COMMENT
C-4 bevat 90% cyclotrimethylenetrinitramine (RDX) en 10% polyisobutyleen. Tijdens deze episode hebben wij advies ingewonnen bij de Poisons Information Services in het VK. De acute effecten van RDX-inname zijn onder meer staren in de ruimte, gegeneraliseerde toevallen, lethargie, coma, spiertrekkingen, hyperreflexie, myalgie, hoofdpijn, braken, licht nierletsel en hematurie1,2. Gastro-intestinale symptomen beginnen meestal na 3 uur en tekenen van het centrale zenuwstelsel na 8-12 uur. Een petechiale huiduitslag die meningokokkenemie nabootst is gemeld na toevallen3. Myalgie en myoclonus worden vaak waargenomen. RDX wordt in de lever gemetaboliseerd tot kooldioxide, bicarbonaat en mierenzuur en wordt via de nieren uitgescheiden. De eliminatiehalfwaardetijd bedraagt 15 uur. De toxische dosis RDX is onbekend, maar er is een geval bekend van een 3-jarige die 84,82 mg/kg binnenkreeg en overleefde4. Bij ratten is de dodelijke dosis ongeveer 200 mg/kg wanneer het wordt toegediend als een 4%-oplossing5. De behandeling is symptomatisch en ondersteunend, met als belangrijkste punten het onder controle houden van aanvallen en het op peil houden van de zuurstoftoevoer.
Polyisobutyleen is een koolwaterstof en het belangrijkste acute gevaar is aspiratie, wat leidt tot pneumonitis en chronische longdysfunctie. Andere acute effecten van inademing zijn hartritmestoornissen en depressie van het centrale zenuwstelsel. Na inslikken kunnen misselijkheid en braken optreden, en acute tubulaire necrose, proteïnurie en hematurie kunnen zich ontwikkelen. Net als bij RDX is de behandeling ondersteunend, met bijzondere aandacht voor het ademhalingssysteem. Patiënten met een normale röntgenfoto van de borst en zonder symptomen 6 uur na inname kunnen worden ontslagen.
Onder de veldtroepen in Vietnam werd het algemeen bekend dat inname van een kleine hoeveelheid C-4 een ‘high’ zou veroorzaken die vergelijkbaar is met die van ethanol, en het is mogelijk dat dit de reden was voor deze episode2. Het klinisch beeld van de patiënt werd gedomineerd door de effecten van RDX, met weinig van polyisobutyleen. De hulp van de Poisons Information Services was van onschatbare waarde.