4.5 Belle lettres
4.5.1 Catalogisering
4.5.1.1 Definitie (Webster, 3rd ed.)
Belles lettres: Literatuur die een doel op zich is (zoals de meeste poëzie, fictie en drama) en niet
praktisch of louter informatief.
4.5.1.2 Werken en uitingen (RDA 5.1.2)
Werk: “Een onderscheiden intellectuele of artistieke schepping, dat wil zeggen de intellectuele of artistieke inhoud.”
Uitdrukking: “In intellectuele of artistieke realisatie van een werk in de vorm van alfanumerieke, muzikale
of choreografische notatie, geluid, beeld, object, beweging, enz. of een combinatie van
dergelijke vormen.”
Opmerking: “De termen werk en expressie kunnen verwijzen naar individuele entiteiten, aggregaten, of
componenten van deze entiteiten (bijv, de term werk kan verwijzen naar een individueel werk, een
geaggregeerd werk, of een component van een werk.”
4.5.1.3 Titel (RDA 5.1.3)
Titel van het werk: “Een woord, of een teken, of een groep woorden en/of tekens waarmee een werk
bekend is.”
Voorkeurstitel van een werk: “Een titel of titelvorm gekozen om het werk te identificeren.”
Variante titel van het werk: “Een titel of titelvorm waaronder een werk bekend is die afwijkt van de titel
of titelvorm die gekozen is als voorkeurstitel voor het werk.”
Opmerking: RDA heeft aparte richtlijnen voor de keuze van de voorkeurstitel op basis van wanneer het werk
gemaakt is (gebaseerd op het principe van representatie, RDA 0.4.3.4).
RDA beschouwt de algemeen bekende vorm van titels van premoderne werken (gemaakt vóór
1501) als vormen die gevonden worden in moderne referentiebronnen, niet in bronnen die eigentijds zijn met
het werk.
“De meeste werken gemaakt vóór 1501 bestaan in vele verschillende versies, edities, enz.
met bijna evenveel verschillende titels. De catalogiseerder moet de bekendste titel,
identificeren met behulp van moderne naslagwerken, indien mogelijk, in de taal van het oorspronkelijke werk” (Maxwell’s Handbook for RDA, blz. 453).
Voor klassieke en Byzantijns Griekse werken: “kies een gevestigde titel in de
taal die de voorkeur heeft van de instantie (Engels voor bijdragers aan het LC/NACO Authority
Bestand) , en als er geen dergelijke titel is, een Latijnse titel. Only if there is no Latin title are we
instructed to choose a title in the original language, Greek” (Maxwell’s Handbook for
RDA, page 454).
4.5.1.4 Access point (RDA 5.1.4)
Access point (AP): “Een naam, term, code, etc., die een specifieke entiteit vertegenwoordigt.”
Geautoriseerd toegangspunt (AAP): “Een gestandaardiseerd toegangspunt dat een entiteit vertegenwoordigt.”
Variant toegangspunt (VAP): “Een alternatief voor het geautoriseerde toegangspunt dat een
entiteit vertegenwoordigt.”
4.5.1.5 Auteur (RDA Woordenlijst)
Auteur: “Een agent die verantwoordelijk is voor het creëren van een werk dat primair tekstueel van inhoud is, ongeacht
het type media of genre.”
Opmerking: “Het creëren van een nieuw werk door het parafraseren, herschrijven of aanpassen van werken van een andere maker,
indien de wijziging de aard en inhoud van het origineel
wezenlijk heeft veranderd en of het medium van uitdrukking is veranderd, is inbegrepen.”
4.5.1.6 Enkelvoudige werken
i. Een enkel werk van een enkele auteur
–Volgens de RDA-definitie van werk (RDA 5.1.2) behoren een roman, een drama, een kort verhaal, en zelfs een kort
gedicht, tot deze categorie.
B.v.: Farewell to arms (door Ernest Hemingway)
100 1 Hemingway, Ernest, ‡d 1899-1961. ‡t Farewell to arms
Dood van een handelsreiziger (door Authur Miller)
100 1 Miller, Arthur, ‡d 1915-2005. ‡t Dood van een verkoper
De weddenschap (door Anton Chekov)
100 1 Chekhov, Anton Pavlovich, ‡d 1860-1904. ‡t Pari
Zal ik u vergelijken met een zomerdag? (door William Shakespeare)
100 1 Shakespeare, William, ‡d 1564-1616. ‡t Sonnets. ‡n No. 18
400 1 Shakespeare, William, ‡d 1564-1616. ‡t Zal ik u vergelijken met een zomerdag?
ii. Een geaggregeerd werk van een enkele auteur (RDA 6.2.2.4-6.2.2.7)
–Vormgegeven door verzameling van afzonderlijke eenheden; het kan strak gebreid zijn zoals een trilogie, een vervolg,
een bekende bloemlezing van gedichten, etc., of losjes bijeengebracht, maar algemeen bekend, of
geïdentificeerd in referentiebronnen.
Oresteia (van Aeschylus)
100 0 Aeschylus. ‡t Oresteia
500 0 ‡w r ‡i Container van (werk): ‡a Aeschylus. ‡t Agamemnon
500 0 ‡w r ‡i Container van (werk): ‡a Aeschylus. ‡t Choephori
500 0 ‡w r ‡i Container van (werk): ‡a Aeschylus. ‡t Eumenides
Bladeren van gras (door Walt Whitman)
100 1 Whitman, Walt, ‡d 1819-1892. ‡t Bladeren van gras
iii. Een onderdeel van een werk van een enkele auteur
— Op basis van de RDA-definitie van de term werk (RDA 5.1.2), worden onderdelen van werken
behandeld “alsof ze een volledig werk waren met het oog op identificatie en toegang, en
kunnen dus een voorkeurstitel hebben, net zoals het werk als geheel dat kan” (Maxwell’s Handbook for RDA,
blz. 460).
Bijv. Reis naar Lilliput (door Jonathan Swift)
100 1 Swift, Jonathan, ‡d 1667-1745. ‡t Voyage to Lilliput
400 1 Swift, Jonathan, ‡d 1667-1745. ‡t Gulliver’s reizen. ‡n 1, ‡p Voyage to
Lilliput
iv. Een enkel anoniem werk
Bijv. Lazarillo de Tormes
130 0 Lazarillo de Tormes
430 0 Vida de Lazarillo de Tormes y de sus fortunas y adversidades
v. Een samengevoegd anoniem werk
Bijv. Arabische nachten
130 0 Arabische nachten
430 0 Duizend en één nacht
430 0 أَلْف لَيْلَة وَلَيْلَة
667 DESCRIPTIVE USAGE: Rubriek voor de basisverzameling van verhalen, niet te
gebruiken als geautoriseerde toegangspoort in bibliografische records zonder
toegevoegde uitdrukkingstaal, bijv.g., Arabische nachten. Russisch. Behandel
afzonderlijke bewerkingen van de verhalenbundel als nieuwe werken
(RDA 6.27.1.5).
vi. Een onderdeel van een anoniem werk
Bijv. Hymne aan Apollo
130 0 Hymne aan Apollo
430 0 Homerische hymnen. ‡p Hymne aan Apollo
430 0 Homerische hymnen. ‡n Hymne 3
4.5.1.7 Verzameling van werken van één auteur (RDA 6.2.2.10)
–Indien een compilatie van werken algemeen wordt geïdentificeerd door een titel of een vorm van titel in manifestaties
waarin die compilatie is belichaamd of in referentiebronnen, pas dan de instructies toe van RDA
6.2.2.4-6.2.2.7).
–Voor andere compilaties, pas de instructies toe van RDA 6.2.2.10 (als volgt weergegeven)
i. Volledige werken van één auteur (RDA 6.2.2.10.1)
— “Record the conventional collective title Works as the preferred title for a compilation of works
that consists of, or purports to be, the complete works of an agent. Behandel compilaties die
volledig zijn op het moment van publicatie als volledige werken.”
100 1 Shakespeare, William, ‡d 1564-1616. ‡t Werken
400 1 Shakespeare, William, ‡d 1564-1616. ‡t Eerste folio van Shakespeare
670 Het eerste folio van Shakespeare, 1623, c1994.
ii. Complete werken in één enkele vorm (RDA 6.2.2.10.2)
— “Record one of the following conventional collective titles as a preferred title for a compilation
of works that consists of, or purports to be, the complete works of an agent, in one particular
form….”
100 1 Frost, Robert, ‡d 1874-1963. ‡t Poems
400 1 Frost, Robert, ‡d 1874-1963. ‡t Complete poems of Robert Frost
670 The complete poems of Robert Frost, 1950.
iii. Andere compilaties van twee of meer werken (RDA 6.2.2.10.3)
–Speciale LC/PCC-instructie: “Bij het identificeren van twee of meer werken in een compilatie, identificeer de delen collectief door een conventionele collectieve titel op te nemen (zie 6.2.2.10.1 of 6.2.2.10.2), zoals van toepassing), gevolgd door Selecties. Pas deze instructie toe in plaats van of in aanvulling op het opnemen van
de voorkeurstitel voor elk van de werken in de compilatie.”
–LC/PCC Beleidsverklaring voor RDA 6.2.2.10.3: “LC-praktijk voor Alternatief: Neem in plaats van
de voorkeurstitel op voor elk van de werken in de compilatie, een conventionele verzameltitel op, gevolgd door “Selecties.” Geef een geautoriseerd toegangspunt voor het eerste of overheersende werk
(Beleidsverklaring 25.1) of uitdrukking (Beleidsverklaring 26.1).”
100 1 Dickens, Charles, ‡d 1812-1870. ‡t Werken. ‡k Selections (Vintage Books (Firm))
373 Vintage Books (Firm) ‡2 naf
381 Selections
400 1 Dickens, Charles, ‡d 1812-1870. ‡t Dickens at Christmas
500 1 ‡w r ‡i Container van (werk): ‡a Dickens, Charles, ‡d 1812-1870. ‡t
Chrismas carol
670 Dickens, Charles. Dickens met Kerstmis, 2012: ‡b titelpagina (Vintage
Books) inhoudsopgave (een bundeling van 14 korte verhalen, waaronder A
Chrismas carol)
100 1 Dickens, Charles, ‡d 1812-1870. ‡t Chrismas carol
500 1 ‡w r ‡i Bevat in (werk): ‡a Dickens, Charles, ‡d 1812-1870. ‡t Werken. ‡k Selections (Vintage Books (Firm))
670 Dickens, Charles. Dickens met Kerstmis, 2012: ‡b titelpagina (Vintage
Books) inhoudsopgave (een compilatie van 14 korte verhalen, waaronder A
Chrismas carol)
iv. Constructie van geautoriseerde toegangspunten (AAP)
–Zie NACO-werk over namen/titels bij PUL (Autoriteiten 12.1.6)
–Zie ook online referentiebron: NACO RDA Opleidingscursus: Module 6-Decribing works and expressions (https://www.loc.gov/catworkshop/courses/naco-RDA/index.html)
4.5.1.8 Name/Title Series
–RDA definieert Series als: “Een groep van afzonderlijke manifestaties die met elkaar in verband staan door het feit
dat elke manifestatie, naast de eigenlijke titel, een collectieve titel draagt die van toepassing is op
de groep als geheel met of zonder nummering of, een afzonderlijk genummerde reeks van
delen of uitgaven binnen een reeks of serie” (RDA Glossary) .
–In de praktijk betekent een naam/titel-reeks eenvoudigweg dat het geautoriseerde toegangspunt van de reeks begint met de geautoriseerde persoonsnaam van de auteur van de reeks (reeksverklaring en
geautoriseerd toegangspunt weergegeven in bibliografische records).
490 1 Bill, de galactische held
800 1 Harrison, Harry, ‡d 1925-2012. ‡t Bill, the galactic hero (Serie)
— Conventionele verzameltitels worden gebruikt voor compilaties van werken of uitingen van één auteur (serievermelding en geautoriseerd toegangspunt weergegeven in bibliografische records).
490 1 Romans van Jane Austen
800 1 Austen, Jane, ‡d 1775-1817. ‡t Novels ‡s (Chapman). ‡f 1932
490 1 Das essayistiche Werk
800 1 Mann, Thomas, ‡d 1875-1955. ‡t Essays ‡s (Hans Bürgen)
490 1 Das grosse Leben ; ‡v Band 2
800 1 Goethe, Johann Wolfgang von, ‡d 1749-1832. ‡t Werken. ‡k Selections (Grosse Leben) ; ‡v Bd. 2.
–Naam/titelreeks met afzonderlijke werken met opeenvolgende relaties. Dergelijke werken zullen bijna altijd afzonderlijk worden gecatalogiseerd (relaties getoond in naam/titel authority records).
100 1 Tolkien, J. R. R. ‡q (John Ronald Reuel), ‡d 1892-1973. ‡t Lord of the
rings
500 1 ‡w r ‡i Container van (werk): ‡a Tolkien, J. R. R. ‡q (John Ronald Reuel),
‡d 1892-1973. ‡t Fellowship of the ring
500 1 ‡w r ‡i Container van (werk): ‡a Tolkien, J. R. R. ‡q (John Ronald Reuel),
‡d 1892-1973. ‡t Twee torens
500 1 ‡w r ‡i Container van (werk): ‡a Tolkien, J. R. R. ‡q (John Ronald Reuel),
‡d 1892-1973. ‡t Return of the king
500 1 ‡w r ‡i Sequel to: ‡a Tolkien, J. R. R. ‡q (John Ronald Reuel),
‡d 1892-1973. ‡t Hobbit
100 1 Tolkien, J. R. R. ‡q (John Ronald Reuel), ‡d 1892-1973. ‡t Twee torens
400 1 Tolkien, J. R. R. ‡q (John Ronald Reuel), ‡d 1892-1973. ‡t Heer der
ringen. ‡n 2, ‡p Twee torens
500 1 ‡w r ‡i Bevat in (werk): ‡a Tolkien, J. R. R. ‡q (John Ronald Reuel),
‡d 1892-1973. ‡t Lord of the rings
500 1 ‡w r ‡i Vervolg op: ‡a Tolkien, J. R. R. ‡q (John Ronald Reuel),
‡d 1892-1973. ‡t Fellowship of the ring
500 1 ‡w r ‡i Sequel: ‡a Tolkien, J. R. R. ‡q (John Ronald Reuel),
‡d 1892-1973. ‡t Return of the king
–Talige uitgaven van naam/titel series vereisen 2 geautoriseerde toegangspunten voor elke taalversie (uitdrukking) (serie verklaring en geautoriseerd toegangspunt getoond in bibliografische
records).
490 1 Vite parallele
800 1 Plutarch. ‡t Lives. ‡l Greek ‡s (BUR (Serie). Classici antichi)
800 1 Plutarch. ‡t Lives. ‡l Italiaanse ‡s (BUR (Series). Classici antichi)
490 1 Collection Shakespeare
800 1 Shakespeare, William, ‡d 1564-1616. ‡t Works. ‡l English ‡s (Collection
Shakespeare)
800 1 Shakespeare, William, $d 1564-1616. $t Werken. $l Frans $s (Collectie
Shakespeare)
Opmerking: Voor gedetailleerde instructies over het maken van naam/titel-reeksen, ZIE NACO-werk over Series (Authorities 12.2.5) en over Naam/titels bij PUL (Authorities 12.2.6).
4.6.1.9 Onderwerp-catalogisering
i. Subject access points (SAP, met gebruikmaking van LCSH, LCGFT)
–Subjectanalyse van literaire werken is grotendeels facultatief. Een uitstekende leidraad is te vinden in de
Subject Cataloging Manual: secties H1780 (Fictie), H1790 (Drama), en H1800 (Poëzie).
–Als algemene regel geldt dat dergelijke vorm-onderverdelingen kunnen worden gebruikt “onder namen van landen, steden, enz,
namen van individuele personen, families en rechtspersonen, onder klassen van personen, etnische
groepen, onder namen van godheden en mythologische of legendarische figuren, individuele en groepen van
fictieve en legendarische personages, en topical headings voor
667 : Breng het onderwerp van een literaire als het is duidelijk
na een vluchtige doorlezing. Het is duidelijk dat een werk met de titel Doggerel : gedichten
over honden de titel “Honden $v Poëzie” moet krijgen. Maar als het onderwerp niet duidelijk uit de titelpagina blijkt, kijk dan op de omslagen, waar de
reclameteksten of de commentaren van recensenten een aanwijzing kunnen geven voor dominante
thema’s in het werk.
4.6.2 Classificatie
–Meerderheid van PUL’s gedrukte bronnen zijn gecatalogiseerd volgens LCSH Classificatie Schema’s.
4.6.2.1 Classificatienummer
–Alle belles lettres is geclassificeerd in de P-sectie. Het is ingedeeld volgens taal, niet volgens nationaliteit (behalve
voor de literatuur van de Verenigde Staten).
–Binnen elke taal is er een reeks gewijd aan auteurs die schrijven in landen buiten het
land dat het meest geassocieerd wordt met die taal. Franse literatuur geschreven in Canada, bijvoorbeeld, is ingedeeld in een sectie van de PQ schema afgezien van die gewijd aan de Franse literatuur
van Frankrijk.
–Binnen een taal bereik, is het verder onderverdeeld naar tijdsperiode.
–Binnen een tijdvak is het verder onderverdeeld (na een gedeelte van anonieme werken die
tot dit tijdvak behoren) naar de familienaam van de auteur.
–Elke auteur krijgt een (of meer, als hij/zij in meer dan een taal schrijft) literair auteur
nummer, waaraan al zijn/haar literaire werken zijn toegewezen.
4.6.2.2 Voor afzonderlijke auteurs (Voorbeeldtabellen uit LC Classificatieschema’s)
1. Type A (Moderne auteurs)
2. Type A (Moderne auteurs)
Type A (Moderne auteurs)
Engelse literatuur-1900-1960-Individuele auteurs-L-Lawrence, David Herbert
PR6023–PR6023.A93Z5-.A93Z999
2. Type B (Klassieke auteurs)
Griekse literatuur-Individuele auteurs tot 600–Aeschylus. Αἰσχύλος
PA3825–PA3849.Z9
3. Tabel voor auteurs (1 Knipselnr.)
P-PZ40
4.6.2.3 Voor Anonieme auteurs (voorbeeldtabellen in LC Class#)
Engelse literatuur-1900-1960-Anonieme werken
4.6.2.4 Voor literaire verzamelingen van meerdere auteurs
–Meerdere classificatienummers worden hier gebruikt, gerangschikt naar:
1. Algemene verzamelingen
2. Bijzondere auteursklassen A-Z
3. Bijzondere onderwerpen (Proza en verzen, A-Z)
4. Vertalingen
Vertalingen
5. Historische periode
6. Poëzie (verder onderverdeeld in 1-5, en in subgenres)
7. Drama (verder onderverdeeld in 1-5)
8. Proza (verder onderverdeeld in 1-5)
Proza (verder onderverdeeld bij 1-5)
9. Oratorium (verder onderverdeeld in 1-5)
10. Dagboeken (verder onderverdeeld in 1-5)
11. Brieven (verder onderverdeeld op 1-5)
12. 13. Essays (verder onderverdeeld in 1-5)
–De vrije vorm onderverdeling “Literaire verzamelingen” wordt toegekend aan literaire verzamelingen
in twee of meer genres (SHM H1095).
-De indelingsschema’s verschillen van onderwerp tot onderwerp.
600 0 Spider-Man ‡c (Fictief personage) ‡v Literaire collecties
610 2 Titanic (Stoomschip) ‡v Literaire collecties
650 0 Vrouwelijke immigranten ‡z Nieuw Zeeland ‡v Literaire verzamelingen
650 0 Indianen van Noord-Amerika ‡z Canada ‡v Literaire verzamelingen
651 0 Athene (Griekenland) ‡v Literaire verzamelingen.
–Anthologieën van vertaalde literatuur (in meer dan twee genres) worden ingedeeld als algemene literatuur. Als een bloemlezing van Engelse literatuur is vertaald in een vreemde taal,
gebruik dan een classificatienummer tussen PR1113-P1116.A-Z. Indien een bloemlezing uit één buitenlandse literatuur
in het Engels is vertaald, gebruik dan een classificatienummer tussen PN6011-PN6020.A-Z.
050 4 PR1116.C5 …
……
650 0 Engelse literatuur ‡v Vertalingen in het Chinees.
651 0 Londen (Engeland) ‡v Literaire verzamelingen.
–Als een literaire verzameling bestaat uit werken die uit verschillende talen zijn vertaald, wordt deze ingedeeld onder
“Verzamelingen van algemene literatuur” en per taal (Cf. PN6010, enz.)
–indien een dergelijke verzameling ook naar onderwerp kan worden ingedeeld onder “Verzamelingen van algemene literatuur-
Algemene verzamelingen”, indien van toepassing (Cf. PN6071.A-Z).
4.6.2.5 053 in personal name authority records
–Veel authority records voor literaire auteurs bevatten een 053-veld dat het door de LC toegekende specifieke classificatienummer vastlegt.
–Het is uiterst nuttig voor toekomstige catalogiseerders van de werken van een literaire auteur, omdat het
niet nodig is een nummer voor een literaire auteur te zoeken of te creëren.
–Wanneer u een titel voor een literaire auteur wilt creëren, volg dan de instructies in PUL’s
documentatie op
(http://library.princeton.edu/departments/tsd/katmandu/cp20/053field.html).