De Vijf Klassieken (wujing) en Vier Boeken (si shu) vormen samen het fundament van het Confucianisme. De Vijf Klassieken en de Vier Boeken vormden de basis voor het burgerlijk examen in het keizerlijke China en kunnen worden beschouwd als de Confucianistische canon. De Vijf Klassieken bestaan uit het Boek der Oden, Boek der Documenten, Boek der Veranderingen, Boek der Riten, en de Lente en Herfst Annalen. De Vier Boeken bestaan uit de Doctrine van het Gemiddelde, de Grote Leer, Mencius, en de Analecten. Van de Han tot de vroege Song groeiden de Vijf Klassieken uit tot dertien klassieken. In het begin van de Song richtten de geleerden zich echter weer op de oorspronkelijke Vijf Klassieken. Tegen het midden van de Song begonnen de Analecten, Mencius, het Grote Leren en de Doctrine van het Gemiddelde echter aan belang te winnen en tegen het begin van de veertiende eeuw waren de Vier Boeken de teksten voor de burgerlijke examens.
Zhu Xi schreef een specifieke volgorde voor de Vier Boeken en de Vijf Klassieken voor. De Vier Boeken moesten vóór de Vijf Klassieken worden gelezen, en wel als volgt:
Ik wil dat de mensen eerst het Grote Leren lezen om zich vast te leggen op het patroon van de Confucianistische Weg; daarna de Analecten om de grondslagen ervan vast te stellen; daarna de Mencius om de ontwikkeling ervan te observeren; en daarna het Volmaakte Evenwicht handhaven om de mysteries van de ouden te ontdekken. Het Grote Leren biedt binnen zijn kaften een reeks stappen en een precieze volgorde waarin deze eerst moeten worden gelezen. Hoewel de Analecten concreet zijn, zijn de uitspraken ervan in fragmenten verspreid; bij eerste lezing is het moeilijk. Mencius bevat passages die de geest van de mens inspireren en opwekken. Het volmaakte evenwicht bewaren is ook moeilijk te begrijpen; het moet pas na de andere drie boeken gelezen worden.
In het keizerlijke China veranderde de Confucianistische canon drastisch (zie Versies van de Canon), maar het volgende is een korte beschrijving van de verschillende geschriften. Online vertalingen worden verstrekt, indien mogelijk.
Het Grote Leren
Het Grote Leren is een gids voor morele zelf-cultivatie. Volgens het Grote Leren is de sleutel tot morele zelf-cultivatie het leren, of het onderzoeken van de dingen. Door de dingen te onderzoeken, leert men het principe in alle dingen te begrijpen, waardoor men de wereld beter kan begrijpen. Door deze morele zelf-cultivatie zijn iemands li (principe) en qi (psychofysisch materiaal) in harmonie, wat leidt tot consistent moreel gedrag. Zhu Xi schreef voor dat Het Grote Leren als eerste van de Confucianistische Klassieken zou worden gelezen, omdat de boodschap in Het Grote Leren geleerden zou oriënteren om na te denken over de waarde van hun studie.
Lees A. Charles Mullers vertaling van Het Grote Leren
Analecten
De Analecten, geschreven tijdens de Lente en Herfst periode tot aan de Oorlogszuchtige Staten periode, is een verzameling van Kongzi’s leringen en discussies met discipelen. Net zoals Het Grote Leren de nadruk legde op leren, deed de Analecten dat ook. Volgens de Analecten is de eerste stap in het leren kennen van de Weg zich toe te wijden aan het leren. Naast het leren benadrukken de Analecten het belang van goed bestuur, kinderlijke vroomheid, deugdzaamheid en rituelen.
Lees James Legge’s Engelse vertaling van de Analecten
Mencius
Mencius is een verzameling van gesprekken die Mencius voerde met Kongzi. Mencius legt sterk de nadruk op de verantwoordelijkheid van de keizer om goed bestuur te voeren door de Weg te volgen. Bovendien gelooft Mencius dat alle mensen van nature goed zijn. Een van de meest populaire passages uit Mencius stelt dat alle mensen instinctief reageren met alarm en medeleven als we een kind op de rand van een put zien wankelen, wat suggereert dat iedereen van nature goed en moreel is. Toch merkt hij op dat niet iedereen zich daadwerkelijk haast om het kind te redden en benadrukt hij het idee dat we weliswaar allemaal geboren worden met de zaden van rechtschapenheid en goedheid, maar dat we moeten leren hoe we die zaden kunnen koesteren en cultiveren.
Lees de Engelse vertaling van James Legge van de Mencius met commentaar
The Doctrine of the Mean
The Doctrine of the Mean is op vele manieren vertaald, onder andere The Constant Mean (Legge) en Maintaining Perfect Balance (Gardener). De Doctrine van de Betekenis wordt toegeschreven aan Zisi, Kongzi’s kleinzoon, en handelt over het handhaven van volmaakt evenwicht en harmonie in iemands leven. De Doctrine van de Betekenis concentreert zich op het volgen van de Weg en handelen in overeenstemming met wat juist en natuurlijk is, maar erkent dat mensen vaak niet juist handelen. Om de situatie recht te zetten worden mensen aangemoedigd zich bezig te houden met morele zelf-cultivatie om juist te handelen. Bovendien benadrukt de Doctrine of the Mean het feit dat het goede bestuur bij de mensen berust en dat heersers die het evenwicht bewaren niet alleen effectiever zijn, maar ook de Weg in anderen aanmoedigen.
Lees A. Charles Mullers vertaling van de Doctrine of the Mean met commentaar
Boek der Documenten
Het Boek der Documenten is een compilatie van 58 hoofdstukken waarin de gebeurtenissen in het oude China gedetailleerd worden beschreven. Het Boek der Documenten vertelt de daden van de vroege wijsgeer-koningen Yao en Shun. Deze verhalen zijn van invloed op de ontwikkeling van het begrip van een wijsgeer. De compilatie bevat ook de geschiedenis van de Xia, Shang, en Zhou dynastieën. Het Boek der Documenten wordt vaak beschouwd als de eerste verhalende geschiedenis van het oude China.
Boek der Oden
Het Boek der Oden wordt ook wel vertaald als het Boek der Liederen of Boek der Poëzie. Het Boek der Oden bestaat uit 305 gedichten die handelen over een scala van onderwerpen, waaronder liefde en huwelijk, landbouwzaken, het dagelijks leven en oorlog. Het Boek der Oden bevat verschillende categorieën gedichten, waaronder volksliederen en hymnen die bij offers worden gebruikt. Aangenomen wordt dat Kongzi de 305 gedichten in deze verzameling heeft geselecteerd uit een veel bredere verzameling.
Boek der riten
Het Boek der riten beschreef de sociale normen, de overheidsorganisatie en het ritueel gedrag tijdens de Zhou dynastie. Het Boek der Riten, waarvan wordt aangenomen dat het is samengesteld door Kongzi, vormt de basis van veel rituele principes die in het latere keizerlijke China de kop opsteken. Volgens het Boek der Riten zou een goed ritueel gedrag de harmonie in het rijk handhaven en de deugd van vroomheid benadrukken.
Boek der Veranderingen
Het Boek der Veranderingen bevat een systeem van waarzeggerij, dat grotendeels is gecentreerd rond de principes van yin en yang. Het Boek der Veranderingen is ook wel vertaald als I Tjing of Klassiek der Veranderingen. Sommige van de waarzeggerijmethoden worden vandaag de dag nog steeds gebruikt.
Spring and Autumn Annals
Als de langste van de Vijf Klassieken is de Spring and Autumn Annals een historische kroniek van de Staat Lu. In tegenstelling tot het Boek der Documenten lijken de Lente- en Herfstannalen speciaal voor annalistische doeleinden te zijn gemaakt. De Lente en Herfst Annalen werden traditioneel gezien als geschreven door Confucius, maar moderne geleerden geloven dat de tekst in werkelijkheid is geschreven door verschillende kroniekschrijvers uit de Staat Lu.