Kijk eens naar Centraal Azië, waar de Russische Altai-republiek samenvloeit met Kazachstan, Mongolië, en China. Een groot deel van de regio blijft een wildernis zonder landstreken, met wegen en nederzettingen die alleen in de meest spaarzame en geïsoleerde zin van het woord bestaan. Hier is toerisme een onderneming van lange afstand en afgelegenheid, maar de geschiedenis van het Altai gebergte tart de conventionele wijsheid van zo’n plaats.
Lang voordat de legendarische Zijderoutes zich over de Euraziatische landmassa slingerden, opereerden de volkeren van Altai binnen een dynamisch samenspel van genetica, taal, kunst en cultuur, waarbij ze tegelijkertijd van anderen ontvingen en invloed op hen uitoefenden. Het is een uitgebreid verhaal met verbindingen naar Afrika, Europa, het Midden-Oosten, India, China, Korea en zelfs Noord-Amerika, dat speelt met de moderne etnocentrische standaard om onbekende volkeren “anders te zien” en dat de theorie bagatelliseert dat het mogelijk is om verschillende takken van de mensheid af te bakenen.
Figuur 1: Doorsnede van een Pazyryk-begrafenis.
Meer dan 2300 jaar geleden liet het Pazyryk-volk grafheuvels achter, kurgans genaamd, die vandaag de dag het leeuwendeel van de gegevens over de geschiedenis van het Altai-gebergte leveren. Dankzij het bewijsmateriaal van talrijke goed bewaarde kurgans kunnen deskundigen “zonder enige twijfel beweren dat deze cultuur nauw verbonden was … met de belangrijkste centra van beschaving in die tijd in China, India, en Achaemenidisch Iran” (Tresilian). Door voorwerpen van andere volkeren te hergebruiken en buitenlandse motieven in hun eigen ontwerpen aan te passen, geven de Pazyryk blijk van een eclectische smaak die niet mogelijk zou zijn geweest als zij afgesloten waren geweest van de uitwisseling van goederen en ideeën. Sommige iconografieën uit West-China vertonen duidelijk inspiratie van de stijl van de Altaïsche nomaden (Tresilian), terwijl de verfraaiing van Chinees zijde voor de kleding van de vermaarde Pazyryk adellijke vrouw stilistische elementen benadert die ook nu nog gebruikelijk zijn onder de nomaden van de regio. Van de westelijke kant absorbeerden de Altaeërs Achaemenidische invloeden en verdroegen zij de waarneming van de Grieken. De afbeelding van een mens is zeldzaam in de kunst van Pazyryk, en toch komt in een van de graven een hoofdstel voor met de beeltenis van Bes, een Egyptische geest die populair was bij de Achaemeniden (Rubinson).
Figuur 2: De beeltenis van Bes, een teken van de Achaemenidische invloed in het Altaïsche gebergte.
Gecombineerd met genetisch bewijs dat de moderne Altaeërs verbindt met de Iraans-Kaukasische afstamming van de Pazyryk (“Siberische prinses”) en met voorouderlijke Indianen (“On Our Mind”) door demografische expansie vanuit de regio (Gonzalez-Ruiz et al.), ontstaat een beeld van de kracht van culturele synthese doorheen de geschiedenis, een beeld waarin elke groep mensen afhankelijk is van de geaccumuleerde invloed van anderen.
Wanneer archeologen onder de auspiciën van UNESCO bewustwording bij de lokale bevolking voorstellen alsof het een bijzaak is (Tresilian) en Russische ambtenaren pleidooien voor de terugkeer van Pazyryk mummies afwijzen met een beroep op de wetenschap (“Siberian Princess”), negeren ze inheemse manieren van weten en transformeren ze erfgoed tot een exotisch onderwerp van nieuwsgierigheid. De bewoners van het Altai-gebied kunnen misschien aanspraak maken op een geschiedenis die de grenzen rondom hen overstijgt, maar de instellingen die door Europa en Amerika worden voorgestaan, blijven zichzelf boven de rest plaatsen, waardoor de verdeeldheid wordt verdiept en de diepgaande verbindingen worden genegeerd die elke groep mensen verbindt met een gedeeld menselijk verhaal.
Bronnen:
“On Our Mind in March.” Altai Project, 27 mrt. 2015, www.altaiproject.org/2015/03/on-our-mind-in-march/. Accessed 5 Nov. 2017.
Image Sources:
Image of Bes Confirmed by Identical in Rubinson Publication. Pinterest, i.pinimg.com/736x/46/39/17/463917c441cd869509086b95efaae3fd–hermitage-museum-plaque.jpg. Accessed 6 nov. 2017.