekende
Wat is een antilibrary? Eenvoudig gezegd is een antilibrary een privéverzameling van ongelezen boeken. Het concept werd voor het eerst genoemd door de Libanees-Amerikaanse geleerde en auteur Nassim Nicholas Taleb in zijn boek The Black Swan, waarin hij de unieke relatie beschrijft die de Italiaanse schrijver Umberto Eco met boeken had:
De schrijver Umberto Eco behoort tot die kleine klasse van geleerden die encyclopedisch, inzichtelijk en onvolledig zijn. Hij is de eigenaar van een grote persoonlijke bibliotheek (die dertigduizend boeken bevat), en deelt bezoekers in twee categorieën in: zij die reageren met “Wow! Signore professore dottore Eco, wat een bibliotheek hebt u! Hoeveel van deze boeken heeft u gelezen? “* en de anderen – een zeer kleine minderheid – die begrijpen dat een privé-bibliotheek geen ego-oppeppend aanhangsel is maar een onderzoeksinstrument. Gelezen boeken zijn veel minder waardevol dan ongelezen boeken. De bibliotheek moet zoveel bevatten van wat u niet weet als uw financiële middelen, hypotheekrente en de huidige krappe onroerend-goedmarkt u toestaan er te plaatsen. U zult meer kennis en meer boeken vergaren naarmate u ouder wordt, en het groeiende aantal ongelezen boeken op de planken zal u dreigend aankijken. Inderdaad, hoe meer u weet, hoe groter de rijen ongelezen boeken. Laten we deze verzameling ongelezen boeken een antilibrary noemen.
Voor Umberto Eco is een privé-bibliotheek een onderzoeksinstrument. Het doel van een antilibrary is niet om boeken te verzamelen die je gelezen hebt, zodat je ze trots op je plank kunt zetten, maar om een zeer persoonlijke verzameling samen te stellen van bronnen rond thema’s waar je nieuwsgierig naar bent. In plaats van een viering van alles wat je weet, is een antilibrary een ode aan alles wat je wilt ontdekken.
De uitgestrektheid van het onbekende kan angstaanjagend aanvoelen, wat de reden is waarom veel mensen zich ongemakkelijk voelen bij het idee om boeken te verzamelen die ze nog niet hebben gelezen. Maar het omarmen van het onbekende is de drijfveer voor ontdekking. Zoals de Schotse wetenschapper James Clerk Maxwell ooit zei: “Grondige bewuste onwetendheid is de opmaat voor elke echte vooruitgang in de wetenschap.” Een antibibliotheek herinnert ons aan alles wat we niet weten.
Door ons bewustzijn van onbekende onbekenden te vergroten, kan een antibibliotheek zelfs een tegengif zijn voor het Dunning-Kruger effect, waarbij we geneigd zijn de omvang van onze kennis te overschatten. Of het nu in een privé- of een openbare bibliotheek is, omringd te zijn door boeken die we nog niet gelezen hebben – in het geval van Umberto Eco, te veel boeken om in een mensenleven te lezen – is een vernederende ervaring.
Zoals Nassim Nicholas Taleb het stelt: “We hebben de neiging onze kennis te behandelen als persoonlijk bezit dat beschermd en verdedigd moet worden. Het is een sieraad dat ons in staat stelt hogerop te komen in de pikorde. Dus deze neiging om Eco’s bibliotheekgevoeligheid te beledigen door zich te richten op het bekende is een menselijke vooringenomenheid die zich uitstrekt tot onze mentale operaties. Mensen lopen niet rond met anti-resumés waarin ze vertellen wat ze niet hebben bestudeerd of meegemaakt (dat is de taak van hun concurrenten), maar het zou mooi zijn als ze dat wel deden. Net zoals we de bibliotheeklogica op zijn kop moeten zetten, zullen we werken aan het op zijn kop zetten van kennis zelf.”
Hoe onderhoud je een antilibrary
De antilibrary is een contra-intuïtief idee dat ingaat tegen veel van onze diepgewortelde overtuigingen. Als zodanig kan het moeilijk zijn om te weten waar te beginnen. Hoeveel boeken zouden er in moeten staan? Welke verhouding tussen gelezen en ongelezen boeken? Zal het geen onrust veroorzaken? Zoals zo vaak is er geen eenduidig antwoord op deze vragen, maar sommige strategieën kunnen nuttig zijn.
- Maak aantekeningen van alle relevante referenties. Wanneer een auteur een ander boek noemt, controleer dan de exacte referentie en maak er een notitie van. Op die manier hebt u een lijst van alle relevante bronnen voor een boek wanneer u klaar bent met lezen. Onderzoek vervolgens deze constellatie van boeken. Het is onwaarschijnlijk dat alle bronnen op de lijst u interessant zullen lijken. Soms was slechts een korte passage van de bron relevant voor het boek dat je net gelezen hebt. Maar andere keren zul je een boek ontdekken dat je nieuwsgierigheid echt wekt. Voeg dit boek toe aan uw antilibrary.
- Vraag medelezers om aanbevelingen. Als u een boek hebt gelezen dat u bijzonder beviel en u meer over het onderwerp te weten wilt komen, vraag dan gewoon aan mensen of zij soortgelijke boeken kennen. Als je niet veel lezers in je kringen hebt, kun je Goodreads of Amazon gebruiken om vergelijkbare boeken te vinden. Lees de recensies om te beslissen of ze een goede aanvulling zouden zijn op uw antibibliotheek.
- Laat serendipiteit toe. Ik heb heel wat interessante boeken gelezen die ik willekeurig in een boekwinkel kocht omdat de kaft er leuk uitzag en de titel intrigerend was. Hoewel het zoeken naar bronnen en gelijksoortige boeken beide effectieve manieren zijn om een antilibrary op te bouwen, moet u ervoor zorgen dat u ruimte overlaat voor toevallige ontdekkingen.
- Verwacht niet dat het aandeel ongelezen boeken zal afnemen. Hoewel er geen perfecte verhouding is, hoe meer u leest, hoe meer u uw kennisperimeter zult uitbreiden, en hoe meer ongelezen boeken aan uw antilibrary zullen worden toegevoegd. Het is geen slechte zaak, het betekent dat u geleidelijk onbekende onbekenden verandert in bekende onbekenden.
- Verbeter uw relatie met kennis. In het begin kan het bouwen van een antilibrary vreemd aanvoelen en zelfs een beetje angst inboezemen. Zoveel boeken – zal ik ooit in staat zijn ze allemaal te lezen? Is dat geen geldverspilling? Onthoud dat kennis een proces is, geen bezit. Bovendien is het opbouwen van een antilibrary een investering in jezelf die binnen je mogelijkheden moet blijven. Zelfs als je maar 3-5 boeken op je plank hebt staan die je nog niet gelezen hebt, is dit al een grote stap in het verbreden van je intellectuele horizon.
Wat de omvang ook is – van een paar boeken tot duizenden – een antilibrary creëert een nederige relatie met kennis. Het herinnert ons eraan dat onze kennis eindig en onvolmaakt is. Verre van negatief te zijn, kan dit besef onze nieuwsgierigheid aanwakkeren en ons aanmoedigen onze veronderstellingen in vraag te stellen. In een wereld waarin genuanceerd denken meer dan ooit nodig is, is een antilibrary een broodnodig hulpmiddel bij het denken.
* Op die vraag was het tongue-in-cheek antwoord van Umberto Eco: “Nee, dit zijn de boeken die ik voor het einde van de maand moet lezen. De anderen bewaar ik in mijn kantoor.”