- Brett Sholtis/Transforming Health
(Lancaster) – Rulennis Muñoz herinnert zich nog dat de telefoon op 13 september overging. Haar moeder belde gefrustreerd vanuit de auto. Rulennis kon ook haar broer Ricardo horen schreeuwen op de achtergrond. Haar moeder vertelde haar dat Ricardo, die 27 was, zijn medicijnen niet wilde innemen. Hij was vijf jaar eerder gediagnosticeerd met paranoïde schizofrenie.
Ricardo woonde bij zijn moeder in Lancaster, Pa., maar eerder die dag was hij bij Rulennis thuis aan de andere kant van de stad geweest. Rulennis herinnert zich dat haar broer die ochtend, wat zij noemt, “een episode” had gehad. Ricardo was onrustig geworden omdat zijn telefoonoplader zoek was. Toen ze die voor hem vond, bleef hij volhouden dat het niet dezelfde was.
Rulennis wist dat haar broer in een crisis zat en dat hij psychiatrische zorg nodig had. Maar ze wist ook uit ervaring dat er weinig noodhulp voor Ricardo beschikbaar was, tenzij een rechter hem als een bedreiging voor zichzelf of anderen beschouwde.
Na een gesprek met haar moeder belde Rulennis een crisisinterventielijn van de provincie om te zien of Ricardo opgenomen kon worden voor intramurale zorg. Het was zondagmiddag. De crisismedewerker zei haar de politie te bellen om te zien of de agenten een verzoekschrift bij de rechter konden indienen om Ricardo te dwingen naar het ziekenhuis te gaan voor psychiatrische behandeling, in wat een onvrijwillige opname wordt genoemd. Rulennis wilde niet graag 911 bellen en wilde meer informatie, maar belde het nummer van de politie dat geen alarmnummer was.
Tussen was haar moeder, Miguelina Peña, terug in haar eigen buurt. Haar andere dochter, Deborah, woonde slechts een paar deuren verder. Peña begon Deborah te vertellen wat er aan de hand was. Ricardo werd agressief; hij had op de binnenkant van de auto geslagen. Terug in hun blok was hij nog steeds aan het schreeuwen en van streek, en hij kon niet gekalmeerd worden. Deborah belde 911 om hulp te halen voor Ricardo. Ze wist niet dat haar zus de niet noodlijn probeerde.
De problemen en gevaren van het bellen van 911 voor hulp bij geestelijke gezondheid
Uit een opname en transcriptie van het 911-gesprek blijkt dat de centralist Deborah drie opties gaf: politie, brandweer of ambulance. Deborah wist het niet zeker, dus zei ze “politie”. Daarna legde ze uit dat Ricardo agressief was, een geestesziekte had en naar het ziekenhuis moest.
Tussen was Ricardo verder gelopen, de straat op naar waar hij en zijn moeder woonden. Toen de centralist Deborah verder ondervroeg, zei ze ook dat Ricardo probeerde “in te breken” in het huis van zijn moeder. Ze zei niet dat Ricardo ook in dat huis woonde. Ze zei wel dat haar moeder “bang” was om met hem terug naar huis te gaan.
De familie Muñoz heeft sindsdien benadrukt dat Ricardo nooit een bedreiging voor hen is geweest. Tegen de tijd dat de politie het bericht kreeg, dachten ze echter dat ze reageerden op een “huiselijke ruzie.”
“Binnen enkele minuten na … dat telefoontje, was hij dood,” zegt Rulennis.
Brett Sholtis / WITF
Lancaster County District Attorney Heather Adams bekijkt de 13 sept. 13 sept naar de video van de politiecamera waarop te zien is hoe Ricardo Munoz met een mes op een niet nader genoemde Lancaster politieagent afrent tijdens een persconferentie op 14 okt.
Ricardo’s moeder, Miguelina Peña, herinnert zich wat ze die dag zag. Een politieagent van Lancaster liep naar het huis toe. Ricardo zag de agent door het raam van de woonkamer naderen, en hij rende naar boven, naar zijn slaapkamer. Toen hij weer beneden kwam, had hij een jachtmes in zijn hand.
Op videobeelden van een politiecamera loopt een onbekende agent naar het huis van de Muñoz. Ricardo stapt naar buiten en schreeuwt: “Ga verdomme terug.” Ricardo komt de trap van de stoep af en rent naar de agent toe. De agent loopt de stoep af, maar na een paar stappen draait hij zich om naar Ricardo, pistool in de hand, en schiet hem meerdere malen neer. Binnen enkele minuten is Ricardo dood.
Nadat Ricardo op de stoep is neergeploft, is buiten beeld het geschreeuw van zijn moeder te horen. De politie maakte de video een paar uur na de dood van Ricardo openbaar, in een poging geruchten over de dood van Ricardo te ontzenuwen en rellen in de stad de kop in te drukken. De officier van justitie heeft sindsdien geoordeeld dat de schietpartij gerechtvaardigd was, en de naam van de agent is nooit openbaar gemaakt.
Dodelijke schietpartijen door de politie hebben vaak te maken met een psychische crisis
Het was een tragedie voor de familie Muñoz – maar het is niet zo ongewoon. Volgens een tracker van de Washington Post heeft de politie in de afgelopen 12 maanden ongeveer duizend mensen gedood in de VS. Net als Ricardo, had een kwart van die mensen een diagnose van een ernstige psychische aandoening, hebben mensen met een psychische aandoening 16 keer meer kans om door de politie gedood te worden, volgens een studie van het Treatment Advocacy Center, een non-profit organisatie voor geestelijke gezondheidszorg. Ricardo’s moeder, Miguelina Peña, zegt dat ze jarenlang geprobeerd heeft om hulp voor haar zoon te krijgen.
Een van de problemen was dat de familie geen psychiater kon vinden die nieuwe patiënten aannam, zegt Peña. Bovendien spreekt Peña weinig Engels, en dat maakte het moeilijk om Ricardo te helpen een ziektekostenverzekering af te sluiten, of om te begrijpen welke behandelingen hij kreeg. Ricardo kreeg zijn recepten via een lokale non-profit kliniek voor Latino mannen, Nuestra Clinica.
In plaats van consistente medische zorg en een vertrouwde therapeutische relatie, kreeg Ricardo een behandeling die sporadisch was en aangewakkerd door crisis: Hij belandde vaak voor een paar dagen in het ziekenhuis, om vervolgens weer naar huis ontslagen te worden met weinig of geen follow-up. Dit gebeurde vaker dan zijn moeder en zussen zich kunnen herinneren.
“Er was een gelegenheid waarbij een rechter betrokken was, en de rechter bepaalde dat hij naar huis ontslagen moest worden,” zegt Peña. “En mijn vraag is waarom zou de rechter hem toestaan om naar huis te gaan als het niet goed met hem ging?”
Kate Landis / WITF
Een politievoertuig van Lancaster wordt gezien in de stad na een nacht van protesten op 14 september 2020.
Wanneer een patiënt behandeling weigert, valt crisiszorg vaak toe aan de wetshandhaving
Wetten in Pennsylvania en veel andere staten maken het moeilijk voor een familie om psychiatrische zorg te krijgen voor iemand die dat niet wil; het kan alleen aan de persoon worden opgelegd als hij of zij een onmiddellijke bedreiging vormt, zegt Angela Kimball, directeur belangenbehartiging en openbaar beleid bij National Alliance on Mental illness. Tegen die tijd is het vaak de rechtshandhaving, in plaats van professionals in de geestelijke gezondheidszorg, die worden ingeschakeld om te helpen.
“De rechtshandhaving komt binnen en oefent een dreigende houding uit,” zegt Kimball. “Voor de meeste mensen zorgt dat ervoor dat ze rustig worden. Maar als je een psychische aandoening hebt, escaleert de situatie alleen maar.”
Mensen met een familielid met een psychische aandoening moeten leren welke lokale hulpbronnen beschikbaar zijn en zich voorbereiden op een crisis, adviseert Kimball. Maar ze erkent dat veel van de diensten die ze vaak aanbeveelt, zoals crisishotlines of speciale reactieteams voor geestelijke gezondheid, in de meeste delen van het land niet beschikbaar zijn.
Als 911 de enige optie is, kan het bellen ervan een moeilijke beslissing zijn, zegt Kimball.
“Het bellen van 911 zal een reactie van hulpverleners versnellen, meestal politie,” zegt ze. “Deze optie moet worden gebruikt voor extreme crisissituaties die onmiddellijke interventie vereisen. Deze eerste responders zijn al dan niet voldoende opgeleid en ervaren in het de-escaleren van psychiatrische noodsituaties.”
De National Alliance on Mental Illness blijft pleiten voor meer middelen voor gezinnen die te maken hebben met een psychische crisis. De groep zegt dat meer steden crisisresponsteams moeten creëren die op alle uren kunnen reageren, zonder in de meeste situaties gewapende politieagenten in te schakelen.
Er is ook vooruitgang geboekt op federaal niveau. Kimball was blij toen president Trump op 17 oktober een tweepartijdig wetsvoorstel van het Congres ondertekende om een driecijferige nationale zelfmoordpreventie-hotline in te voeren. Het nummer – 988 – zal uiteindelijk hulp oproepen als het overal in het land wordt gebeld. Maar het kan een paar jaar duren voordat het systeem in werking is.
Rulennis Muñoz zegt dat de familie nooit heeft kunnen zien hoe Ricardo zou hebben gereageerd op iemand anders dan een politieagent.