Cave art history

Ten derde is, vanwege de plaats waar het werd gevonden en de materialen eromheen, gesuggereerd dat het in de grot werd gedeponeerd door Australopithecus africanus. Zij waren dominant in het Neder-Paleolithicum, bijna 3 miljoen jaar geleden. Dat is lang voor de Homo neanderthalensis, laat staan voor de Homo sapiens.

Bednarik, die deze kei bestudeerde, beweert dat ergens rond 850.000 jaar geleden de mensen van het Neder-Paleolithicum zich bezighielden met gedrag dat als ‘kunst’ geïnterpreteerd kan worden. Er is bewijs dat zij zich versierden met kralen, exotische stenen verzamelden en er is bewijs van het verzamelen en gebruiken van oker als versiering.

• Is dit bewijs van een spirituele ontwikkeling?

Meer substantieel bewijs van dit spirituele karakter, dat tot grotkunst zou kunnen hebben geleid, zijn begravingen uit het Neder-Paleolithicum van ongeveer 350.000 jaar geleden. Deze begravingen bevatten grafgiften en de mensen gebruikten kleur op hun lichaam in de vorm van tatoeages.

Deze tatoeages zijn getekend met behulp van mineralen als oker, mangaanoxide of houtskool. Later schilderden zij op de wanden van grotten met lijnen, cirkels en V-tekens. Het is later in het Opper-Paleolithicum dat er gebeeldhouwde antropomorfe (dier en mens) afbeeldingen verschijnen met vreemde symbolen en tekens en het ontstaan van grotschilderingen.

Al dit bewijsmateriaal zou suggereren dat de Paleolithische mens al vroeg was begonnen te geloven in bovennatuurlijke of spirituele wezens. Lewis-Williams stelt zelfs dat dit gedrag zijn evolutionaire oorsprong heeft in Afrika als een factor van menselijk bewustzijn.

Het belang van grotkunst en menselijke ontwikkeling

We kunnen stellen dat we altijd al dingen hebben verzameld en krabbelden, dus hoe is dat verbonden met de grotschilderingen?

Archeologen stellen dat verzamelen verbonden is met ritueel (een reeks handelingen die volgens een voorgeschreven volgorde worden uitgevoerd) en dat is een indicator van een geloofssysteem of religieus gedrag. Ritueel en religie zijn dus een essentieel kenmerk van het moderne menselijke gedrag. Er is gezegd dat het de opkomst van de moderne geest laat zien.

Op grond van het beschikbare bewijsmateriaal wordt aangenomen dat dit aspect van het menselijk gedrag ongeveer 40 – 50.000 jaar geleden is ontstaan. Als dat waar is, is dat de overgang van het Midden- naar het Boven-Paleolithicum en de komst van de moderne mens.

De grotschildering wordt beschouwd als een van de eerste uitingen van de waardering van het menselijke dier voor schoonheid en als een weergave van een mystieke of heilige kant van het leven. Honderden afbeeldingen van dieren in levendige kleuren en opvallende pose’s van actie zijn te zien in de prehistorische kunstgalerij op rotsen over de hele wereld. Er zijn veel voorbeelden in Frankrijk en Spanje.

Deze muurschilderingen in grotten staan bekend als pictografieën en worden over de hele wereld gevonden naast petroglyfen (de ingekraste, gepikte of uitgesneden ontwerpen op rotsoppervlakken).

Grot tekeningen zijn kunst?

Werd het niet gebruikt om jonge jagers te onderwijzen?

Het woord kunst komt vóór de 15e eeuw niet voor, dus de Paleolithische mensen kenden het niet als kunst. Het gebruik van het woord kunst vanaf de 15e eeuw betekent dat de Egyptenaren, Grieken en Romeinen geen woord voor kunst hadden.

In feite is kunst een Midden Engels woord dat afkomstig is van het Latijnse ars (vaardigheid of techniek). Het eerste gebruik van het woord kunst was toen het werd gebruikt om een teken van menselijke prestatie aan te duiden in de vroege universiteiten en dat bestaat vandaag de dag in de Bachelor of Arts (BA) of Master of Art (MA) die door universiteiten wordt uitgereikt.

Maar, kunst is meer dan een vaardigheid of techniek. Het heeft een doel dat verder gaat dan iets maken. Enig verband met ons moderne gebruik van het woord kunst ontstond pas eind 1600.

Het is dus mogelijk dat sommige afbeeldingen werden gebruikt om jonge jagers te onderwijzen, maar zoveel afbeeldingen hebben andere kenmerken die betekenen dat er een verband moet zijn geweest met een geloofssysteem.

Waren alle grotschilderingen van dieren?

Nee, in de grot van El Castillo, Noord-Spanje, zijn paleolithische schilderingen te zien. Dit zijn sjablonen van handen en schijven gemaakt door verf op de muur te blazen en dateren van minstens 40.800 jaar geleden’. Daarmee zijn ze de oudst bekende grotkunst van Europa. In Frankrijk zijn de grotschilderingen van Chauvet gedateerd op 33.000 jaar geleden; de schilderingen in Lascaux op 17.000 jaar geleden; en die in Niaux tussen 14.500 en 13.500 jaar geleden. Elke reeks schilderingen vertoont verschillen en een ontwikkeling in stijl van weergave.

In Chauvet stellen de tekeningen dieren voor. Er wordt gesuggereerd dat deze de dieren voorstellen die de mensen van voedsel en grondstoffen voorzagen, samen met de roofdieren die hen in gevaar brachten of met hen concurreerden. De schilderingen in Lascaux daarentegen tonen afbeeldingen van vreemde beesten, zoals half-mens half-vogel en half-mens half-leeuw. Die in Niaux zijn afgebeeld als een reusachtig fries met bizons, herten, steenbokken en paarden en er zijn houtsnijwerken met zalm of forel en berenklauwen.

Daarom hebben sommige archeologen deze voorstellingen gezien als aanwijzingen voor de ontwikkeling van een vorm van religie. De schilderingen in Niaux werden gemaakt toen het Laatste Glaciale Maximum begon op te warmen en lijken een impressie te zijn van de dieren rondom de mensen, wat duidt op een spirituele uitdrukking van het bestaan.